Đề thi, bài tập trắc nghiệm online Quản trị chi phí kinh doanh – Đề 6

Phương pháp giá thành theo quá trình (Process Costing) được thiết kế cho sản xuất hàng loạt, nơi sản phẩm đồng nhất và quy trình sản xuất liên tục. Chi phí được tích lũy theo từng quá trình và sau đó phân bổ cho số lượng sản phẩm sản xuất ra.

Điểm hòa vốn (Break-even point) là mức sản lượng hoặc doanh thu mà tại đó tổng doanh thu vừa đủ bù đắp tổng chi phí (cả cố định và biến đổi), dẫn đến lợi nhuận bằng không.

Phân tích hoạt động dựa trên giá trị (Value Stream Mapping) nhằm mục đích xác định và loại bỏ lãng phí bằng cách tập trung vào các hoạt động tạo ra giá trị thực sự cho khách hàng, từ đó tối ưu hóa quy trình và giảm chi phí.

Độ co giãn của chi phí (Cost elasticity) đề cập đến mức độ thay đổi của chi phí khi có sự thay đổi về mức độ hoạt động. Thời gian (ngắn hạn vs. dài hạn), công nghệ sản xuất (tự động hóa cao hơn có thể làm chi phí cố định cao hơn), và quy mô hoạt động (kinh tế quy mô có thể làm giảm chi phí đơn vị) đều ảnh hưởng. Mức độ cạnh tranh thị trường không trực tiếp ảnh hưởng đến *độ co giãn* của chi phí sản xuất nội bộ mà ảnh hưởng đến giá bán và doanh thu.

Phương pháp ABC (Activity-Based Costing) cải thiện độ chính xác bằng cách xác định các hoạt động chính tạo ra chi phí sản xuất chung và sau đó phân bổ chi phí cho sản phẩm/dịch vụ dựa trên mức độ tiêu thụ các hoạt động đó. Cách này phản ánh sát hơn mối quan hệ nhân quả giữa hoạt động và chi phí so với việc sử dụng một tiêu thức phân bổ đơn giản.

Chi phí hỗn hợp (Mixed cost) chứa cả thành phần chi phí cố định và chi phí biến đổi. Tiền điện thường có một phần cố định (phí dịch vụ hàng tháng) và một phần biến đổi (tính theo số kWh tiêu thụ), do đó là ví dụ điển hình của chi phí hỗn hợp.

Chi phí cơ hội là lợi ích tiềm năng bị mất đi khi lựa chọn một phương án này thay vì phương án khác. Trong trường hợp này, chi phí cơ hội là lợi nhuận mà doanh nghiệp có thể kiếm được nếu sử dụng nguồn lực (vốn, nhân lực, thiết bị) để đầu tư vào dự án khác thay vì tự sản xuất bộ phận.

Chi phí thời kỳ (Period cost) là chi phí không liên quan trực tiếp đến quá trình sản xuất sản phẩm và được ghi nhận vào chi phí trong kỳ mà chúng phát sinh. Chi phí bán hàng và quản lý doanh nghiệp là chi phí thời kỳ, khác với chi phí sản phẩm (Product cost) liên quan đến quá trình sản xuất.

Chi phí biến đổi là chi phí thay đổi tỷ lệ thuận với mức độ hoạt động, trong trường hợp này là số lượng sản phẩm sản xuất. Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp là chi phí biến đổi vì nó tăng lên khi sản xuất nhiều sản phẩm hơn và giảm khi sản xuất ít sản phẩm hơn.

Sản xuất tinh gọn (Lean Manufacturing) là một phương pháp quản lý tập trung vào việc loại bỏ lãng phí (muda) trong tất cả các khía cạnh của chuỗi giá trị, từ cung ứng nguyên vật liệu đến sản xuất và phân phối sản phẩm. Mục tiêu là tạo ra quy trình hiệu quả và tiết kiệm chi phí nhất có thể.

Phương pháp định giá theo chi phí cộng thêm (Cost-plus pricing) xác định giá bán bằng cách cộng một tỷ lệ lợi nhuận mong muốn vào chi phí sản xuất sản phẩm/dịch vụ. Phương pháp này trực tiếp đảm bảo bù đắp chi phí và đạt lợi nhuận mục tiêu.

Kiểm soát chi phí dự phòng tập trung vào việc ngăn chặn chi phí phát sinh ngay từ đầu. Đàm phán giá, ngân sách linh hoạt và đánh giá dự án là các biện pháp dự phòng. Đào tạo nhân viên dù quan trọng nhưng không trực tiếp ngăn chặn chi phí phát sinh mà hướng đến nâng cao hiệu quả làm việc.

Sơ đồ Gantt giúp lập kế hoạch và theo dõi tiến độ dự án, trong khi Quản lý giá trị thu được (EVM) là một kỹ thuật quản lý dự án tích hợp phạm vi, thời gian và chi phí để đánh giá hiệu suất dự án và dự báo chi phí hoàn thành. Kết hợp cả hai cung cấp công cụ mạnh mẽ để kiểm soát chi phí dự án.

Chi phí bán thành phẩm (Work-in-process inventory cost) bao gồm các chi phí liên quan đến sản phẩm đang trong quá trình sản xuất nhưng chưa hoàn thành. Chi phí nguyên vật liệu đã đưa vào sản xuất và đang trong quá trình chế biến là một phần của chi phí bán thành phẩm.

Hệ thống sản xuất Just-in-Time (JIT) nhằm mục đích giảm thiểu hàng tồn kho bằng cách chỉ sản xuất và mua hàng khi cần thiết. Điều này giúp giảm đáng kể chi phí lưu kho (chi phí kho bãi, chi phí vốn, chi phí hư hỏng, lỗi thời).

Chi phí phù hợp (Relevant cost) là chi phí phát sinh trong tương lai và có sự khác biệt giữa các phương án quyết định. Chỉ có chi phí phù hợp mới nên được xem xét khi đưa ra quyết định kinh doanh vì chúng là những chi phí sẽ bị ảnh hưởng bởi quyết định.

Chi phí thẩm định (Appraisal costs) là chi phí phát sinh để đánh giá chất lượng sản phẩm và dịch vụ, đảm bảo chúng đáp ứng tiêu chuẩn chất lượng. Chi phí kiểm soát chất lượng sản phẩm (ví dụ: kiểm tra, thử nghiệm) chính là chi phí thẩm định.

Phương pháp kế toán chi phí trực tiếp (Direct Costing) chỉ tính các chi phí biến đổi vào chi phí sản phẩm. Chi phí sản xuất chung cố định được coi là chi phí thời kỳ và được ghi nhận vào chi phí trong kỳ mà chúng phát sinh, không phải là chi phí sản phẩm.

Độ lệch chi phí thuận lợi (Favorable variance - F) xảy ra khi chi phí thực tế phát sinh thấp hơn so với chi phí dự toán (ngân sách). Điều này có nghĩa là doanh nghiệp đã tiết kiệm chi phí so với kế hoạch.

Ngân sách linh hoạt (Flexible budget) được thiết kế để thay đổi theo mức độ hoạt động thực tế phát sinh, cho phép so sánh hiệu quả chi phí ở các mức độ hoạt động khác nhau. Ngân sách tĩnh (Static budget) được lập dựa trên một mức độ hoạt động dự kiến duy nhất và không được điều chỉnh khi mức độ hoạt động thực tế thay đổi.

Chi phí chìm (Sunk cost) là chi phí đã phát sinh trong quá khứ và không thể thay đổi hoặc thu hồi được bất kể quyết định nào trong tương lai. Do đó, chi phí chìm không nên ảnh hưởng đến các quyết định kinh doanh trong tương lai.

Phân loại chi phí thành chi phí kiểm soát được và không kiểm soát được giúp phân định rõ trách nhiệm quản lý chi phí cho từng cấp quản lý và bộ phận. Điều này tạo cơ sở để đánh giá hiệu quả quản lý chi phí và khuyến khích các nhà quản lý tập trung vào các chi phí mà họ có thể kiểm soát.

Phân tích CVP (Chi phí - Khối lượng - Lợi nhuận) dựa trên giả định rằng trong một phạm vi hoạt động phù hợp, chi phí biến đổi đơn vị và giá bán đơn vị là tuyến tính (không đổi theo mức độ hoạt động), và tổng chi phí cố định là cố định. Điều này giúp đơn giản hóa mô hình phân tích.

Chi phí ngoài tầm kiểm soát là chi phí mà nhà quản lý không có quyền quyết định hoặc ảnh hưởng đáng kể đến mức chi phí đó. Trưởng bộ phận sản xuất thường có quyền kiểm soát và chịu trách nhiệm về chi phí nguyên vật liệu trực tiếp sử dụng trong quá trình sản xuất. Các chi phí khác như quảng cáo, R&D, lãi vay thường do các bộ phận hoặc cấp quản lý khác quyết định.

Phương pháp giá thành theo công việc (Job Costing) được sử dụng khi sản phẩm hoặc dịch vụ được sản xuất theo đơn đặt hàng riêng biệt hoặc khi sản phẩm khác biệt nhau. Chi phí được tích lũy riêng cho từng công việc hoặc đơn hàng cụ thể.

Chi phí cố định là chi phí không thay đổi theo mức độ hoạt động trong một phạm vi phù hợp và trong ngắn hạn. Chi phí thuê nhà xưởng là ví dụ điển hình vì nó thường cố định bất kể sản lượng sản xuất hoặc doanh số bán hàng.

Kaizen là triết lý quản lý Nhật Bản tập trung vào cải tiến liên tục và dần dần. Trong quản trị chi phí, Kaizen khuyến khích việc tìm kiếm và thực hiện các cải tiến nhỏ nhưng thường xuyên trong quy trình sản xuất và hoạt động để giảm lãng phí và chi phí.

Quản trị chi phí kinh doanh tập trung vào việc kiểm soát và tối ưu hóa chi phí để nâng cao hiệu quả và lợi nhuận. Mặc dù tối đa hóa doanh thu là mục tiêu quan trọng của doanh nghiệp, nhưng nó không phải là mục tiêu *chính* của quản trị chi phí *kinh doanh* mà là mục tiêu của quản trị doanh thu hoặc marketing.

Báo cáo phân tích độ lệch chi phí (Variance analysis report) so sánh chi phí thực tế với chi phí dự toán (ngân sách) tại các trung tâm trách nhiệm (cost centers, profit centers, investment centers). Báo cáo này giúp nhà quản lý đánh giá hiệu quả kiểm soát chi phí và xác định các khu vực cần cải thiện.

Chi phí mục tiêu (Target costing) là một phương pháp quản trị chi phí chiến lược bắt đầu từ giá bán mục tiêu (dựa trên nghiên cứu thị trường và mong muốn của khách hàng), sau đó trừ đi lợi nhuận mong muốn để xác định chi phí tối đa mà doanh nghiệp có thể chấp nhận để sản xuất sản phẩm đó.