Đề thi, bài tập trắc nghiệm online Sinh lý nội tiết – Đề 10

Oxytocin được sản xuất bởi các tế bào thần kinh ở vùng dưới đồi (hypothalamus), sau đó được vận chuyển và lưu trữ ở tuyến yên sau để giải phóng vào máu khi cần thiết. Tuyến yên sau chỉ đóng vai trò lưu trữ và giải phóng, không sản xuất oxytocin.

Thụ thể nội bào thường liên quan đến hormone steroid và hormone tuyến giáp, tác động thông qua việc ảnh hưởng đến biểu hiện gen, dẫn đến tác động chậm nhưng kéo dài và có ảnh hưởng sâu rộng hơn đến chức năng tế bào. Thụ thể màng tế bào thường liên quan đến hormone peptide, tác động nhanh hơn nhưng thường ngắn hơn và thông qua các hệ thống truyền tin thứ hai.

Prolactin được tuyến yên trước sản xuất và có vai trò chính là kích thích tuyến vú sản xuất sữa sau sinh. Nồng độ prolactin tăng cao trong thai kỳ và sau sinh để chuẩn bị và duy trì quá trình sản xuất sữa mẹ.

Iod là thành phần thiết yếu để tổng hợp hormone tuyến giáp Thyroxine (T4) và Triiodothyronine (T3). Thiếu iod sẽ dẫn đến giảm sản xuất T4 và T3. Calcitonin không chứa iod. TSH và TRH là hormone điều hòa tuyến giáp, có thể bị ảnh hưởng gián tiếp nhưng T4 và T3 bị ảnh hưởng trực tiếp và nhiều nhất.

Sử dụng hormone ngoại sinh, đặc biệt là kéo dài, có thể gây ức chế ngược âm tính lên tuyến nội tiết tự nhiên. Ví dụ, sử dụng corticoid ngoại sinh kéo dài có thể ức chế trục dưới đồi-yên-thượng thận, làm giảm sản xuất ACTH và cortisol nội sinh, dẫn đến suy giảm chức năng tuyến thượng thận khi ngừng thuốc đột ngột.

Progesterone, chủ yếu được sản xuất bởi hoàng thể sau khi rụng trứng, đóng vai trò quan trọng trong việc chuẩn bị và duy trì niêm mạc tử cung cho sự làm tổ của trứng đã thụ tinh và duy trì thai nghén trong suốt thai kỳ.

Bệnh đái tháo đường type 1 là bệnh tự miễn, trong đó hệ miễn dịch tấn công và phá hủy tế bào Beta của tuyến tụy, dẫn đến thiếu hụt insulin tuyệt đối. Do đó, người bệnh cần được điều trị bằng insulin ngoại sinh.

ACTH (Hormone hướng vỏ thượng thận) được tuyến yên trước sản xuất và có chức năng chính là kích thích vỏ thượng thận tổng hợp và giải phóng cortisol.

Hormone peptide có bản chất là protein, khi uống trực tiếp sẽ bị enzyme tiêu hóa (protease) trong dạ dày và ruột phân hủy thành các acid amin, mất đi hoạt tính sinh học. Do đó, hormone peptide thường phải được tiêm để đảm bảo chúng đi trực tiếp vào máu và phát huy tác dụng.

Hormone tăng trưởng (GH) tác động chủ yếu lên xương, đặc biệt là sụn tăng trưởng ở đầu xương dài, kích thích sự tăng sinh và phát triển của sụn, từ đó thúc đẩy tăng trưởng chiều cao ở trẻ em và thanh thiếu niên. GH cũng có tác động lên cơ và các mô khác.

Hormone tuyến giáp (T3 và T4) có vai trò chính trong việc điều hòa chuyển hóa cơ bản, ảnh hưởng đến tốc độ tiêu thụ oxy và sinh nhiệt của cơ thể. Chúng cũng ảnh hưởng đến nhiều quá trình khác như tăng trưởng, phát triển và chức năng thần kinh.

TSH (Hormone kích thích tuyến giáp) được tuyến yên trước sản xuất và có vai trò kích thích tuyến giáp sản xuất hormone tuyến giáp (T3 và T4). Do đó, xét nghiệm TSH là một xét nghiệm quan trọng để đánh giá chức năng tuyến giáp, giúp phát hiện các bệnh lý như suy giáp hoặc cường giáp.

FSH (Hormone kích thích nang trứng) được tuyến yên trước sản xuất và kích thích sự phát triển của nang trứng trong buồng trứng ở giai đoạn nang trứng của chu kỳ kinh nguyệt. Estrogen, được sản xuất bởi nang trứng đang phát triển, sau đó kích thích sự tăng sinh lớp niêm mạc tử cung.

Tuyến cận giáp sản xuất hormone cận giáp (PTH), hormone chính trong việc tăng nồng độ canxi máu. Nếu tuyến cận giáp bị cắt bỏ, cơ thể sẽ thiếu PTH, dẫn đến giảm tái hấp thu canxi ở thận, giảm giải phóng canxi từ xương và giảm hấp thu canxi ở ruột, gây hạ canxi máu.

Tuyến yên thường được coi là 'tuyến chỉ huy′ của hệ thống nội tiết vì nó sản xuất nhiều hormone điều hòa hoạt động của các tuyến nội tiết khác, như tuyến giáp (TSH), vỏ thượng thận (ACTH), tuyến sinh dục (FSH, LH). Tuyến yên lại chịu sự kiểm soát của vùng dưới đồi (hypothalamus).

Các triệu chứng khát nước nhiều, đi tiểu nhiều và đường huyết cao là các triệu chứng điển hình của bệnh đái tháo đường, liên quan đến sự thiếu hụt hoặc đề kháng insulin. Insulin có vai trò hạ đường huyết, khi thiếu insulin, đường huyết tăng cao, gây ra các triệu chứng trên.

Hội chứng Cushing là tình trạng bệnh lý do nồng độ cortisol trong máu tăng cao kéo dài. Nguyên nhân có thể do tuyến thượng thận sản xuất quá nhiều cortisol hoặc do sử dụng corticoid ngoại sinh kéo dài.

Tuyến giáp nằm ở vùng cổ, phía trước khí quản và dưới thanh quản. Các tuyến còn lại (tuyến yên, tuyến tùng) nằm trong não bộ và tuyến thượng thận nằm gần thận (dọc trục cơ thể).

Cơ chế điều hòa ngược dương tính là cơ chế ít phổ biến hơn so với điều hòa ngược âm tính. Trong cơ chế này, sự thay đổi nồng độ hormone ban đầu sẽ kích thích cơ thể sản xuất thêm hormone đó, tạo ra một vòng khuếch đại tín hiệu. Ví dụ điển hình là sự tăng nồng độ estrogen trước rụng trứng kích thích giải phóng LH, gây ra đỉnh LH và rụng trứng.

Cơ chế điều hòa ngược âm tính là cơ chế phổ biến trong hệ thống nội tiết, giúp duy trì sự ổn định nồng độ hormone trong máu bằng cách ức chế sản xuất hormone khi nồng độ đã đạt mức cần thiết.

Bệnh to đầu chi (Acromegaly) là tình trạng bệnh lý do sản xuất quá mức hormone tăng trưởng (GH) ở tuổi trưởng thành, sau khi các sụn tăng trưởng đã đóng kín. GH dư thừa gây ra sự tăng kích thước bất thường của các mô mềm và xương, đặc biệt là ở bàn tay, bàn chân, mặt (hàm, mũi, tai).

Cả hormone tuyến giáp và cortisol đều chịu sự điều hòa ngược âm tính. Tuyến giáp được điều hòa bởi TSH (Hormone kích thích tuyến giáp) từ tuyến yên, và tuyến yên lại chịu sự điều hòa ngược âm tính từ hormone tuyến giáp (T3, T4). Vỏ thượng thận sản xuất cortisol được điều hòa bởi ACTH (Hormone hướng vỏ thượng thận) từ tuyến yên, và tuyến yên chịu sự điều hòa ngược âm tính từ cortisol. Đáp án 3 là đúng nhất vì nhấn mạnh vào hormone trung gian từ tuyến yên.

Hormone steroid tan trong lipid, có thể dễ dàng đi qua màng tế bào và tác động lên thụ thể nội bào. Phức hợp hormone-thụ thể này sau đó tác động lên DNA, ảnh hưởng đến biểu hiện gen và quá trình tổng hợp protein, dẫn đến tác động chậm nhưng kéo dài. Hormone peptide thì thường tác động qua thụ thể màng tế bào và các hệ thống truyền tin thứ hai, cho tác động nhanh nhưng ngắn hơn.

Cortisol là một glucocorticoid, thuộc nhóm hormone steroid. Hormone steroid được tổng hợp từ cholesterol. Insulin và adrenaline là hormone peptide∕amine, thyroxine là hormone có cấu trúc đặc biệt chứa iod.

Hormone cận giáp (PTH) được sản xuất bởi tuyến cận giáp và có vai trò chính là tăng nồng độ canxi máu bằng cách kích thích giải phóng canxi từ xương, tăng tái hấp thu canxi ở thận và tăng hấp thu canxi ở ruột (gián tiếp qua vitamin D).

Melatonin là hormone được sản xuất bởi tuyến tùng, chủ yếu vào ban đêm và trong bóng tối. Melatonin có vai trò quan trọng trong việc điều hòa nhịp sinh học ngủ-thức, giúp cơ thể dễ đi vào giấc ngủ và duy trì giấc ngủ.

ADH (Hormone chống bài niệu) được sản xuất bởi vùng dưới đồi và giải phóng từ tuyến yên sau. ADH tác động lên ống lượn xa và ống góp của thận, làm tăng tính thấm nước của các ống này, từ đó tăng tái hấp thu nước trở lại máu và giảm lượng nước tiểu.

Adrenaline (Epinephrine) là hormone được sản xuất bởi tủy thượng thận, đóng vai trò quan trọng trong phản ứng 'chiến đấu hoặc bỏ chạy′ khi cơ thể đối diện với căng thẳng cấp tính. Adrenaline gây ra các tác động như tăng nhịp tim, tăng huyết áp, giãn đồng tử, tăng đường huyết, chuẩn bị cơ thể cho hành động.

Tế bào Beta của đảo tụy Langerhans chịu trách nhiệm sản xuất và giải phóng insulin, hormone hạ đường huyết chính của cơ thể.

Glucagon tác động chủ yếu lên gan, kích thích gan phân giải glycogen thành glucose (quá trình glycogenolysis) và tăng tân tạo glucose (gluconeogenesis), từ đó làm tăng đường huyết.