Đề thi, bài tập trắc nghiệm online Giao dịch thương mại quốc tế – Đề 12

Cả FTA và Liên minh thuế quan đều loại bỏ thuế quan giữa các nước thành viên. Điểm khác biệt chính là Liên minh thuế quan thiết lập một mức thuế quan chung đối với hàng nhập khẩu từ các quốc gia không phải thành viên, trong khi FTA thì không yêu cầu điều này, mỗi nước thành viên FTA có thể có chính sách thuế quan riêng với nước ngoài khối.

Quy tắc xuất xứ là các quy định pháp lý được sử dụng để xác định quốc gia xuất xứ của hàng hóa. Điều này rất quan trọng trong thương mại quốc tế vì xuất xứ hàng hóa quyết định việc hàng hóa đó có được hưởng các ưu đãi thuế quan theo các hiệp định thương mại tự do hay không, hoặc có phải chịu các biện pháp phòng vệ thương mại (chống bán phá giá, chống trợ cấp) hay không.

Thặng dư thương mại xảy ra khi một quốc gia xuất khẩu nhiều hàng hóa và dịch vụ hơn nhập khẩu. Điều này dẫn đến dòng tiền ròng chảy vào quốc gia đó từ thương mại quốc tế, làm tăng dự trữ ngoại hối và có thể tác động đến tỷ giá hối đoái.

WTO là tổ chức quốc tế giám sát các quy tắc thương mại toàn cầu. Vai trò chính của WTO là giảm thiểu rào cản thương mại, giải quyết tranh chấp thương mại và tạo ra một sân chơi thương mại công bằng hơn cho các quốc gia thành viên.

Liên minh kinh tế là hình thức hội nhập kinh tế cao nhất, bao gồm tất cả các đặc điểm của thị trường chung (thương mại tự do, di chuyển tự do yếu tố sản xuất, thuế quan chung với nước ngoài) và thêm vào đó, yêu cầu các quốc gia thành viên phải hài hòa hóa các chính sách kinh tế vĩ mô, tiến tới sự phối hợp chặt chẽ hoặc thậm chí thống nhất về chính sách tiền tệ và tài khóa.

Lý thuyết thương mại mới, khác với các lý thuyết truyền thống tập trung vào lợi thế so sánh dựa trên khác biệt về nguồn lực, nhấn mạnh vai trò của quy mô kinh tế, mạng lưới ngoại ứng, và sự khác biệt về sản phẩm trong việc thúc đẩy thương mại quốc tế, đặc biệt là giữa các quốc gia tương đồng về nguồn lực.

Chi phí vận chuyển hàng hóa quốc tế tăng cao là một yếu tố cản trở thương mại, làm tăng chi phí giao dịch và giảm tính cạnh tranh của hàng hóa nhập khẩu. Các yếu tố còn lại (sự khác biệt về nguồn lực, công nghệ thông tin, tự do hóa thương mại) đều là những yếu tố thúc đẩy thương mại quốc tế phát triển.

Điều kiện thương mại là một chỉ số đo lường sức mua xuất khẩu của một quốc gia, được tính bằng tỷ lệ giữa chỉ số giá xuất khẩu và chỉ số giá nhập khẩu. Điều kiện thương mại cải thiện khi giá xuất khẩu tăng lên so với giá nhập khẩu, và ngược lại.

Các quốc gia đang phát triển thường gặp khó khăn trong việc cạnh tranh với các nước phát triển, đặc biệt trong các ngành hàng chế tạo, công nghệ cao, và dịch vụ giá trị gia tăng cao, do hạn chế về vốn, công nghệ, kỹ năng lao động và cơ sở hạ tầng. Trong khi đó, lợi thế về lao động và tài nguyên có thể không đủ để đảm bảo tăng trưởng kinh tế bền vững và đa dạng hóa cơ cấu kinh tế.

Trợ cấp xuất khẩu là các biện pháp của chính phủ để hỗ trợ tài chính trực tiếp hoặc gián tiếp cho các doanh nghiệp xuất khẩu, nhằm giảm chi phí xuất khẩu, tăng tính cạnh tranh của hàng xuất khẩu trên thị trường quốc tế. Tuy nhiên, trợ cấp xuất khẩu thường bị WTO coi là hành vi thương mại không công bằng và có thể bị kiện.

Giao dịch thương mại quốc tế, dựa trên lý thuyết lợi thế so sánh, hướng tới việc chuyên môn hóa sản xuất và trao đổi hàng hóa, dịch vụ giữa các quốc gia để tối đa hóa hiệu quả và phúc lợi kinh tế toàn cầu.

Toàn cầu hóa kinh tế, thông qua thương mại quốc tế, thường dẫn đến việc người tiêu dùng có nhiều lựa chọn hơn về hàng hóa và dịch vụ từ khắp nơi trên thế giới, với mức giá cạnh tranh hơn, do sự chuyên môn hóa và hiệu quả tăng lên trong sản xuất toàn cầu.

Bán phá giá là hành vi thương mại không công bằng, khi một quốc gia xuất khẩu hàng hóa với giá thấp hơn giá bán thông thường ở thị trường nội địa hoặc thấp hơn chi phí sản xuất, nhằm giành lợi thế cạnh tranh và loại bỏ đối thủ trên thị trường nhập khẩu.

Thuế nhập khẩu là một biện pháp thuế quan, trực tiếp đánh thuế vào hàng hóa nhập khẩu. Các biện pháp còn lại (hạn ngạch, tiêu chuẩn sức khỏe, quy định nhãn mác) là các biện pháp phi thuế quan, tạo ra rào cản thương mại không thông qua thuế, mà thông qua các quy định, thủ tục hoặc hạn chế về số lượng.

Mô hình trọng lực trong thương mại quốc tế, tương tự như định luật hấp dẫn trong vật lý, cho rằng quy mô kinh tế (GDP) của hai quốc gia càng lớn thì lực 'hút' thương mại giữa chúng càng mạnh, tức là thương mại song phương càng lớn. Khoảng cách địa lý và rào cản thương mại lại là yếu tố 'cản' thương mại.

Cơ chế giải quyết tranh chấp của WTO là một hệ thống độc đáo và mạnh mẽ, hoạt động theo quy trình: tham vấn giữa các bên tranh chấp, nếu không thành công sẽ thành lập ban hội thẩm để xem xét vụ việc và đưa ra phán quyết, sau đó có thể phúc thẩm lên Cơ quan Phúc thẩm. Mục tiêu là giải quyết tranh chấp một cách hòa bình và dựa trên luật lệ.

CPTPP là một hiệp định thương mại tự do (FTA) giữa 11 quốc gia thành viên, tập trung vào việc giảm thiểu hoặc loại bỏ thuế quan và các rào cản thương mại khác giữa các nước thành viên, đồng thời thiết lập các quy tắc chung về nhiều lĩnh vực liên quan đến thương mại và đầu tư.

Thuế quan là thuế trực tiếp đánh vào hàng hóa nhập khẩu, làm tăng giá hàng hóa nhập khẩu và giảm tính cạnh tranh của chúng so với hàng hóa sản xuất trong nước.

Nguyên tắc MFN là một trong những trụ cột của WTO, yêu cầu các quốc gia thành viên phải đối xử bình đẳng với tất cả các đối tác thương mại khác. Bất kỳ ưu đãi thương mại nào (ví dụ: giảm thuế quan) được trao cho một quốc gia thành viên WTO, cũng phải được mở rộng ngay lập tức và vô điều kiện cho tất cả các quốc gia thành viên WTO khác.

Hiệu ứng J-curve mô tả tình huống khi cán cân thương mại của một quốc gia xấu đi trong ngắn hạn sau khi phá giá đồng tiền (do giá trị nhập khẩu tăng lên trước khi lượng xuất khẩu kịp phản ứng), sau đó mới cải thiện dần trong dài hạn khi xuất khẩu tăng lên và nhập khẩu giảm do giá cả thay đổi.

Khi đồng tiền giảm giá, hàng xuất khẩu của quốc gia đó trở nên rẻ hơn đối với người mua nước ngoài, thúc đẩy xuất khẩu. Đồng thời, hàng nhập khẩu trở nên đắt hơn cho người tiêu dùng trong nước, giảm nhập khẩu. Cả hai yếu tố này thường có xu hướng cải thiện cán cân thương mại (xuất khẩu tăng, nhập khẩu giảm).

Lợi thế tuyệt đối chỉ đơn thuần là sản xuất nhiều hơn với cùng nguồn lực. Lợi thế so sánh, khái niệm quan trọng hơn trong thương mại, tập trung vào chi phí cơ hội thấp hơn khi sản xuất một hàng hóa so với quốc gia khác, ngay cả khi một quốc gia có lợi thế tuyệt đối trong mọi mặt hàng.

Lý thuyết Heckscher-Ohlin cho rằng các quốc gia sẽ có xu hướng xuất khẩu hàng hóa sử dụng nhiều yếu tố sản xuất tương đối dồi dào của họ và nhập khẩu hàng hóa sử dụng nhiều yếu tố sản xuất khan hiếm của họ. Ví dụ, quốc gia có nhiều lao động sẽ xuất khẩu hàng hóa thâm dụng lao động và ngược lại.

Chi phí cơ hội là khái niệm kinh tế cơ bản, áp dụng trong thương mại quốc tế. Nó thể hiện giá trị của lựa chọn tốt nhất bị bỏ lỡ khi đưa ra một quyết định kinh tế. Trong thương mại quốc tế, nó thường liên quan đến việc lựa chọn sản xuất một loại hàng hóa thay vì một loại hàng hóa khác.

Chính sách thương mại bảo hộ (protectionism) sử dụng các công cụ như thuế quan, hạn ngạch, trợ cấp,... để hạn chế nhập khẩu và bảo vệ các ngành công nghiệp trong nước khỏi sự cạnh tranh từ hàng hóa nhập khẩu, thường với mục tiêu duy trì việc làm, phát triển ngành công nghiệp non trẻ hoặc vì lý do an ninh quốc gia.

Chính sách thay thế nhập khẩu (ISI) là một chiến lược phát triển kinh tế tập trung vào việc xây dựng và bảo hộ các ngành công nghiệp trong nước để sản xuất hàng hóa trước đây phải nhập khẩu. Mục tiêu là giảm sự phụ thuộc vào hàng nhập khẩu, thúc đẩy công nghiệp hóa và tăng cường khả năng tự chủ kinh tế.

Lạm phát cao hơn ở một quốc gia so với các đối tác thương mại sẽ làm tăng chi phí sản xuất hàng hóa trong nước, từ đó làm giảm tính cạnh tranh về giá của hàng xuất khẩu. Ngược lại, đồng tiền giảm giá, chi phí lao động thấp, và năng suất lao động tăng đều có xu hướng làm tăng tính cạnh tranh xuất khẩu.

Hiệp định TRIPS là một phần quan trọng của các hiệp định WTO, nhằm thiết lập các tiêu chuẩn tối thiểu về bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ (bằng sáng chế, bản quyền, nhãn hiệu, bí mật thương mại,...) trên toàn cầu. Mục tiêu là tạo ra một môi trường pháp lý quốc tế để bảo vệ quyền của người sáng tạo, khuyến khích đổi mới và sáng tạo, và thúc đẩy đầu tư và chuyển giao công nghệ.

Mục tiêu chính sách thương mại của một quốc gia thường hướng tới lợi ích của quốc gia đó (người tiêu dùng, nhà sản xuất, nền kinh tế nói chung). Tối đa hóa lợi ích cho người tiêu dùng nước ngoài không phải là một lý do chính đáng để chính phủ một nước can thiệp vào thương mại. Các lý do còn lại (bảo vệ ngành công nghiệp non trẻ, an ninh quốc gia, chống bán phá giá) thường được viện dẫn để biện minh cho sự can thiệp của chính phủ.

Phụ thuộc quá mức vào xuất khẩu có thể khiến nền kinh tế quốc gia dễ bị tổn thương trước các cú sốc bên ngoài, như biến động nhu cầu từ thị trường nhập khẩu, suy thoái kinh tế ở các đối tác thương mại, hoặc thay đổi chính sách thương mại của các nước khác. Điều này có thể dẫn đến sự bất ổn về thu nhập xuất khẩu và tăng trưởng kinh tế.