Đề thi, bài tập trắc nghiệm online Bệnh lý học – Đề 1

Bệnh lý học là ngành khoa học y tế nghiên cứu về bệnh tật, bao gồm nguyên nhân (etiology), cơ chế sinh bệnh (pathogenesis), thay đổi hình thái (morphological changes) và chức năng của tế bào, mô và cơ quan bị bệnh, cũng như hậu quả của bệnh.

Thoái hóa mỡ thường xảy ra trong điều kiện thiếu oxy mạn tính hoặc tổn thương nhẹ, khi tế bào tích tụ lipid do rối loạn chuyển hóa hoặc tổn thương bào quan. Hoại tử xảy ra khi tổn thương nặng và không hồi phục, teo đét là sự giảm kích thước tế bào do giảm chức năng hoặc dinh dưỡng.

Trong viêm cấp tính, bạch cầu đa nhân trung tính là loại tế bào viêm ưu thế trong giai đoạn sớm (24-48 giờ đầu). Chúng có khả năng thực bào và giải phóng các chất trung gian hóa học gây viêm. Lympho bào và đại thực bào thường chiếm ưu thế trong viêm mạn tính.

Năm dấu hiệu kinh điển của viêm cấp tính là: nóng (calor), đỏ (rubor), sưng (tumor), đau (dolor) và mất chức năng (functio laesa). Ngứa (pruritus) không phải là một trong năm dấu hiệu chính này, mặc dù nó có thể xuất hiện trong một số trường hợp viêm.

Hoại tử đông là loại hoại tử phổ biến nhất do thiếu máu cục bộ ở hầu hết các cơ quan, bao gồm cả nhồi máu cơ tim. Đặc trưng của hoại tử đông là cấu trúc mô cơ bản được bảo tồn trong vài ngày, trong khi hình thái tế bào bị mất.

Tân mạch sinh (angiogenesis) là quá trình hình thành mạch máu mới từ các mạch máu đã có từ trước. Đây là một quá trình quan trọng trong lành vết thương, cung cấp oxy và chất dinh dưỡng cho mô đang hồi phục.

Nguyên bào sợi (fibroblasts) là tế bào chịu trách nhiệm chính trong tổng hợp collagen và các thành phần chất nền ngoại bào khác, đóng vai trò trung tâm trong quá trình xơ hóa và hình thành sẹo.

Tế bào ung thư thường có sự thay đổi lớn trong chuyển hóa năng lượng, được gọi là 'di sản chuyển hóa' hoặc hiệu ứng Warburg. Chúng ưu tiên sử dụng con đường đường phân hiếu khí (glycolysis) ngay cả khi có đủ oxy, để tạo ra các chất trung gian cần thiết cho sinh tổng hợp và tăng trưởng nhanh chóng.

p53 là một gen ức chế khối u quan trọng, đóng vai trò kiểm soát chu kỳ tế bào, sửa chữa DNA và gây chết tế bào theo chương trình khi có tổn thương DNA. Đột biến mất chức năng p53 dẫn đến mất kiểm soát chu kỳ tế bào, cho phép tế bào có DNA bị tổn thương tiếp tục phân chia, làm tăng nguy cơ phát triển ung thư.

Ung thư biểu mô tuyến là loại ung thư phổi phổ biến nhất, đặc biệt ở những người không hút thuốc hoặc hút thuốc lá nhẹ. Các loại ung thư biểu mô phổi khác bao gồm ung thư biểu mô tế bào gai, ung thư biểu mô tế bào nhỏ và ung thư biểu mô tế bào lớn, mỗi loại có đặc điểm dịch tễ học và sinh học riêng.

Thiếu máu cục bộ (ischemia) là tình trạng giảm lưu lượng máu đến một mô, dẫn đến giảm cung cấp oxy (hypoxia) và chất dinh dưỡng. Đây là cơ chế chính gây tổn thương tế bào trong nhiều bệnh lý, đặc biệt là bệnh tim mạch và đột quỵ.

Xét nghiệm Pap smear là một xét nghiệm sàng lọc ung thư cổ tử cung bằng cách thu thập và kiểm tra tế bào từ cổ tử cung. Xét nghiệm này giúp phát hiện sớm các tế bào tiền ung thư hoặc ung thư cổ tử cung, cho phép can thiệp sớm và cải thiện tiên lượng.

Bệnh Alzheimer là một bệnh thoái hóa thần kinh đặc trưng bởi sự tích tụ của các mảng beta-amyloid ngoại bào và các đám rối нейроfibrillary (neurofibrillary tangles) chứa protein Tau bị phosphoryl hóa quá mức trong não. Sự tích tụ này gây tổn thương và chết tế bào thần kinh, dẫn đến suy giảm nhận thức và trí nhớ.

Bệnh Parkinson là một bệnh thoái hóa thần kinh đặc trưng bởi sự thoái hóa của neuron sản xuất dopamine ở chất đen (substantia nigra) của não giữa. Sự thiếu hụt dopamine dẫn đến các triệu chứng vận động đặc trưng của bệnh Parkinson, như run, cứng đờ, chậm vận động và mất ổn định tư thế.

Phản ứng quá mẫn loại I, còn được gọi là phản ứng dị ứng tức thì, được trung gian bởi kháng thể IgE. Khi tiếp xúc với dị nguyên, IgE gắn vào tế bào mast và bạch cầu ái kiềm. Lần tiếp xúc sau, dị nguyên gắn kết chéo các phân tử IgE, gây hoạt hóa tế bào mast giải phóng các chất trung gian hóa học như histamine, gây ra các triệu chứng dị ứng.

Xơ cứng rải rác (multiple sclerosis - MS) là một bệnh tự miễn dịch mãn tính ảnh hưởng đến hệ thần kinh trung ương (não và tủy sống). Hệ miễn dịch tấn công bao myelin, lớp vỏ bảo vệ xung quanh sợi thần kinh, gây tổn thương và gián đoạn dẫn truyền thần kinh.

Phản ứng quá mẫn loại III được trung gian bởi phức hợp miễn dịch (antigen-antibody complexes). Các phức hợp này lắng đọng trong mô, hoạt hóa hệ thống bổ thể, thu hút bạch cầu trung tính và gây viêm, dẫn đến tổn thương mô. Ví dụ về phản ứng quá mẫn loại III bao gồm bệnh huyết thanh và viêm cầu thận sau nhiễm liên cầu khuẩn.

Bệnh xơ nang (cystic fibrosis) là một bệnh di truyền lặn trên nhiễm sắc thể thường do đột biến gen CFTR. Gen CFTR mã hóa một kênh clo trên màng tế bào biểu mô. Đột biến gen CFTR dẫn đến rối loạn vận chuyển ion clo và nước, gây ra chất nhầy đặc quánh ở nhiều cơ quan, đặc biệt là phổi và tuyến tụy.

Hội chứng Down (trisomy 21) là một bệnh di truyền do thừa một nhiễm sắc thể số 21, dẫn đến tổng cộng ba nhiễm sắc thể số 21 thay vì hai như bình thường. Điều này gây ra các đặc điểm hình thái và phát triển đặc trưng của hội chứng Down.

Vi khuẩn Mycobacterium tuberculosis là tác nhân gây bệnh lao (tuberculosis), một bệnh nhiễm trùng chủ yếu ảnh hưởng đến phổi, nhưng cũng có thể lan đến các cơ quan khác như hạch bạch huyết, xương, não và thận.

Virus gây suy giảm miễn dịch ở người (HIV) tấn công chủ yếu tế bào T hỗ trợ CD4+, một loại tế bào miễn dịch quan trọng trong điều hòa và phối hợp phản ứng miễn dịch. Sự phá hủy tế bào CD4+ dẫn đến suy giảm hệ miễn dịch, làm tăng nguy cơ nhiễm trùng cơ hội và ung thư, đặc trưng cho hội chứng suy giảm miễn dịch mắc phải (AIDS).

Nhiễm vi khuẩn Helicobacter pylori (H. pylori) là nguyên nhân phổ biến nhất gây viêm loét dạ dày tá tràng. H. pylori là một loại vi khuẩn gram âm có khả năng sống sót trong môi trường axit của dạ dày và gây viêm niêm mạc dạ dày, dẫn đến loét.

Bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu (NAFLD) là một bệnh lý gan phổ biến, đặc trưng bởi sự tích tụ mỡ quá mức trong gan ở những người không uống nhiều rượu. NAFLD có liên quan chặt chẽ đến hội chứng chuyển hóa, bao gồm béo phì, kháng insulin, rối loạn lipid máu và tăng huyết áp.

Sỏi canxi là loại sỏi thận phổ biến nhất, chiếm khoảng 75-85% các trường hợp sỏi thận. Sỏi canxi thường được tạo thành từ canxi oxalate hoặc canxi phosphate.

Bệnh gút (gout) là một bệnh viêm khớp do sự tích tụ tinh thể monosodium urate trong khớp và các mô xung quanh. Tinh thể urate được hình thành do tăng acid uric trong máu (hyperuricemia).

Bệnh thận do đái tháo đường (diabetic nephropathy) là một biến chứng phổ biến của bệnh đái tháo đường, do tăng đường huyết mạn tính gây tổn thương các mạch máu nhỏ trong thận, đặc biệt là cầu thận. Quá trình này dẫn đến xơ hóa cầu thận và ống thận, suy giảm chức năng thận.

Bệnh bạch cầu lympho cấp tính (ALL) là một loại ung thư máu đặc trưng bởi sự tăng sinh quá mức của bạch cầu lympho non (lymphoblasts) trong tủy xương và máu. ALL phổ biến nhất ở trẻ em.

Đột biến gen BCR-ABL, tạo ra protein tyrosine kinase hoạt động liên tục, là dấu ấn sinh học đặc trưng của bệnh bạch cầu myeloid mạn tính (CML). Chất ức chế tyrosine kinase imatinib là một thuốc điều trị hiệu quả cho CML nhắm mục tiêu protein BCR-ABL.

Tắc mạch phổi (pulmonary embolism - PE) thường xảy ra khi một huyết khối (cục máu đông), thường từ tĩnh mạch sâu ở chân (DVT), di chuyển đến phổi và gây tắc nghẽn động mạch phổi. DVT là nguyên nhân phổ biến nhất gây PE.

Hen suyễn (asthma) là một bệnh viêm mạn tính của đường hô hấp, đặc trưng bởi ba yếu tố bệnh sinh chính: co thắt phế quản (bronchospasm), tăng tiết chất nhầy (mucus hypersecretion) và viêm đường thở (airway inflammation). Các yếu tố này gây ra tắc nghẽn đường thở có thể hồi phục, dẫn đến các triệu chứng như khó thở, khò khè và ho.