Đề thi, bài tập trắc nghiệm online Giao dịch thương mại quốc tế – Đề 15

Phá giá tiền tệ làm cho hàng xuất khẩu của quốc gia trở nên rẻ hơn và hàng nhập khẩu trở nên đắt hơn. Theo điều kiện Marshall-Lerner, nếu tổng độ co giãn của cầu xuất khẩu và nhập khẩu lớn hơn 1, phá giá tiền tệ sẽ cải thiện cán cân thương mại (xuất khẩu tăng và nhập khẩu giảm, hoặc xuất khẩu tăng nhanh hơn nhập khẩu tăng).

Quy tắc xuất xứ là các quy định được sử dụng để xác định quốc gia xuất xứ của hàng hóa. Việc xác định xuất xứ là cần thiết để áp dụng các biện pháp thuế quan ưu đãi (trong các hiệp định thương mại tự do), các biện pháp phòng vệ thương mại (như thuế chống bán phá giá, thuế tự vệ) và các quy định thương mại khác.

Lợi thế so sánh dựa trên việc một quốc gia có thể sản xuất hàng hóa hoặc dịch vụ với chi phí cơ hội thấp hơn so với quốc gia khác. Điều này không nhất thiết liên quan đến việc sản xuất số lượng lớn nhất, chất lượng cao nhất, hay giá bán thấp nhất tuyệt đối, mà là hiệu quả tương đối trong việc sử dụng nguồn lực.

Các doanh nghiệp vừa và nhỏ thường gặp khó khăn trong việc tiếp cận thông tin về thị trường quốc tế, các tiêu chuẩn chất lượng, kỹ thuật, và quy định pháp lý khác nhau ở các quốc gia. Họ cũng có thể hạn chế về nguồn lực tài chính và nhân lực để đáp ứng các yêu cầu này, làm cho việc tham gia thương mại quốc tế trở nên thách thức hơn so với các doanh nghiệp lớn.

Mô hình Heckscher-Ohlin giải thích lợi thế so sánh dựa trên sự khác biệt về nguồn lực sản xuất tương đối dồi dào giữa các quốc gia. Quốc gia có nguồn lực nào dồi dào hơn sẽ có xu hướng chuyên môn hóa và xuất khẩu các sản phẩm sử dụng nhiều nguồn lực đó.

Chính sách bảo hộ mậu dịch (protectionism) nhằm bảo vệ ngành sản xuất trong nước khỏi cạnh tranh nước ngoài bằng cách sử dụng các công cụ như thuế quan, hạn ngạch, trợ cấp, và các rào cản phi thuế quan để hạn chế nhập khẩu và đôi khi khuyến khích xuất khẩu (ví dụ: trợ cấp xuất khẩu).

Chuỗi giá trị toàn cầu (GVC) phản ánh xu hướng phân chia các giai đoạn sản xuất khác nhau của một sản phẩm (từ thiết kế, nguyên liệu, sản xuất, lắp ráp, marketing, phân phối, dịch vụ sau bán hàng) giữa nhiều quốc gia khác nhau trên thế giới, tận dụng lợi thế về chi phí, kỹ năng và nguồn lực của từng quốc gia.

Nguyên tắc đối xử quốc gia (National Treatment) yêu cầu các quốc gia thành viên WTO phải đối xử với hàng hóa nhập khẩu không kém ưu đãi hơn so với hàng hóa sản xuất trong nước, một khi hàng hóa nhập khẩu đã vào thị trường nội địa (ví dụ: về thuế nội địa, quy định, tiêu chuẩn).

Toàn cầu hóa kinh tế được thúc đẩy mạnh mẽ bởi sự giảm chi phí vận tải và thông tin liên lạc, làm cho việc giao dịch quốc tế, đầu tư và di chuyển yếu tố sản xuất trở nên dễ dàng và hiệu quả hơn. Các yếu tố khác như rào cản thương mại tăng và bảo hộ mậu dịch gia tăng đi ngược lại xu hướng toàn cầu hóa.

Thuế chống bán phá giá được áp dụng để đối phó với hành vi bán phá giá, tức là bán hàng hóa ở thị trường nước ngoài với giá thấp hơn giá bán ở thị trường nội địa hoặc thấp hơn chi phí sản xuất, gây tổn hại cho ngành sản xuất trong nước của nước nhập khẩu. Mục tiêu là tạo ra một sân chơi bình đẳng và ngăn chặn cạnh tranh không lành mạnh.

Biện pháp tự vệ thương mại (safeguards) được áp dụng một cách tạm thời để bảo vệ ngành sản xuất trong nước khỏi bị thiệt hại nghiêm trọng do sự gia tăng đột biến của hàng nhập khẩu. Biện pháp này không dựa trên hành vi thương mại không công bằng (như bán phá giá) mà dựa trên sự gia tăng khối lượng nhập khẩu.

Nội địa hóa (localization) trong bối cảnh thương mại quốc tế đề cập đến quá trình điều chỉnh sản phẩm, dịch vụ, chiến lược marketing và hoạt động kinh doanh để phù hợp với đặc điểm văn hóa, ngôn ngữ, pháp lý và thị trường địa phương của từng quốc gia hoặc khu vực cụ thể.

Điều kiện thương mại (Terms of Trade) là tỷ lệ giữa giá xuất khẩu và giá nhập khẩu của một quốc gia. Nó phản ánh sức mua quốc tế của hàng xuất khẩu của một quốc gia, tức là một đơn vị hàng xuất khẩu có thể đổi được bao nhiêu đơn vị hàng nhập khẩu. Điều kiện thương mại cải thiện khi giá xuất khẩu tăng lên so với giá nhập khẩu.

Hiệp định thương mại song phương là thỏa thuận thương mại giữa hai quốc gia, không nhất thiết phải là hội nhập kinh tế khu vực (mặc dù các hiệp định song phương có thể góp phần vào hội nhập khu vực). Khu vực thương mại tự do, liên minh tiền tệ (một dạng cao của liên minh kinh tế), và thị trường chung đều là các hình thức của hội nhập kinh tế khu vực.

Nguyên tắc Tối huệ quốc (Most-Favored Nation - MFN) là một trong những nguyên tắc trụ cột của WTO, yêu cầu các quốc gia thành viên phải đối xử với tất cả các thành viên khác một cách bình đẳng. Bất kỳ ưu đãi thương mại nào dành cho một quốc gia thành viên cũng phải được mở rộng cho tất cả các thành viên khác.

Incoterms (International Commercial Terms) là bộ quy tắc thương mại quốc tế, quy định rõ trách nhiệm của người bán và người mua trong các giao dịch thương mại quốc tế, bao gồm việc phân chia chi phí vận chuyển, bảo hiểm, thủ tục hải quan, và điểm chuyển giao rủi ro hàng hóa.

Lạm phát cao trong nước làm tăng chi phí sản xuất và giá cả hàng hóa, bao gồm cả hàng xuất khẩu. Nếu lạm phát trong nước cao hơn so với các đối tác thương mại, hàng xuất khẩu của quốc gia đó sẽ trở nên đắt đỏ hơn tương đối, làm giảm tính cạnh tranh về giá. Phá giá tiền tệ và nâng cao năng suất lao động thường làm tăng tính cạnh tranh về giá, giảm thuế nhập khẩu không trực tiếp ảnh hưởng đến giá xuất khẩu.

Hiệu ứng J-curve mô tả tình trạng cán cân thương mại có thể xấu đi trong ngắn hạn sau khi phá giá tiền tệ do độ trễ trong phản ứng của khối lượng xuất nhập khẩu với thay đổi giá cả. Tuy nhiên, trong dài hạn, khi các hợp đồng thương mại được điều chỉnh và người tiêu dùng thay đổi hành vi, cán cân thương mại thường sẽ cải thiện.

Cả liên minh thuế quan và thị trường chung đều loại bỏ thuế quan và áp dụng chính sách thương mại chung với bên ngoài. Điểm khác biệt chính là thị trường chung tiến xa hơn bằng cách cho phép tự do di chuyển các yếu tố sản xuất (lao động, vốn, công nghệ) giữa các quốc gia thành viên, trong khi liên minh thuế quan chủ yếu tập trung vào thương mại hàng hóa.

Bán phá giá (dumping) là hành vi bán hàng hóa ở thị trường nước ngoài với giá thấp hơn giá thông thường (thường là giá bán ở thị trường nội địa của nhà xuất khẩu) hoặc thấp hơn chi phí sản xuất, gây tổn hại cho ngành sản xuất trong nước của nước nhập khẩu.

CPTPP là một hiệp định thương mại tự do khu vực, tập trung vào việc loại bỏ hoặc giảm thiểu hàng rào thuế quan và phi thuế quan giữa các quốc gia thành viên. Nó chưa đạt đến mức độ hài hòa hóa chính sách kinh tế vĩ mô như liên minh kinh tế hoặc tự do di chuyển yếu tố sản xuất hoàn toàn như thị trường chung.

Biện pháp trả đũa thương mại thường được áp dụng khi một quốc gia cho rằng một quốc gia khác đã vi phạm các quy định thương mại quốc tế hoặc áp dụng các biện pháp thương mại không công bằng hoặc phân biệt đối xử, gây thiệt hại cho lợi ích thương mại của quốc gia bị ảnh hưởng. Mục đích là để gây áp lực buộc quốc gia kia phải thay đổi chính sách hoặc hành vi.

Khi một quốc gia có tỷ giá hối đoái cố định và thặng dư cán cân thanh toán (nghĩa là dòng tiền vào lớn hơn dòng tiền ra), ngân hàng trung ương phải can thiệp để duy trì tỷ giá cố định. Để làm điều này, ngân hàng trung ương sẽ mua ngoại tệ và bán nội tệ, điều này làm tăng cung tiền trong nền kinh tế.

Tiêu chuẩn về môi trường, an toàn vệ sinh thực phẩm, tiêu chuẩn kỹ thuật, và các quy định về nhãn mác là các ví dụ điển hình về hàng rào phi thuế quan. Chúng không phải là thuế, nhưng có thể hạn chế thương mại bằng cách tăng chi phí tuân thủ hoặc hạn chế khả năng tiếp cận thị trường của hàng nhập khẩu. Thuế nhập khẩu và xuất khẩu là hàng rào thuế quan, VAT là thuế nội địa.

Phụ thuộc quá mức vào xuất khẩu một mặt hàng duy nhất (ví dụ: dầu mỏ, cà phê, khoáng sản) khiến nền kinh tế quốc gia dễ bị tổn thương khi giá cả của mặt hàng đó trên thị trường thế giới biến động mạnh hoặc khi nhu cầu thị trường thay đổi (ví dụ: do công nghệ mới, thay đổi sở thích tiêu dùng). Sự đa dạng hóa xuất khẩu giúp giảm rủi ro này.

Thủ tục hải quan phức tạp, rườm rà là một rào cản phi thuế quan điển hình, gây ra sự chậm trễ trong quá trình thông quan hàng hóa, làm tăng chi phí giao dịch và có thể ảnh hưởng đến tính cạnh tranh của doanh nghiệp. Các lựa chọn khác (hạn ngạch, tiêu chuẩn kỹ thuật, quy tắc xuất xứ) cũng là rào cản phi thuế quan nhưng ít trực tiếp liên quan đến sự chậm trễ do thủ tục hành chính.

Liên minh kinh tế là hình thức hội nhập cao nhất, bao gồm tất cả các đặc điểm của thị trường chung (loại bỏ rào cản thương mại, tự do di chuyển yếu tố sản xuất) và thêm vào đó là sự hài hòa hóa các chính sách kinh tế vĩ mô giữa các quốc gia thành viên (ví dụ: chính sách tiền tệ, tài khóa).

Cơ chế giải quyết tranh chấp của WTO là một trụ cột quan trọng của hệ thống thương mại đa phương, cung cấp một diễn đàn trung lập và dựa trên luật lệ để các quốc gia thành viên giải quyết các tranh chấp thương mại. Mục tiêu là đảm bảo rằng các quy tắc thương mại của WTO được tuân thủ và thương mại quốc tế diễn ra một cách công bằng và ổn định.

Thuế quan, hạn ngạch nhập khẩu và trợ cấp xuất khẩu đều là các công cụ trực tiếp của chính sách thương mại bảo hộ, nhằm hạn chế nhập khẩu hoặc khuyến khích xuất khẩu, bảo vệ ngành sản xuất trong nước. Tỷ giá hối đoái thả nổi là một cơ chế điều chỉnh giá trị tiền tệ trên thị trường ngoại hối, không phải là một công cụ bảo hộ thương mại trực tiếp, mặc dù nó có thể ảnh hưởng đến thương mại quốc tế.

Thương mại tự do thường mang lại sự lựa chọn hàng hóa và dịch vụ phong phú hơn cho người tiêu dùng, không phải giảm sự lựa chọn. Các lợi ích khác của thương mại tự do bao gồm tăng trưởng kinh tế, chuyên môn hóa, hiệu quả sản xuất và giá cả thấp hơn do cạnh tranh và lợi thế so sánh.