Đề thi, bài tập trắc nghiệm online Phần mềm mã nguồn mở – Đề 7

AngularJS (và phiên bản kế nhiệm Angular) là một framework JavaScript mã nguồn mở phổ biến cho phát triển ứng dụng web front-end, được Google phát triển và duy trì. Microsoft .NET Framework là độc quyền, Adobe Dreamweaver là công cụ thiết kế web độc quyền, và Apple Xcode là IDE độc quyền của Apple.

Một trong những lợi ích chính của phần mềm mã nguồn mở là giảm chi phí do không phải trả phí bản quyền. Các ưu điểm khác (hoạt động hoàn hảo, hỗ trợ tốt hơn, bảo mật tuyệt đối) không phải là đảm bảo hoặc đặc trưng riêng của mã nguồn mở.

Moodle là một hệ thống quản lý học tập (LMS) mã nguồn mở phổ biến, được sử dụng rộng rãi trong giáo dục để tạo và quản lý các khóa học trực tuyến, thể hiện ứng dụng trực tiếp của phần mềm mã nguồn mở trong lĩnh vực này. Các lựa chọn khác là phần mềm độc quyền hoặc ứng dụng văn phòng thông thường.

Free Software Foundation (FSF), được thành lập bởi Richard Stallman, là tổ chức phi lợi nhuận thúc đẩy phần mềm tự do, nhấn mạnh các khía cạnh đạo đức và tự do của người dùng trong việc sử dụng, nghiên cứu, sửa đổi và phân phối phần mềm. FSF đóng vai trò quan trọng trong việc định hình và lan tỏa triết lý phần mềm tự do, một tiền thân và nhánh quan trọng của phong trào mã nguồn mở.

Cộng đồng là yếu tố then chốt trong mã nguồn mở, đóng góp đa dạng từ việc viết mã, kiểm thử, báo cáo lỗi, cung cấp hỗ trợ, dịch thuật, tài liệu, đến quảng bá và xây dựng hệ sinh thái xung quanh phần mềm.

'Upstream' thường đề cập đến dự án gốc hoặc chính thức, nơi các thay đổi và cải tiến được đề xuất và tích hợp đầu tiên. 'Downstream' đề cập đến các phiên bản phái sinh, phân phối lại hoặc tùy chỉnh dựa trên dự án upstream. Ví dụ, một bản phân phối Linux (downstream) thường lấy mã nguồn từ kernel Linux upstream.

Tính minh bạch của mã nguồn mở cho phép cộng đồng rộng lớn kiểm tra và rà soát mã, giúp phát hiện và khắc phục lỗ hổng bảo mật nhanh chóng hơn so với phần mềm độc quyền, nơi mã nguồn bị ẩn giấu.

'Code review' (đánh giá mã) là một phần quan trọng trong quy trình phát triển phần mềm mã nguồn mở. Nó giúp đảm bảo chất lượng mã, phát hiện sớm lỗi và vấn đề tiềm ẩn, chia sẻ kiến thức giữa các thành viên, và duy trì tính nhất quán trong phong cách và kiến trúc của dự án. Đây là một thực hành tốt để nâng cao chất lượng và sự ổn định của phần mềm.

Git là một hệ thống kiểm soát phiên bản phân tán rất phổ biến và được sử dụng rộng rãi trong phát triển phần mềm, đặc biệt là trong các dự án mã nguồn mở, giúp quản lý thay đổi mã nguồn, cộng tác hiệu quả và duy trì lịch sử dự án.

TensorFlow là một thư viện mã nguồn mở rất phổ biến trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo và học máy, được Google phát triển và sử dụng rộng rãi cho các ứng dụng như nhận dạng hình ảnh, xử lý ngôn ngữ tự nhiên, và nhiều lĩnh vực khác. Các lựa chọn khác là phần mềm văn phòng, thiết kế đồ họa, hoặc CAD, không liên quan trực tiếp đến AI/ML.

'Copyleft' là một dạng cấp phép sử dụng luật bản quyền để đảm bảo rằng các bản sao đã sửa đổi và mở rộng của tác phẩm vẫn tự do và mở, thường yêu cầu các tác phẩm phái sinh phải được cấp phép dưới cùng một giấy phép hoặc giấy phép tương thích.

Tham gia cộng đồng mã nguồn mở mang lại nhiều lợi ích như phát triển kỹ năng, xây dựng mạng lưới, và đóng góp vào các dự án ý nghĩa. Tuy nhiên, không phải mọi đóng góp đều được trả lương trực tiếp. Phần lớn đóng góp trong cộng đồng mã nguồn mở là tự nguyện hoặc dựa trên các hình thức hỗ trợ khác (như tài trợ, tài trợ từ công ty, v.v.).

'Forking' là quá trình tạo ra một nhánh phát triển mới, độc lập từ một dự án mã nguồn mở hiện có. Điều này thường xảy ra khi có sự bất đồng về hướng phát triển hoặc muốn tạo ra một phiên bản tùy chỉnh.

'Contribution' trong mã nguồn mở mang nghĩa rộng, bao gồm mọi hình thức tham gia và đóng góp vào sự phát triển và thành công của dự án, không giới hạn ở việc viết mã. Điều này thể hiện tinh thần cộng đồng và hợp tác của mã nguồn mở.

Mặc dù thường được sử dụng thay thế nhau, có sự khác biệt về triết lý. 'Phần mềm tự do' (free software), theo định nghĩa của FSF, tập trung vào các quyền tự do đạo đức của người dùng. 'Mã nguồn mở' (open source), theo định nghĩa của Open Source Initiative (OSI), tập trung vào lợi ích thực tế về phát triển, chất lượng và kinh doanh. Về cơ bản, cả hai đều mô tả loại phần mềm có thể truy cập mã nguồn, nhưng động cơ và trọng tâm có phần khác nhau.

Proprietary License (Giấy phép độc quyền) KHÔNG phải là một loại giấy phép mã nguồn mở. Ngược lại, nó là loại giấy phép áp dụng cho phần mềm độc quyền, hạn chế quyền của người dùng đối với mã nguồn. GPL, MIT License và Apache License đều là các loại giấy phép mã nguồn mở phổ biến, với các điều khoản và mức độ ràng buộc khác nhau.

Do bản thân phần mềm mã nguồn mở thường được phân phối miễn phí, các công ty thường tạo doanh thu bằng cách cung cấp các dịch vụ giá trị gia tăng như hỗ trợ kỹ thuật, tư vấn triển khai, tùy chỉnh theo yêu cầu, đào tạo, và các dịch vụ liên quan khác. Mô hình này cho phép họ kiếm tiền từ chuyên môn và dịch vụ xung quanh phần mềm, thay vì bán bản quyền.

Chính phủ và tổ chức công thường khuyến khích mã nguồn mở vì nhiều lý do: tiết kiệm chi phí bản quyền, tăng tính minh bạch trong hoạt động, tăng cường chủ động công nghệ (không phụ thuộc vào nhà cung cấp độc quyền), và thúc đẩy sự phát triển của cộng đồng công nghệ trong nước. Các lựa chọn khác không phải là lý do chính hoặc không chính xác.

Microsoft Windows là hệ điều hành độc quyền, mã nguồn không được công khai và người dùng không được phép sửa đổi. Linux, Apache HTTP Server và Mozilla Firefox đều là các ví dụ phổ biến của phần mềm mã nguồn mở.

Mặc dù nhiều phần mềm mã nguồn mở là miễn phí (free as in beer), nhưng nguyên tắc cốt lõi là 'free' theo nghĩa 'tự do' (free as in freedom), tức là tự do sử dụng, nghiên cứu, sửa đổi và phân phối. Phần mềm mã nguồn mở không nhất thiết phải luôn miễn phí về giá cả.

Phần mềm mã nguồn mở được định nghĩa bởi khả năng truy cập và sửa đổi mã nguồn, cho phép cộng đồng tham gia phát triển và cải tiến. Các lựa chọn khác có thể đúng trong một số trường hợp nhưng không phải là đặc điểm cốt lõi phân biệt.

MIT License là một giấy phép 'cho phép' (permissive license) mạnh mẽ, ít ràng buộc nhất, cho phép sử dụng, sửa đổi và phân phối lại mã nguồn cho cả mục đích thương mại và phi thương mại, thường chỉ yêu cầu giữ lại thông báo bản quyền gốc. GPL và AGPL có tính 'copyleft' mạnh hơn, yêu cầu các tác phẩm phái sinh cũng phải được cấp phép tương tự.

AGPL được thiết kế để khắc phục một 'lỗ hổng' trong GPL liên quan đến việc sử dụng phần mềm như một dịch vụ qua mạng. AGPL yêu cầu chia sẻ mã nguồn ngay cả khi phần mềm được sử dụng qua mạng, không chỉ khi phân phối bản sao.

Phần mềm mã nguồn mở thường miễn phí hoặc chi phí thấp, cho phép doanh nghiệp nhỏ tiếp cận công nghệ mạnh mẽ và tiên tiến mà không cần đầu tư lớn vào bản quyền, từ đó tiết kiệm chi phí và tăng tính cạnh tranh.

Mã nguồn mở thúc đẩy đổi mới sáng tạo bằng cách tạo ra một môi trường hợp tác, nơi mọi người có thể chia sẻ kiến thức, xây dựng dựa trên công việc của người khác, tái sử dụng mã nguồn, và đóng góp ý tưởng. Điều này giảm chi phí và thời gian phát triển, cho phép tập trung vào đổi mới và cải tiến.

Giấy phép 'copyleft' (như GPL) có tính ràng buộc mạnh mẽ. Nếu một sản phẩm thương mại sử dụng thành phần mã nguồn mở có giấy phép copyleft và tạo ra 'tác phẩm phái sinh' (derivative work), giấy phép copyleft có thể yêu cầu công ty phải phát hành mã nguồn của toàn bộ sản phẩm thương mại đó dưới giấy phép tương thích, để đảm bảo tính 'copyleft' được duy trì.

Mặc dù có cộng đồng hỗ trợ lớn, phần mềm mã nguồn mở đôi khi có thể thiếu hỗ trợ kỹ thuật tập trung hoặc chuyên nghiệp như các phần mềm thương mại, đặc biệt là cho các doanh nghiệp cần SLA (Service Level Agreement) rõ ràng. Các lựa chọn khác không phải là nhược điểm phổ biến hoặc chính xác.

Cả ba lựa chọn đều thể hiện những hiểu lầm phổ biến về phần mềm mã nguồn mở. Mã nguồn mở không tự động đảm bảo an toàn tuyệt đối, không phải lúc nào cũng hoàn toàn miễn phí (có chi phí liên quan đến triển khai, hỗ trợ, tùy chỉnh), và không phải lúc nào cũng có giao diện thân thiện với mọi người dùng. Cần đánh giá phần mềm mã nguồn mở dựa trên các tiêu chí cụ thể và phù hợp với nhu cầu.

Nguyên tắc 'security through obscurity' (bảo mật qua che giấu) dựa vào việc giữ bí mật thiết kế hoặc mã nguồn, nhưng điều này thường không hiệu quả về lâu dài. Mã nguồn mở, với tính minh bạch, cho phép nhiều người kiểm tra, đánh giá và phát hiện lỗ hổng tiềm ẩn, tăng cường bảo mật một cách bền vững hơn.

Mô hình 'chợ' trong phát triển mã nguồn mở nhấn mạnh sự phân tán, mở cửa cho sự tham gia của nhiều người, và phát triển 'từ dưới lên', trái ngược với mô hình 'nhà thờ' tập trung, có cấu trúc và kiểm soát chặt chẽ hơn, thường là 'từ trên xuống'.