Đề thi, bài tập trắc nghiệm online Tâm lý y học – Đề 2

Tính bảo mật là một nguyên tắc đạo đức cốt lõi trong tâm lý y học, yêu cầu các chuyên gia sức khỏe bảo vệ thông tin riêng tư của bệnh nhân. Thông tin này chỉ được tiết lộ khi có sự đồng ý của bệnh nhân hoặc theo yêu cầu pháp lý.

Chối bỏ là một cơ chế tự vệ phổ biến, đặc biệt khi đối diện với tin xấu và gây sốc như chẩn đoán bệnh hiểm nghèo. Bệnh nhân có thể chối bỏ sự thật để giảm bớt sự đau khổ và lo lắng ban đầu.

Sức bật (resilience) là khả năng tâm lý giúp một người phục hồi nhanh chóng từ những khó khăn, thử thách, hoặc nghịch cảnh. Trong lĩnh vực y tế, sức bật giúp bệnh nhân đối phó tốt hơn với bệnh tật, điều trị và các khó khăn liên quan đến sức khỏe.

Đánh giá tâm lý y học ban đầu thường tập trung vào các khía cạnh liên quan trực tiếp đến sức khỏe và bệnh tật hiện tại, bao gồm lịch sử bệnh sử, chức năng nhận thức cơ bản và mức độ căng thẳng. Đánh giá nhân cách toàn diện bằng trắc nghiệm chuyên sâu thường không phải là một phần của đánh giá ban đầu mà có thể được thực hiện sau nếu cần thiết.

Thử nghiệm lâm sàng có đối chứng ngẫu nhiên (RCT) được coi là tiêu chuẩn vàng để đánh giá hiệu quả của các can thiệp y tế và tâm lý. RCT sử dụng nhóm đối chứng, phân bổ ngẫu nhiên và đo lường kết quả một cách khách quan để xác định liệu can thiệp có thực sự hiệu quả hơn so với không can thiệp hoặc can thiệp khác hay không.

Liệu pháp chấp nhận và cam kết (ACT) đặc biệt hiệu quả trong quản lý cơn đau mãn tính vì nó tập trung vào việc giúp bệnh nhân chấp nhận sự tồn tại của cơn đau, giảm đấu tranh với nó và tập trung vào việc sống một cuộc sống có ý nghĩa và giá trị bất chấp cơn đau.

Tâm lý y học tập trung vào việc sử dụng các nguyên tắc và kiến thức tâm lý để giải quyết các vấn đề liên quan đến sức khỏe thể chất và tinh thần, cũng như hệ thống chăm sóc sức khỏe.

Burnout là trạng thái kiệt sức về thể chất, tinh thần và cảm xúc do căng thẳng kéo dài trong công việc. Áp lực công việc cao, ca trực dài và tiếp xúc thường xuyên với đau khổ của bệnh nhân là những yếu tố chính gây ra burnout ở nhân viên y tế.

Mô hình sinh học - tâm lý - xã hội nhấn mạnh rằng sức khỏe và bệnh tật bị ảnh hưởng bởi sự tương tác phức tạp của các yếu tố sinh học, tâm lý và xã hội. Yếu tố xã hội bao gồm các yếu tố môi trường, văn hóa, kinh tế, và mạng lưới hỗ trợ xã hội mà cá nhân sống trong đó.

Các kỹ thuật thư giãn như thở sâu, hình dung có hướng dẫn và thôi miên có thể giúp bệnh nhân ung thư giảm bớt các tác dụng phụ khó chịu của hóa trị liệu, bao gồm buồn nôn, lo lắng và đau đớn. Chúng giúp bệnh nhân cảm thấy kiểm soát hơn và giảm căng thẳng.

Giả bệnh (malingering) là hành vi cố ý tạo ra hoặc phóng đại các triệu chứng bệnh thể chất hoặc tâm thần để đạt được mục đích cá nhân thứ cấp, chẳng hạn như tránh trách nhiệm, nhận bồi thường tài chính hoặc thuốc men.

PTSD có thể phát triển sau khi trải qua hoặc chứng kiến một sự kiện травматический đe dọa tính mạng hoặc gây tổn thương nghiêm trọng. Trong bối cảnh y tế, các sự kiện như phẫu thuật xâm lấn, nhập viện ICU (đặc biệt là trải nghiệm cận tử) hoặc các thủ tục y tế đau đớn có thể gây ra PTSD ở một số bệnh nhân.

Locus of control đề cập đến mức độ mà một người tin rằng họ có quyền kiểm soát các sự kiện ảnh hưởng đến họ. Người có điểm kiểm soát nội tại tin rằng họ kiểm soát được cuộc sống của mình, trong khi người có điểm kiểm soát ngoại tại tin rằng các yếu tố bên ngoài (như số phận, may mắn) kiểm soát cuộc sống của họ.

Lo âu bệnh tật (illness anxiety disorder) là một rối loạn tâm lý đặc trưng bởi sự lo lắng quá mức và ám ảnh về việc mắc bệnh nghiêm trọng, ngay cả khi không có triệu chứng đáng kể hoặc bằng chứng y tế xác nhận. Người bệnh thường diễn giải sai các cảm giác cơ thể bình thường thành dấu hiệu của bệnh tật nguy hiểm.

Giao tiếp hiệu quả với bệnh nhân đa văn hóa đòi hỏi sự nhạy cảm và tôn trọng đối với sự khác biệt văn hóa. Nhân viên y tế cần nhận thức về các giá trị, niềm tin và phong tục tập quán khác nhau, và điều chỉnh cách giao tiếp để phù hợp với nền văn hóa của từng bệnh nhân.

Nhóm máu không liên quan đến trải nghiệm đau. Ngược lại, tâm trạng, cảm xúc, kỳ vọng và văn hóa đều là những yếu tố tâm lý và xã hội đã được chứng minh là có ảnh hưởng đáng kể đến cách một người cảm nhận và phản ứng với cơn đau.

Câu hỏi 'đóng' là câu hỏi có thể trả lời bằng 'có' hoặc 'không' hoặc một câu trả lời ngắn gọn, cụ thể. 'Bạn có thường xuyên cảm thấy lo lắng không?' là một câu hỏi đóng, trong khi các câu hỏi khác là câu hỏi 'mở', khuyến khích bệnh nhân chia sẻ thông tin chi tiết hơn.

Đối phó tập trung vào vấn đề là chiến lược chủ động nhằm giải quyết trực tiếp nguồn gốc gây căng thẳng. Nó hiệu quả nhất khi cá nhân có khả năng kiểm soát hoặc thay đổi tình huống gây căng thẳng. Ngược lại, đối phó tập trung vào cảm xúc phù hợp hơn khi tình huống nằm ngoài tầm kiểm soát.

Phỏng vấn phi cấu trúc (hoặc phỏng vấn lâm sàng) thường được sử dụng trong tâm lý y học vì nó cho phép nhà lâm sàng linh hoạt đặt câu hỏi mở, khám phá sâu hơn các vấn đề của bệnh nhân và thu thập thông tin chi tiết theo hướng dẫn của bệnh nhân. Điều này quan trọng để hiểu toàn diện về tình trạng tâm lý và bệnh sử của họ.

Can thiệp tâm lý trong quản lý bệnh tiểu đường tập trung vào việc giúp bệnh nhân thay đổi hành vi lối sống để kiểm soát bệnh tốt hơn. Điều này bao gồm cải thiện tuân thủ chế độ ăn uống, tập luyện, theo dõi đường huyết và uống thuốc đúng cách, từ đó giúp kiểm soát đường huyết hiệu quả hơn.

Lợi ích thứ cấp (secondary gain) đề cập đến những lợi ích vô thức mà một người có thể nhận được từ việc bị bệnh, chẳng hạn như sự chú ý, chăm sóc từ người khác, hoặc tránh được trách nhiệm không mong muốn. Đây là một khái niệm quan trọng trong việc hiểu động lực tâm lý của bệnh nhân.

CBT tập trung vào việc xác định và thay đổi các mô hình suy nghĩ và hành vi không lành mạnh hoặc tiêu cực đang ảnh hưởng đến sức khỏe và tinh thần của bệnh nhân. Liệu pháp này dựa trên mối liên kết giữa suy nghĩ, cảm xúc và hành vi.

Nghiên cứu đã chỉ ra rằng các đặc điểm tính cách tiêu cực như thù địch, tức giận và bi quan có liên quan đến việc tăng nguy cơ phát triển bệnh tim mạch. Căng thẳng mãn tính và các phản ứng cảm xúc tiêu cực có thể ảnh hưởng đến hệ thống tim mạch và tăng các yếu tố nguy cơ.

Nhà tâm lý y học làm việc trong bệnh viện đa khoa tập trung vào việc hỗ trợ bệnh nhân và nhân viên y tế giải quyết các khía cạnh tâm lý của bệnh tật thể chất. Họ cung cấp đánh giá tâm lý, can thiệp tâm lý, tư vấn và giáo dục về sức khỏe tâm thần trong bối cảnh y tế.

Niềm tin của bệnh nhân vào phương pháp điều trị và mối quan hệ tin tưởng với bác sĩ là yếu tố then chốt quyết định việc bệnh nhân có tuân thủ theo phác đồ điều trị hay không. Các yếu tố khác có thể ảnh hưởng nhưng niềm tin đóng vai trò trung tâm.

Phẫu thuật tim là một thủ thuật y tế can thiệp trực tiếp vào cơ thể để điều trị bệnh tim mạch. Các lựa chọn khác (liệu pháp âm nhạc, liệu pháp nghệ thuật, tư vấn tâm lý) là các can thiệp tâm lý, sử dụng các kỹ thuật tâm lý để cải thiện sức khỏe tinh thần và thể chất.

Alexithymia là một đặc điểm nhân cách hoặc tình trạng tâm lý đặc trưng bởi sự khó khăn trong việc xác định, phân biệt và mô tả cảm xúc của bản thân. Người có alexithymia thường gặp khó khăn trong việc nhận biết cảm xúc của mình và của người khác.

Chăm sóc giảm nhẹ (palliative care) là một phương pháp tiếp cận toàn diện nhằm cải thiện chất lượng cuộc sống cho bệnh nhân và gia đình khi đối mặt với các vấn đề liên quan đến bệnh đe dọa tính mạng. Nó tập trung vào việc giảm đau, kiểm soát triệu chứng, và hỗ trợ tâm lý, xã hội và tinh thần, không chỉ đơn thuần là kéo dài sự sống.

Thăng hoa là một cơ chế phòng vệ lành mạnh, trong đó năng lượng tiêu cực hoặc xung đột không được chấp nhận được chuyển hướng sang các hoạt động mang tính xây dựng, sáng tạo hoặc được xã hội đánh giá cao (ví dụ: chuyển sự tức giận thành hoạt động thể thao).

Lắng nghe tích cực bao gồm việc thể hiện sự chú ý và quan tâm đến người nói thông qua ngôn ngữ cơ thể (giao tiếp bằng mắt, gật đầu) và phản hồi bằng lời nói (ví dụ: 'Tôi hiểu', 'Vâng').