Đề thi, bài tập trắc nghiệm online Tổ chức quản lý y tế – Đề 12

Nguồn lực của một tổ chức y tế bao gồm các yếu tố hữu hình và vô hình cần thiết để hoạt động, như nhân lực, vật lực (trang thiết bị, cơ sở vật chất), tài chính và thông tin. Quy trình chuyên môn là cách thức tổ chức và thực hiện công việc, không phải là nguồn lực trực tiếp mà là cách sử dụng nguồn lực.

Trong bối cảnh hiện nay, ứng dụng công nghệ thông tin và chuyển đổi số là một xu hướng chủ đạo trong mọi lĩnh vực, bao gồm cả y tế. Chuyển đổi số giúp nâng cao hiệu quả quản lý, cải thiện chất lượng dịch vụ, tăng cường kết nối và chia sẻ thông tin, cũng như tối ưu hóa các quy trình hoạt động trong tổ chức y tế.

Chuỗi cung ứng y tế (healthcare supply chain) bao gồm toàn bộ quá trình từ khi nguyên liệu đầu vào được sản xuất, chế tạo thành thuốc, vật tư y tế, đến khi chúng được mua sắm, lưu trữ, phân phối và sử dụng cho bệnh nhân. Quản lý chuỗi cung ứng hiệu quả đảm bảo cung ứng đầy đủ, kịp thời và chất lượng các sản phẩm y tế cần thiết.

Ở các nước đang phát triển, thách thức lớn nhất thường là thiếu nguồn lực (tài chính, nhân lực, vật tư) và cơ sở hạ tầng y tế (bệnh viện, trạm y tế, thiết bị), dẫn đến khó khăn trong việc cung cấp dịch vụ y tế đầy đủ và chất lượng cho người dân. Các yếu tố khác như già hóa dân số và chi phí y tế tăng cũng là thách thức nhưng thường ít nghiêm trọng hơn so với vấn đề nguồn lực và cơ sở hạ tầng ở bối cảnh các nước đang phát triển.

Nguyên tắc 'Tiếp cận công bằng' hướng tới việc xóa bỏ các rào cản khiến người dân không thể tiếp cận dịch vụ y tế, đảm bảo mọi người, đặc biệt là nhóm yếu thế, có cơ hội sử dụng dịch vụ y tế phù hợp với nhu cầu của họ, không phân biệt giàu nghèo, địa lý, giới tính, dân tộc...

Chăm sóc sức khỏe ban đầu (primary healthcare) là tuyến chăm sóc đầu tiên, gần dân nhất, tập trung vào các dịch vụ phòng bệnh, khám chữa bệnh thông thường, quản lý các bệnh mãn tính phổ biến, và các hoạt động y tế công cộng khác tại cộng đồng. Khám và điều trị cảm cúm tại trạm y tế xã là ví dụ điển hình.

Trung tâm y tế dự phòng là cơ quan chuyên trách về y tế công cộng, có chức năng chính là thực hiện các chương trình phòng bệnh, kiểm soát dịch bệnh, tiêm chủng, giám sát vệ sinh môi trường, an toàn thực phẩm, và các hoạt động nâng cao sức khỏe khác cho cộng đồng.

Hoạch định là một trong các chức năng quản lý cơ bản, bao gồm việc xác định mục tiêu và xây dựng kế hoạch, chiến lược để đạt được mục tiêu đó. Trong bệnh viện, hoạch định thể hiện qua việc xây dựng kế hoạch phát triển dài hạn và ngắn hạn.

Quản lý dược trong bệnh viện hướng tới mục tiêu cao nhất là đảm bảo người bệnh được tiếp cận thuốc một cách đầy đủ, kịp thời, an toàn, hợp lý (đúng thuốc, đúng liều, đúng đường dùng, đúng thời điểm, đúng người bệnh) và hiệu quả điều trị. Các mục tiêu khác như giảm chi phí hay tăng doanh thu là thứ yếu so với mục tiêu phục vụ bệnh nhân.

Hội đồng quản lý bệnh viện (hoặc Hội đồng bệnh viện) có vai trò quan trọng trong việc định hướng chiến lược phát triển, xây dựng chính sách, giám sát hoạt động của bệnh viện, đảm bảo bệnh viện hoạt động hiệu quả và đúng mục tiêu đề ra. Họ không tham gia vào hoạt động chuyên môn hàng ngày hoặc điều trị trực tiếp bệnh nhân.

Hệ thống thông tin quản lý bệnh viện (HIS) hỗ trợ nhiều chức năng quản lý khác nhau trong bệnh viện, từ hồ sơ bệnh án, tài chính, dược phẩm đến nhân sự. Tuy nhiên, chức năng chẩn đoán bệnh tự động, dù có ứng dụng AI, vẫn chưa phải là chức năng chính và phổ biến trong HIS hiện tại, mà thường là các hệ thống hỗ trợ quyết định lâm sàng (CDS) hoặc AI riêng biệt.

Sơ đồ xương cá (fishbone diagram) hay sơ đồ Ishikawa là công cụ phân tích nguyên nhân - kết quả, giúp xác định và phân tích một cách có hệ thống các nguyên nhân tiềm ẩn gây ra một vấn đề hoặc sự cố. Trong quản lý chất lượng bệnh viện, sơ đồ xương cá được dùng để tìm ra nguyên nhân gốc rễ của các sự cố y khoa, sai sót hoặc vấn đề chất lượng dịch vụ.

Y tế công cộng là lĩnh vực y tế tập trung vào sức khỏe của cả cộng đồng và dân số, thông qua các biện pháp phòng bệnh, kiểm soát dịch bệnh, nâng cao sức khỏe và cải thiện các yếu tố môi trường ảnh hưởng đến sức khỏe.

Mô hình 'lấy bệnh nhân làm trung tâm' (patient-centered care) đặt nhu cầu, mong muốn và trải nghiệm của người bệnh lên hàng đầu. Bệnh viện cần thiết kế dịch vụ, quy trình và môi trường sao cho thân thiện, thuận tiện và đáp ứng tốt nhất nhu cầu của bệnh nhân, không chỉ về chuyên môn mà còn về tinh thần và cảm xúc.

Mô hình bác sĩ gia đình là hình thức tổ chức y tế hướng đến chăm sóc sức khỏe toàn diện và liên tục cho cá nhân và gia đình, nhấn mạnh vào việc theo dõi sức khỏe lâu dài, phòng bệnh và điều trị các bệnh phổ biến tại cộng đồng.

Mô hình quản lý phân quyền (decentralized management) đặc trưng bởi việc trao quyền quyết định và trách nhiệm cho các cấp quản lý thấp hơn, đặc biệt là các khoa phòng. Mô hình này tạo sự tự chủ, linh hoạt và khuyến khích sự tham gia của nhân viên, khác với mô hình tập trung, nơi quyền lực tập trung ở cấp cao nhất.

Nguyên tắc 'Hiệu quả' trong quản lý y tế (efficiency) nhấn mạnh việc sử dụng nguồn lực (tài chính, nhân lực, vật tư) một cách tối ưu nhất để đạt được mục tiêu sức khỏe đã đề ra, đồng thời kiểm soát và giảm thiểu chi phí không cần thiết. Hiệu quả không chỉ là chất lượng cao mà còn là chi phí hợp lý.

Tuyến xã là cấp y tế cơ sở, gần dân nhất, chịu trách nhiệm chính trong việc cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe ban đầu, bao gồm phòng bệnh, khám chữa bệnh thông thường và các hoạt động y tế công cộng khác tại cộng đồng.

Phạm vi dự án (project scope) xác định rõ ràng giới hạn của dự án, bao gồm các mục tiêu, công việc, sản phẩm (deliverables) và kết quả mong đợi. Phạm vi dự án giúp định hướng và kiểm soát dự án, tránh việc dự án bị 'phình to' (scope creep) và đi lạc khỏi mục tiêu ban đầu.

Chức năng kiểm tra, giám sát trong quản lý giúp theo dõi, đánh giá quá trình thực hiện công việc, so sánh với mục tiêu và kế hoạch đã đề ra. Khi phát hiện sai lệch, cần có biện pháp điều chỉnh kịp thời để đảm bảo hoạt động đi đúng hướng và đạt hiệu quả mong muốn.

Phân công công việc hiệu quả trong y tế, cũng như trong mọi lĩnh vực, cần dựa trên năng lực chuyên môn và kinh nghiệm của nhân viên để đảm bảo công việc được thực hiện tốt nhất và phát huy tối đa khả năng của mỗi người.

Thanh toán theo phí dịch vụ (fee-for-service) có thể tạo động lực cho các cơ sở y tế cung cấp nhiều dịch vụ hơn mức cần thiết, vì doanh thu trực tiếp phụ thuộc vào số lượng dịch vụ đã cung cấp, có thể dẫn đến lạm dụng dịch vụ và tăng chi phí y tế không cần thiết.

Rủi ro lâm sàng là loại rủi ro đặc thù trong bệnh viện, xuất phát từ các hoạt động chuyên môn liên quan trực tiếp đến bệnh nhân, bao gồm sai sót y khoa, nhiễm khuẩn bệnh viện, biến chứng điều trị, chậm trễ trong chẩn đoán... Quản lý rủi ro lâm sàng nhằm giảm thiểu các sự cố gây hại cho bệnh nhân.

Kaizen là phương pháp cải tiến liên tục, tập trung vào việc thực hiện những thay đổi nhỏ nhưng thường xuyên trong quy trình làm việc để dần dần nâng cao hiệu quả và chất lượng. Trong bệnh viện, Kaizen được áp dụng để cải tiến các quy trình chuyên môn và hành chính, hướng tới chất lượng dịch vụ tốt hơn.

Văn hóa an toàn trong bệnh viện đòi hỏi sự thay đổi về nhận thức và hành vi của toàn bộ nhân viên, từ lãnh đạo đến nhân viên cấp dưới. Sự cam kết mạnh mẽ và lãnh đạo gương mẫu từ cấp quản lý cao nhất là yếu tố then chốt để tạo dựng và duy trì văn hóa an toàn, khuyến khích báo cáo sự cố, học hỏi từ sai sót và liên tục cải thiện.

Đạo đức y tế (medical ethics) là hệ thống các nguyên tắc, chuẩn mực về đạo đức nghề nghiệp, hướng dẫn hành vi, ứng xử của nhân viên y tế trong mối quan hệ với bệnh nhân, đồng nghiệp và xã hội, đảm bảo hoạt động y tế nhân văn, công bằng và vì lợi ích cao nhất của người bệnh.

Ngân sách hoạt động (operating budget) là nguồn kinh phí dùng để chi trả cho các hoạt động thường xuyên, hàng ngày của bệnh viện, bao gồm tiền lương nhân viên, chi phí thuốc men, vật tư tiêu hao, điện nước, bảo trì thiết bị... Các khoản đầu tư lớn như xây dựng, mua sắm thiết bị thường nằm trong ngân sách đầu tư (capital budget).

Hệ thống quản lý chất lượng bệnh viện tập trung vào các khía cạnh chuyên môn và dịch vụ y tế, bao gồm an toàn người bệnh, cải tiến quy trình, và đo lường chất lượng. Quảng bá hình ảnh bệnh viện, dù quan trọng cho truyền thông, không phải là thành phần cốt lõi của hệ thống quản lý chất lượng chuyên môn.

Ứng dụng AI trong y tế mang lại nhiều tiềm năng, nhưng cũng đặt ra các thách thức về đạo đức, đặc biệt là vấn đề bảo mật và riêng tư dữ liệu bệnh nhân. AI cần sử dụng lượng lớn dữ liệu bệnh nhân để học và hoạt động, do đó việc bảo vệ dữ liệu cá nhân, tránh rò rỉ và lạm dụng thông tin là vô cùng quan trọng.

Bảo hiểm y tế tự nguyện là loại hình bảo hiểm mà việc tham gia hoàn toàn dựa trên ý muốn của cá nhân. Người tham gia sẽ đóng phí bảo hiểm theo quy định và được hưởng các quyền lợi bảo hiểm khi sử dụng dịch vụ y tế theo gói bảo hiểm đã chọn.