Đề thi, bài tập trắc nghiệm online Quan hệ lao động – Đề 5

Pháp luật lao động quy định rõ các hình thức kỷ luật lao động được phép áp dụng, và 'cắt lương' không phải là một trong số đó. Các hình thức kỷ luật được phép bao gồm khiển trách, kéo dài thời hạn nâng lương, cách chức và sa thải (trong các trường hợp nhất định).

Quan hệ lao động tập thể đặc trưng bởi sự tham gia của các tổ chức đại diện cho cả người lao động (thường là công đoàn) và người sử dụng lao động (tổ chức của người sử dụng lao động), nhằm thương lượng và thỏa thuận các vấn đề chung.

Quan hệ lao động bao gồm tất cả các mối quan hệ phát sinh từ quá trình làm việc, không chỉ giới hạn ở lương hay thương lượng tập thể, mà còn bao gồm các khía cạnh khác như điều kiện làm việc, kỷ luật lao động, giải quyết tranh chấp...

Thỏa ước lao động tập thể là văn bản pháp lý được ký kết thông qua quá trình thương lượng tập thể, một hình thức cốt lõi của quan hệ lao động tập thể.

Nội quy lao động là do người sử dụng lao động ban hành, còn thỏa ước lao động tập thể là kết quả của thương lượng tập thể giữa đại diện người lao động và người sử dụng lao động. Các nội dung khác (lương, giờ làm, điều kiện làm việc) thường được quy định trong thỏa ước lao động tập thể.

Trong kỷ nguyên 4.0, tự động hóa và trí tuệ nhân tạo thay thế nhiều công việcRoutine, kỹ năng mềm (giao tiếp, sáng tạo, thích ứng, làm việc nhóm...) trở nên quan trọng hơn bao giờ hết, giúp người lao động thích ứng với môi trường làm việc thay đổi nhanh chóng và phức tạp.

Quyền đình công chỉ được thực hiện khi có tranh chấp lao động tập thể về quyền và sau khi đã trải qua các thủ tục hòa giải, trọng tài theo quy định. Các trường hợp khác (chậm trả lương 1 ngày, không đồng ý điều chuyển, tranh chấp cá nhân) không đủ điều kiện để đình công theo luật.

Nguyên tắc cơ bản của quan hệ lao động nhấn mạnh sự tự do, tự nguyện và giảm thiểu sự can thiệp hành chính trực tiếp. Nhà nước đóng vai trò hỗ trợ và tạo khung pháp lý, không can thiệp 'tối đa' vào hoạt động của các bên.

Toàn cầu hóa làm gia tăng sự cạnh tranh và di chuyển lao động quốc tế, dẫn đến thách thức trong việc hài hòa và đảm bảo tiêu chuẩn lao động cơ bản trên phạm vi toàn cầu, do sự khác biệt về luật pháp, văn hóa và điều kiện kinh tế giữa các quốc gia.

Quan hệ đối tác trong lao động đề cao sự hợp tác, tin tưởng và chia sẻ trách nhiệm giữa người lao động và người sử dụng lao động để cùng đạt được mục tiêu chung, thay vì chỉ xem xét quan hệ lao động dưới góc độ đối kháng.

Quan hệ lao động lành mạnh được đặc trưng bởi sự tuân thủ pháp luật lao động, đảm bảo quyền lợi của cả hai bên, giảm thiểu tranh chấp và xây dựng môi trường làm việc hợp tác. Các yếu tố khác (tranh chấp cao, bất bình đẳng lớn, quyền lực tập trung) là dấu hiệu của quan hệ lao động không lành mạnh.

Văn hóa doanh nghiệp đóng vai trò quan trọng trong việc định hình các giá trị, chuẩn mực, hành vi ứng xử trong tổ chức, ảnh hưởng sâu sắc đến cách thức giao tiếp, hợp tác, giải quyết xung đột và xây dựng quan hệ lao động hài hòa, tin cậy.

Công nghệ thông tin mang lại nhiều lợi ích nhưng cũng tạo ra thách thức, trong đó có khả năng người sử dụng lao động sử dụng công nghệ để giám sát và kiểm soát người lao động chặt chẽ hơn, gây ra lo ngại về quyền riêng tư và sự công bằng trong quan hệ lao động.

Đối thoại xã hội là cơ chế quan trọng để các bên liên quan (Nhà nước, người sử dụng lao động, người lao động, tổ chức đại diện) cùng nhau thảo luận, trao đổi, tìm kiếm sự đồng thuận và giải quyết các vấn đề liên quan đến quan hệ lao động và chính sách xã hội.

Kỹ năng giao tiếp và giải quyết xung đột yếu kém có thể dẫn đến hiểu lầm, căng thẳng và làm xấu đi quan hệ lao động. Các yếu tố khác (tin tưởng, minh bạch, cơ chế giải quyết tranh chấp) đều có tác động tích cực.

Quan hệ lao động bền vững trong tương lai hướng tới sự cân bằng giữa mục tiêu kinh tế và mục tiêu xã hội, chú trọng đến trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp, đảm bảo công bằng, bình đẳng, và phát triển hài hòa lợi ích của cả người lao động, người sử dụng lao động và cộng đồng.

Mục tiêu cốt lõi của quan hệ lao động là cân bằng và hài hòa lợi ích của cả hai bên: người lao động (tiền lương, điều kiện làm việc,...) và người sử dụng lao động (lợi nhuận, năng suất,...). Các đáp án khác là mục tiêu thứ yếu hoặc phương tiện để đạt được mục tiêu hài hòa.

Quan hệ lao động tiến bộ là quan hệ hướng tới sự công bằng, bình đẳng và tôn trọng quyền con người, trong đó quyền và lợi ích hợp pháp của người lao động được đảm bảo và không ngừng được cải thiện.

Phòng ngừa tranh chấp lao động hiệu quả nhất là thông qua việc xây dựng và duy trì cơ chế đối thoại thường xuyên, cởi mở và hiệu quả giữa người lao động và người sử dụng lao động tại doanh nghiệp, giúp giải quyết mâu thuẫn từ sớm và xây dựng sự tin tưởng lẫn nhau.

Các chủ thể chính trong quan hệ lao động bao gồm người lao động, người sử dụng lao động và các tổ chức đại diện của họ (công đoàn, tổ chức của người sử dụng lao động). Tổ chức chính trị xã hội có thể liên quan nhưng không phải chủ thể trực tiếp trong quan hệ lao động theo định nghĩa cốt lõi.

Vai trò cốt lõi của công đoàn là đại diện cho người lao động, thương lượng với người sử dụng lao động để bảo vệ và cải thiện quyền lợi, điều kiện làm việc của người lao động. Các đáp án khác không phải vai trò chính của công đoàn trong quan hệ lao động.

Trong trọng tài lao động, trọng tài viên (bên thứ ba) đưa ra phán quyết có giá trị pháp lý ràng buộc các bên tranh chấp, tương tự như phán quyết của tòa án. Hòa giải, thương lượng, đối thoại mang tính tự nguyện và thỏa thuận hơn.

Người lao động có quyền đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động, nhưng phải tuân thủ các quy định pháp luật về thời hạn báo trước và lý do chính đáng (trong một số trường hợp). Quyền đơn phương chấm dứt hợp đồng 'không cần lý do' là không đúng theo luật lao động.

Trả lương đầy đủ, đúng hạn là trách nhiệm cơ bản và trực tiếp của người sử dụng lao động. Các đáp án khác (chấp hành nội quy, đối thoại) là trách nhiệm chung hoặc quyền của người lao động/người sử dụng lao động.

Gig economy đặc trưng bởi các công việc ngắn hạn, dự án, hợp đồng tự do, làm việc theo giờ, qua nền tảng công nghệ... Xu hướng này làm gia tăng tính linh hoạt nhưng cũng đặt ra thách thức về bảo vệ quyền lợi và an sinh xã hội cho người lao động trong các hình thức việc làm phi truyền thống.

Nhà nước đóng vai trò quan trọng trong việc tạo ra một môi trường quan hệ lao động ổn định và công bằng thông qua việc xây dựng pháp luật, giám sát thực thi, và cung cấp cơ chế hòa giải, trọng tài khi có tranh chấp.

Quan hệ lao động cá nhân là quan hệ trực tiếp giữa một người lao động và một người sử dụng lao động. Các hình thức khác (tập thể, ngành, vùng) liên quan đến nhóm người lao động hoặc người sử dụng lao động.

Tính linh hoạt trong quan hệ lao động hiện đại thường gắn liền với sự đa dạng hóa các hình thức làm việc, giảm sự phụ thuộc vào mô hình việc làm truyền thống (toàn thời gian, chính thức), và tăng cường các hình thức làm việc linh hoạt hơn để đáp ứng nhu cầu thay đổi của thị trường lao động.

Mục tiêu xây dựng quan hệ lao động tốt đẹp là hướng tới sự phát triển bền vững, hài hòa lợi ích của cả doanh nghiệp và người lao động. 'Giảm thiểu chi phí lao động bằng mọi giá' là mục tiêu ngắn hạn và có thể gây tổn hại đến quan hệ lao động và hiệu quả lâu dài.

Tranh chấp lao động tập thể thường phát sinh từ bất đồng hoặc xung đột về lợi ích chung của tập thể người lao động, liên quan đến các vấn đề như tiền lương, điều kiện làm việc, phúc lợi, và các quyền tập thể khác.