Đề thi, bài tập trắc nghiệm online Công nghệ sản xuất dược phẩm – Đề 7

PAT (Process Analytical Technology) là một hệ thống quản lý và kiểm soát quá trình sản xuất dược phẩm dựa trên phân tích theo thời gian thực các thông số quan trọng của quá trình. Mục tiêu chính của PAT là hiểu rõ và kiểm soát các yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến chất lượng sản phẩm, từ đó đảm bảo chất lượng sản phẩm cuối cùng một cách hiệu quả và nhất quán. Các lựa chọn khác không phản ánh đúng bản chất của PAT.

Capping (nứt mũ viên) là hiện tượng tách lớp ở phần trên của viên nén, thường xảy ra do áp lực dập viên quá cao, không khí bị mắc kẹt trong viên, hoặc công thức bột có tính đàn hồi kém, khả năng liên kết kém. Áp lực dập quá thấp thường gây ra viên mềm, dễ vỡ. Kích thước chày cối không phù hợp có thể gây ra nhiều vấn đề khác, nhưng capping thường liên quan đến áp lực và tính chất của bột.

Bao tan ở ruột (enteric coating) là lớp bao đặc biệt giúp bảo vệ viên nén khỏi sự phân hủy hoặc kích ứng do môi trường acid của dạ dày. Lớp bao này chỉ tan và giải phóng hoạt chất khi đến môi trường pH trung tính hoặc kiềm của ruột. Mục tiêu chính là bảo vệ hoạt chất và/hoặc niêm mạc dạ dày, đồng thời đảm bảo thuốc được hấp thu tốt ở ruột.

Lyophilization (sấy đông khô) là một quá trình làm khô đặc biệt, thường được sử dụng cho các thuốc tiêm hoặc sinh phẩm không bền nhiệt. Quá trình này loại bỏ nước khỏi sản phẩm ở nhiệt độ thấp, giúp bảo quản sản phẩm trong thời gian dài mà vẫn giữ được tính ổn định và hoạt tính của hoạt chất. Nó không trực tiếp làm tăng độ hòa tan, giảm kích thước hạt bột, hay tiệt trùng (tiệt trùng thường được thực hiện trước hoặc sau quá trình sấy đông khô tùy loại sản phẩm).

Laminar air flow (dòng khí chảy tầng) là một kỹ thuật sử dụng dòng khí chuyển động song song, một chiều để tạo ra một khu vực làm việc sạch, gần như không có hạt bụi và vi sinh vật. Trong sản xuất thuốc vô trùng, tủ hút dòng khí chảy tầng hoặc phòng sạch dòng khí chảy tầng được sử dụng để bảo vệ sản phẩm khỏi ô nhiễm trong các công đoạn quan trọng như pha chế, chiết rót, đóng gói.

Máy trộn lập phương (Cube blender) được thiết kế đặc biệt để trộn khô các thành phần bột một cách hiệu quả và đồng đều trong sản xuất dược phẩm. Máy dập viên dùng để tạo hình viên nén, máy bao phim để phủ lớp bao lên viên, và HPLC là thiết bị phân tích, không dùng cho trộn bột.

Bài kiểm tra độ vô trùng (sterility test) là một thử nghiệm bắt buộc đối với thuốc tiêm và các sản phẩm vô trùng khác. Mục đích chính là chứng minh rằng lô sản phẩm đã được sản xuất vô trùng và không chứa bất kỳ vi sinh vật sống nào, đảm bảo an toàn cho người sử dụng.

Máy nghiền bi (Ball mill) là một loại máy nghiền sử dụng các viên bi kim loại để nghiền vật liệu bằng va đập và ma sát. Nó thường được sử dụng để giảm kích thước hạt của dược chất hoặc tá dược trong sản xuất dược phẩm. Máy sấy tầng sôi dùng để làm khô, máy trộn chữ V để trộn bột, máy bao đường để bao viên, không dùng để nghiền giảm kích thước hạt.

Batch number (số lô sản xuất) là một mã số duy nhất được gán cho mỗi lô sản xuất thuốc. Vai trò chính của số lô là để truy xuất nguồn gốc của sản phẩm, bao gồm nguyên liệu, quy trình sản xuất, kiểm soát chất lượng, và các thông tin liên quan khác. Số lô rất quan trọng trong việc quản lý chất lượng và thu hồi sản phẩm nếu phát hiện vấn đề về chất lượng hoặc an toàn.

Validation (thẩm định) là quá trình thiết lập bằng chứng bằng văn bản, cung cấp mức độ đảm bảo cao rằng một quy trình, thiết bị, hệ thống hoặc hoạt động cụ thể sẽ luôn tạo ra sản phẩm hoặc kết quả đáp ứng các tiêu chuẩn chất lượng và yêu cầu đã định trước. Đây là một yêu cầu quan trọng trong GMP để đảm bảo chất lượng và tính nhất quán của sản phẩm dược phẩm.

Hình dạng bao bì đóng gói **không** ảnh hưởng trực tiếp đến tốc độ hòa tan của viên nén sau khi uống. Độ xốp của viên, kích thước hạt hoạt chất, và loại tá dược rã đều là các yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến quá trình rã và hòa tan của viên nén trong môi trường sinh học. Bao bì chỉ bảo vệ viên thuốc trước khi sử dụng, không tác động đến quá trình hòa tan sau khi viên đã được uống vào cơ thể.

Máy đo độ cứng viên nén (Tablet hardness tester) là thiết bị chuyên dụng được sử dụng để đo lực cần thiết để làm vỡ viên nén theo chiều đường kính hoặc chiều dày. Đây là một phép thử vật lý quan trọng để đánh giá độ bền cơ học của viên nén. Các phương pháp khác (HPLC, UV-Vis, chuẩn độ acid-base) là các phương pháp phân tích hóa lý, không dùng để đo độ cứng viên nén.

Cấp độ A là cấp độ sạch cao nhất theo tiêu chuẩn GMP, được yêu cầu cho các khu vực thực hiện các hoạt động có nguy cơ ô nhiễm cao như khu vực chiết rót thuốc vô trùng. Các cấp độ B, C, D có độ sạch giảm dần.

Chiết rót là công đoạn thường gặp trong sản xuất thuốc lỏng hoặc bán rắn (như siro, kem bôi), không phải thuốc viên nén. Các công đoạn trộn bột, dập viên, và bao phim đều là các bước chính trong sản xuất thuốc viên nén.

Quá trình filtration (lọc) trong sản xuất thuốc lỏng chủ yếu được sử dụng để loại bỏ các tạp chất cơ học như bụi, sợi, hoặc các hạt không tan khác, làm trong dung dịch, và chuẩn bị cho các bước tiếp theo như tiệt trùng hoặc đóng gói. Lọc không làm tăng độ nhớt, điều chỉnh pH, hoặc hòa tan hoạt chất (hòa tan là quá trình khác, thường thực hiện trước lọc).

GMP (Thực hành tốt sản xuất thuốc) là một hệ thống các quy định, hướng dẫn và tiêu chuẩn nhằm đảm bảo rằng sản phẩm dược phẩm được sản xuất và kiểm soát một cách nhất quán theo các tiêu chuẩn chất lượng đã được thiết lập. GMP tập trung vào việc xây dựng và duy trì hệ thống quản lý chất lượng, các quy trình sản xuất, kiểm soát chất lượng, và các yếu tố liên quan khác để đảm bảo sản phẩm an toàn, hiệu quả và đạt chất lượng theo yêu cầu. Các lựa chọn khác không phải trọng tâm chính của GMP.

Sử dụng đĩa thạch (agar plates) để nuôi cấy vi sinh vật là một phương pháp kiểm soát sinh học phổ biến để giám sát mức độ nhiễm khuẩn trong khu vực sản xuất dược phẩm vô trùng. Đĩa thạch được đặt ở các vị trí khác nhau trong khu vực, sau đó được ủ để vi sinh vật (nếu có) phát triển thành khuẩn lạc, cho phép đánh giá mức độ ô nhiễm. Các phương pháp khác như đếm tiểu phân, đo pH, nhiệt độ, độ ẩm là kiểm soát môi trường vật lý, không phải kiểm soát sinh học trực tiếp.

Máy đóng gói dạng que (stick pack machine) hoặc máy đóng gói sachet là loại máy chuyên dụng để đóng gói thuốc dạng bột hoặc cốm vào các gói nhỏ, dạng que hoặc sachet. Máy dập vỉ dùng cho viên nén hoặc viên nang, máy đóng chai cho thuốc lỏng hoặc viên nang/viên nén số lượng lớn, máy đóng gói thùng carton cho đóng gói thứ cấp.

Nước cất (distilled water) là nước đã được tinh khiết hóa bằng phương pháp chưng cất, loại bỏ nhiều tạp chất. Tuy nhiên, nó vẫn cần qua các bước tinh chế tiếp theo để đạt tiêu chuẩn 'nước pha tiêm' (WFI). Nước cất thường được sử dụng làm nguyên liệu đầu vào cho hệ thống sản xuất WFI. Nước cất có thể chưa đủ tinh khiết cho nhiều ứng dụng trực tiếp trong sản xuất thuốc tiêm hoặc các chế phẩm vô trùng khác. Nước máy thông thường hoặc nước tinh khiết thông thường không đạt tiêu chuẩn cho sản xuất dược phẩm.

Cleaning validation (thẩm định làm sạch) là quá trình thiết lập bằng chứng bằng văn bản chứng minh rằng quy trình làm sạch thiết bị sản xuất dược phẩm là hiệu quả và đáng tin cậy. Mục tiêu là đảm bảo rằng sau khi làm sạch, thiết bị không còn dư lượng của sản phẩm trước đó, chất làm sạch, hoặc vi sinh vật ở mức độ có thể ảnh hưởng đến chất lượng, an toàn của sản phẩm tiếp theo được sản xuất trên cùng thiết bị.

Nguyên tắc FIFO (Nhập trước - Xuất trước) đảm bảo rằng các nguyên liệu hoặc thành phẩm nào nhập kho trước sẽ được sử dụng hoặc xuất đi trước. Điều này giúp tránh tình trạng nguyên liệu hoặc thuốc hết hạn sử dụng trong kho, đảm bảo chất lượng sản phẩm và tuân thủ các quy định về hạn dùng.

Tinh bột (Starch) là một tá dược độn phổ biến, an toàn và kinh tế, thường được sử dụng để tăng khối lượng viên nén khi hàm lượng hoạt chất thấp, giúp viên đạt kích thước và khối lượng phù hợp. Magnesium stearate là tá dược trơn, HPMC là tá dược bao hoặc tá dược dính, silicon dioxide là tá dược chống đông vón.

Tá dược trơn chảy (Glidant) như silicon dioxide, talc, colloidal silicon dioxide được thêm vào công thức bột để cải thiện khả năng chảy của bột, giúp bột chảy dễ dàng và đồng đều vào khuôn dập viên, tránh hiện tượng nghẽn bột và đảm bảo khối lượng viên đồng đều. Tá dược rã giúp viên rã nhanh sau khi uống, tá dược dính giúp tăng độ kết dính của bột, tá dược độn tăng khối lượng viên.

Thuốc nhỏ mắt là chế phẩm vô trùng, tiếp xúc trực tiếp với mắt - một cơ quan nhạy cảm. Do đó, yêu cầu về độ vô trùng là **bắt buộc tuyệt đối** để đảm bảo an toàn và tránh gây nhiễm trùng mắt cho người sử dụng. Không có ngoại lệ về độ vô trùng cho thuốc nhỏ mắt, bất kể loại hoạt chất nào.

Tiệt trùng bằng nhiệt ẩm (autoclaving) sử dụng hơi nước nóng dưới áp suất để truyền nhiệt vào vật liệu cần tiệt trùng. Nhiệt độ cao và hơi nước làm biến tính protein và enzyme của vi sinh vật, dẫn đến tiêu diệt chúng. Các phương án khác mô tả cơ chế của các phương pháp tiệt trùng khác (tia UV, hóa chất) hoặc không phải cơ chế tiệt trùng (lọc cơ học).

Chai thủy tinh màu hổ phách có khả năng ngăn chặn ánh sáng tốt hơn so với chai nhựa PET trong suốt hoặc vỉ bấm PVC trong suốt. Bao bì màu hổ phách giúp bảo vệ các thuốc nhạy cảm với ánh sáng khỏi bị phân hủy hoặc biến chất do tác động của ánh sáng, duy trì chất lượng và hiệu quả của thuốc. Gói giấy bạc cũng có khả năng chống ánh sáng tốt, nhưng chai thủy tinh màu hổ phách thường được ưu tiên cho các dạng lỏng hoặc viên.

Thuốc tiêm nhũ tương thường không bền nhiệt, do đó phương pháp tiệt trùng cuối cùng bằng nhiệt ẩm có thể phá hủy nhũ tương. Lọc tiệt trùng là phương pháp thích hợp để tiệt trùng các chế phẩm nhạy cảm với nhiệt như nhũ tương, bằng cách loại bỏ vi sinh vật cơ học qua màng lọc có kích thước lỗ lọc nhỏ.

Gelatin là nguyên liệu chính được sử dụng để sản xuất vỏ nang cứng và nang mềm. Gelatin là một polymer tự nhiên có nguồn gốc từ collagen, có khả năng tạo màng và hình thành cấu trúc vỏ nang. Các lựa chọn khác không đúng vai trò chính của gelatin trong sản xuất viên nang cứng.

Kiểm soát chất lượng trong quá trình (IPC) là hệ thống các kiểm tra được thực hiện trong suốt quá trình sản xuất để giám sát và điều chỉnh các thông số quan trọng, đảm bảo chất lượng sản phẩm, bao gồm cả tính đồng nhất hàm lượng hoạt chất. Các lựa chọn khác không trực tiếp liên quan đến việc đảm bảo tính đồng nhất hàm lượng hoạt chất trong quá trình sản xuất.

Air shower (buồng tắm khí) là một thiết bị được lắp đặt ở lối vào khu vực phòng sạch vô trùng. Nó sử dụng các luồng khí tốc độ cao để thổi bay và loại bỏ bụi và các hạt nhiễm bẩn bám trên quần áo và bề mặt của nhân viên trước khi họ bước vào khu vực sản xuất vô trùng. Mục đích chính là giảm thiểu sự xâm nhập của các hạt nhiễm bẩn từ bên ngoài vào khu vực vô trùng.