Category:
Trắc nghiệm Vật lý 10 kết nối tri thức học kì II
Tags:
Bộ đề 1
12. Dao động của một con lắc đồng hồ là dao động:
Dao động của con lắc đồng hồ, khi không có cơ cấu lên dây cót hoặc khi cót đã hết năng lượng, là dao động tự do vì nó chỉ chịu tác dụng của lực đàn hồi và trọng lực, không có lực ngoài tác dụng liên tục theo chu kì. Tuy nhiên, để đồng hồ chạy đúng giờ, nó thường có cơ cấu duy trì dao động, làm cho dao động gần với dao động duy trì hoặc cưỡng bức với tần số bằng tần số riêng. Nhưng xét bản chất ban đầu nếu không có tác động duy trì, nó là tự do. Nếu có cơ cấu duy trì, nó là cưỡng bức. Câu hỏi hơi mơ hồ. Tuy nhiên, xét trường hợp lý tưởng không có ma sát và không có cơ cấu duy trì, nó là dao động tự do. Nếu xét đồng hồ hoạt động bình thường thì nó là dao động duy trì (một dạng của cưỡng bức). Tuy nhiên, lựa chọn duy trì không có. Giữa tự do và cưỡng bức, nếu xét nguyên lý hoạt động cơ bản của một con lắc cót, nó có cơ cấu duy trì dao động, nên nó là cưỡng bức. Nhưng nếu chỉ xét con lắc không thôi thì là tự do. Trong chương trình Vật lý 10, con lắc đồng hồ thường được ví dụ cho dao động duy trì. Nhưng duy trì là một trường hợp đặc biệt của cưỡng bức. Nếu không có lực cản thì là tự do. Nếu có lực cản và có lực ngoài điều hòa cùng tần số thì là cưỡng bức. Đồng hồ cót có lực ngoài không đều đặn. Tuy nhiên, nếu coi cơ cấu lên cót là nguồn năng lượng cung cấp đều đặn để bù lại hao phí, thì nó là dao động duy trì. Trong các lựa chọn, tự do là hợp lý nhất nếu bỏ qua cơ cấu duy trì. Nếu xét hoạt động thực tế, nó là duy trì. Giả sử câu hỏi muốn nói về dao động của con lắc không có cơ cấu duy trì. Tuy nhiên, trong các bài giảng, con lắc đồng hồ thường được dùng để minh họa dao động duy trì, là một trường hợp của dao động cưỡng bức. Tôi sẽ chọn tự do nếu câu hỏi tập trung vào bản chất dao động của con lắc khi không có ngoại lực tuần hoàn. Nếu xét đồng hồ chạy, thì là cưỡng bức/duy trì. Tuy nhiên, nếu xét một con lắc đơn hoạt động như đồng hồ, nó cần được duy trì. Giả sử câu hỏi ám chỉ dao động của con lắc đơn nói chung. Nếu không có ma sát và không có lực ngoài, đó là tự do. Nếu có ma sát, nó là tắt dần. Để nó chạy liên tục, cần lực ngoài bù lực ma sát, đó là duy trì (cưỡng bức). Trong bối cảnh Vật lý 10, tự do thường được dùng cho con lắc không có ma sát và không có ngoại lực. Tuy nhiên, đồng hồ cần năng lượng. Tôi sẽ xem lại tài liệu. Tài liệu sách giáo khoa mô tả dao động duy trì. Dao động duy trì là dao động cưỡng bức có biên độ không đổi. Vì vậy, nếu đồng hồ chạy, nó là cưỡng bức. Chọn Cưỡng bức. Kết luận Giải thích: Cưỡng bức