Đề thi, bài tập trắc nghiệm online Dược lý 2 – Đề 10

Thuốc ức chế ACE ngăn chặn enzyme ACE, enzyme này chịu trách nhiệm chuyển angiotensin I thành angiotensin II. Angiotensin II là một chất gây co mạch mạnh và kích thích giải phóng aldosterone (gây giữ muối nước). Do đó, ức chế ACE làm giảm angiotensin II, dẫn đến giãn mạch và giảm giữ muối nước, hạ huyết áp.

Metformin là thuốc điều trị đái tháo đường type 2 hàng đầu, cơ chế tác dụng chính là tăng độ nhạy cảm của insulin ở mô ngoại vi, đặc biệt là gan và cơ. Điều này giúp cơ thể sử dụng insulin hiệu quả hơn, giảm đề kháng insulin và hạ đường huyết.

Insulin tác dụng nhanh có thời gian khởi phát tác dụng ngắn và thời gian tác dụng ngắn, do đó chúng được sử dụng chủ yếu để kiểm soát đường huyết tăng cao sau bữa ăn (postprandial hyperglycemia). Chúng không phù hợp để kiểm soát đường huyết nền dài hạn.

Thuốc lợi tiểu thiazide hoạt động ở ống lượn xa của nephron, ức chế tái hấp thu natri và хлоrua. Điều này dẫn đến tăng bài tiết natri và nước, đồng thời cũng làm tăng bài tiết kali, gây hạ kali máu (hypokalemia) là tác dụng phụ thường gặp.

Aminoglycoside là nhóm kháng sinh có thể gây độc tính trên thận (nephrotoxicity), biểu hiện bằng suy giảm chức năng thận, và độc tính trên tai (ototoxicity), có thể gây tổn thương thính giác và вестибулярный аппарат, dẫn đến điếc hoặc mất thăng bằng.

Amiodarone là thuốc chống loạn nhịp tim nhóm III, có thời gian bán thải rất dài, có thể lên đến vài tuần đến vài tháng. Điều này là do amiodarone tích lũy nhiều trong mô mỡ và giải phóng chậm. Thời gian bán thải dài cần được xem xét khi bắt đầu và ngừng điều trị, cũng như khi có tương tác thuốc.

Sildenafil là một thuốc ức chế men phosphodiesterase-5 (PDE5) chọn lọc. PDE5 có nhiều trong thể hang dương vật, ức chế PDE5 làm tăng nồng độ cGMP, gây giãn mạch máu thể hang và tăng lưu lượng máu đến dương vật, giúp cải thiện cương dương. Tamsulosin là thuốc chẹn alpha-1 adrenergic dùng trong điều trị phì đại tuyến tiền liệt lành tính, finasteride và dutasteride là thuốc ức chế 5-alpha reductase cũng dùng cho phì đại tuyến tiền liệt.

Thuốc 5-HT3 receptor antagonists (ví dụ: ondansetron) hoạt động bằng cách phong bế thụ thể serotonin 5-HT3. Thụ thể 5-HT3 có vai trò quan trọng trong cơ chế gây nôn, đặc biệt là nôn do hóa trị liệu và xạ trị. Phong bế thụ thể này ở trung tâm nôn và đường tiêu hóa giúp giảm cảm giác buồn nôn và nôn.

Levodopa là tiền chất của dopamine, được sử dụng rộng rãi trong điều trị Parkinson. Parkinson là bệnh thoái hóa thần kinh do thiếu hụt dopamine ở não. Levodopa có thể vượt qua hàng rào máu não và được chuyển hóa thành dopamine ở não, bù đắp sự thiếu hụt dopamine và cải thiện triệu chứng vận động của bệnh Parkinson. Haloperidol là thuốc chống loạn thần phong bế thụ thể dopamine, donepezil là thuốc ức chế acetylcholinesterase dùng trong Alzheimer, amitriptyline là thuốc chống trầm cảm ba vòng.

Thuốc ức chế alpha-adrenergic (alpha-blockers) như prazosin, terazosin không chỉ được sử dụng trong điều trị tăng huyết áp mà còn được dùng để điều trị phì đại tuyến tiền liệt lành tính (BPH). Ở BPH, alpha-blockers giúp giãn cơ trơn tuyến tiền liệt và cổ bàng quang, cải thiện triệu chứng tắc nghẽn đường tiểu dưới.

SSRI hoạt động bằng cách ức chế chọn lọc bơm tái hấp thu serotonin (serotonin transporter) ở màng tế bào thần kinh tiền synap. Điều này làm tăng nồng độ serotonin trong khe synap, tăng cường hoạt động của serotonin tại thụ thể post-synap, cải thiện triệu chứng trầm cảm.

Thuốc chống loạn thần điển hình (thế hệ thứ nhất) có hiệu quả trong điều trị các triệu chứng dương tính của tâm thần phân liệt (ví dụ: ảo giác, hoang tưởng) chủ yếu do phong bế thụ thể dopamine D2 ở não, đặc biệt là ở đường dẫn truyền dopaminergic trung não - vỏ não.

Warfarin là một thuốc chống đông máu đường uống, hoạt động bằng cách đối kháng vitamin K. Vitamin K cần thiết cho quá trình carboxyl hóa và hoạt hóa các yếu tố đông máu II, VII, IX, và X trong gan. Warfarin làm giảm lượng vitamin K hoạt động, từ đó giảm tổng hợp các yếu tố đông máu này.

Acyclovir là một thuốc kháng virus nucleoside analogue, có hoạt tính chọn lọc cao chống lại virus herpes simplex (HSV) và virus varicella-zoster (VZV). Acyclovir ức chế DNA polymerase của virus, ngăn chặn sự nhân lên của virus. Nó được sử dụng trong điều trị các bệnh do HSV và VZV gây ra như herpes simplex môi, herpes sinh dục, thủy đậu, zona thần kinh.

NSAIDs hoạt động bằng cách ức chế enzyme cyclooxygenase (COX), có hai dạng chính là COX-1 và COX-2. COX enzyme này chịu trách nhiệm sản xuất prostaglandin và thromboxane, các chất trung gian hóa học gây viêm, đau và sốt. Ức chế COX làm giảm sản xuất các chất này, giúp giảm viêm, đau và hạ sốt.

Penicillin là nhóm kháng sinh beta-lactam, cơ chế tác dụng là ức chế tổng hợp vách tế bào vi khuẩn. Penicillin gắn vào protein gắn penicillin (PBPs), enzyme tham gia vào quá trình tổng hợp peptidoglycan, thành phần chính của vách tế bào vi khuẩn. Ức chế quá trình này làm suy yếu vách tế bào, dẫn đến vi khuẩn bị ly giải.

Salbutamol (Albuterol) là một thuốc chủ vận beta-2 adrenergic chọn lọc. Kích thích thụ thể beta-2 adrenergic ở phế quản gây giãn phế quản, làm giảm co thắt phế quản và cải thiện luồng khí trong hen phế quản. Propranolol là thuốc chẹn beta không chọn lọc, prazosin là thuốc chẹn alpha-1 adrenergic, atropine là thuốc kháng cholinergic.

Thuốc ức chế bơm proton (PPIs) ức chế bơm H+/K+-ATPase ở tế bào thành dạ dày, là bơm proton cuối cùng chịu trách nhiệm sản xuất axit dạ dày. Do đó, PPIs làm giảm sản xuất axit dạ dày mạnh mẽ và kéo dài, được sử dụng hiệu quả trong điều trị các bệnh liên quan đến tăng tiết axit như loét dạ dày tá tràng, GERD.

NOACs/DOACs có ưu điểm chính so với warfarin là không cần theo dõi đông máu thường xuyên (ví dụ: xét nghiệm INR). Warfarin có cửa sổ điều trị hẹp và tương tác thuốc/thức ăn nhiều, đòi hỏi theo dõi chặt chẽ. NOACs có tác dụng dự đoán hơn và ít tương tác hơn. Tuy nhiên, warfarin có giải độc đặc hiệu là vitamin K, còn NOACs có giải độc đặc hiệu ít phổ biến hơn (ví dụ: idarucizumab cho dabigatran, andexanet alfa cho rivaroxaban và apixaban).

Naloxone là một chất đối kháng opioid cạnh tranh, có ái lực cao với thụ thể opioid nhưng không có hoạt tính nội tại đáng kể. Nó được sử dụng để đảo ngược tác dụng của opioid, đặc biệt trong trường hợp quá liều opioid gây ức chế hô hấp.

Corticosteroid có nhiều tác dụng phụ khi sử dụng kéo dài do tác động trên nhiều hệ thống cơ quan. Các tác dụng phụ thường gặp bao gồm tăng cân, loãng xương (do giảm hấp thu canxi và tăng hủy xương), ức chế trục dưới đồi - tuyến yên - thượng thận (gây suy thượng thận thứ phát khi ngừng thuốc đột ngột), tăng đường huyết, tăng huyết áp, dễ nhiễm trùng, v.v.

Thuốc kháng histamin H1 thế hệ thứ nhất (cổ điển) dễ dàng vượt qua hàng rào máu não, gây tác dụng an thần mạnh (buồn ngủ). Chúng cũng có tác dụng kháng cholinergic đáng kể, gây ra các tác dụng phụ như khô miệng, mờ mắt, bí tiểu. Ngược lại, thuốc kháng histamin H1 thế hệ thứ hai ít hoặc không gây buồn ngủ và ít tác dụng kháng cholinergic hơn.

Thuốc lợi tiểu quai (ví dụ: furosemide) hoạt động chủ yếu ở nhánh lên dày của quai Henle. Chúng ức chế protein đồng vận chuyển Na+-K+-2Cl-, làm giảm tái hấp thu natri, хлоrua và kali từ lòng ống thận vào tế bào. Điều này dẫn đến tăng bài tiết natri, хлоrua, kali và nước, gây lợi tiểu mạnh.

Tương tác thuốc xảy ra khi tác dụng của một thuốc bị thay đổi bởi sự hiện diện của một thuốc khác, thức ăn, hoặc các chất khác. Tương tác thuốc có thể có lợi (ví dụ: tăng hiệu quả điều trị) hoặc có hại (ví dụ: tăng tác dụng phụ, giảm hiệu quả điều trị). Tương tác có thể xảy ra ở giai đoạn dược động học (ví dụ: ảnh hưởng đến hấp thu, chuyển hóa, thải trừ) hoặc dược lực học (ví dụ: tác dụng hiệp đồng, đối kháng).

Thuốc lợi tiểu thiazide và thuốc ức chế ACE có cơ chế hạ huyết áp khác nhau nhưng bổ sung cho nhau. Thiazide giảm thể tích tuần hoàn, trong khi ức chế ACE giảm co mạch và giữ muối nước thông qua hệ renin-angiotensin-aldosterone. Phối hợp hai nhóm thuốc này giúp tăng cường hiệu quả hạ huyết áp so với sử dụng đơn trị.

Statin là nhóm thuốc hạ lipid máu hiệu quả, nhưng có thể gây tác dụng phụ nghiêm trọng là tiêu cơ vân (rhabdomyolysis). Tiêu cơ vân là tình trạng tổn thương và phá hủy tế bào cơ vân, giải phóng myoglobin vào máu, có thể dẫn đến suy thận cấp.

Lisinopril là một thuốc ức chế ACE, chủ yếu được sử dụng trong điều trị tăng huyết áp và suy tim. Mặc dù có thể có lợi ích trong một số trường hợp bệnh tim mạch, nhưng nó không phải là thuốc điều trị chính cho đau thắt ngực. Các thuốc như nitroglycerin, chẹn beta, chẹn kênh canxi thường được ưu tiên hơn trong điều trị đau thắt ngực. Các cặp khác đều phù hợp: Levothyroxine (hormone tuyến giáp) cho suy giáp, Sildenafil (ức chế PDE5) cho rối loạn cương dương, Diazepam (benzodiazepine) cho lo âu.

Acetylcysteine (NAC) là thuốc giải độc đặc hiệu cho ngộ độc paracetamol. Paracetamol chuyển hóa qua gan tạo ra chất chuyển hóa độc hại là NAPQI. NAC cung cấp cysteine, tiền chất của glutathione, giúp giải độc NAPQI và ngăn ngừa tổn thương gan do paracetamol.

Phenytoin là một thuốc chống co giật cổ điển, cơ chế tác dụng chính là phong bế kênh natri điện thế phụ thuộc trạng thái sử dụng. Phenytoin ưu tiên gắn vào kênh natri ở trạng thái bất hoạt, kéo dài thời gian bất hoạt của kênh, làm giảm khả năng phát sinh và lan truyền điện thế hoạt động, ổn định màng tế bào thần kinh và ức chế sự phóng điện quá mức gây co giật.

Dược động học (Pharmacokinetics) là nghiên cứu về 'những gì cơ thể làm với thuốc', bao gồm các quá trình hấp thu (Absorption), phân bố (Distribution), chuyển hóa (Metabolism), và thải trừ (Excretion) - thường được viết tắt là ADME.