Đề thi, bài tập trắc nghiệm online Vật lý đại cương – Đề 10

Hiện tượng giao thoa ánh sáng, với sự xuất hiện của các vân sáng và vân tối, là bằng chứng trực tiếp nhất thể hiện tính chất sóng của ánh sáng. Các hiện tượng còn lại có thể giải thích bằng cả tính chất sóng và hạt, hoặc chủ yếu bằng tính chất hạt (quang điện).

Đồng vị là các nguyên tử của cùng một nguyên tố hóa học, có cùng số proton (Z) (xác định nguyên tố hóa học) nhưng khác số neutron (N). Do đó, chúng có cùng số thứ tự trong bảng tuần hoàn nhưng khác số khối A = Z + N.

Hiệu ứng Doppler là sự thay đổi tần số sóng cảm nhận được bởi người quan sát khi nguồn sóng và người quan sát chuyển động tương đối với nhau. Trong âm học, nó thể hiện sự thay đổi cao độ của âm thanh khi nguồn âm hoặc người nghe di chuyển.

Điện trở suất (ρ) là một tính chất vật liệu đặc trưng cho khả năng cản trở dòng điện của vật liệu đó. Nó phụ thuộc chủ yếu vào bản chất vật liệu và nhiệt độ. Điện trở (R) phụ thuộc vào điện trở suất, chiều dài và tiết diện ngang (R = ρL/A), nhưng điện trở suất chỉ phụ thuộc vào bản chất và nhiệt độ.

Thấu kính hội tụ (hay còn gọi là thấu kính lồi) có đặc điểm chính là hội tụ chùm tia sáng song song tới nó tại một điểm gọi là tiêu điểm chính. Nó có thể tạo ra cả ảnh thật và ảnh ảo tùy thuộc vào vị trí của vật so với thấu kính.

Lực Lorentz là lực từ tác dụng lên một điện tích chuyển động trong từ trường. Độ lớn và hướng của lực Lorentz phụ thuộc vào độ lớn điện tích, vận tốc điện tích, độ lớn cảm ứng từ và hướng của từ trường so với vận tốc.

Theo định luật vạn vật hấp dẫn của Newton, lực hấp dẫn giữa hai vật tỉ lệ thuận với tích khối lượng của chúng và tỉ lệ nghịch với bình phương khoảng cách giữa chúng. Công thức: F = G(m1*m2)/r², trong đó G là hằng số hấp dẫn, m1, m2 là khối lượng, r là khoảng cách.

Định luật bảo toàn cơ năng khẳng định rằng trong một hệ kín (hệ cô lập), tổng động năng và thế năng (tức là cơ năng) của hệ được bảo toàn, tức là có giá trị không đổi theo thời gian nếu chỉ có lực thế tác dụng.

Quá trình đẳng nhiệt là quá trình nhiệt động mà nhiệt độ của hệ được giữ không đổi (ΔT = 0). Các quá trình còn lại là đẳng áp (áp suất không đổi), đẳng tích (thể tích không đổi), và đoạn nhiệt (không trao đổi nhiệt).

Moment quán tính (I) là đại lượng đặc trưng cho mức quán tính của vật trong chuyển động quay, tương tự như khối lượng trong chuyển động thẳng. Nó thể hiện khả năng chống lại sự thay đổi vận tốc góc của vật khi chịu tác dụng của moment lực.

Theo định luật khúc xạ ánh sáng (định luật Snellius), sin(góc tới) / sin(góc khúc xạ) = n2/n1, trong đó n1 và n2 là chiết suất của môi trường tới và môi trường khúc xạ. Do đó, góc khúc xạ phụ thuộc vào cả góc tới và chiết suất của hai môi trường.

Ánh sáng đơn sắc là ánh sáng có một màu nhất định, tương ứng với một bước sóng (hoặc tần số) xác định. Ánh sáng trắng là ánh sáng đa sắc, là sự kết hợp của nhiều ánh sáng đơn sắc có bước sóng khác nhau.

Sóng cơ học là dao động cơ lan truyền trong môi trường vật chất (rắn, lỏng, khí). Để sóng cơ học truyền được, cần có môi trường đàn hồi để các phần tử môi trường có thể dao động và truyền tương tác cho nhau. Chân không không phải là môi trường vật chất, do đó sóng cơ học không truyền được trong chân không.

Điện dung (C) là đại lượng đặc trưng cho khả năng tích điện của tụ điện, và đơn vị của điện dung trong hệ SI là Farad (F). Ohm là đơn vị điện trở, Henry là đơn vị độ tự cảm, Tesla là đơn vị cảm ứng từ.

Trong chuyển động thẳng đều, vận tốc là không đổi về cả hướng và độ lớn. Do vận tốc không đổi, nên gia tốc (độ biến thiên vận tốc) bằng 0 và cũng là một đại lượng không đổi. Tuy nhiên, câu hỏi nhấn mạnh vào đại lượng *KHÔNG ĐỔI*, trong các lựa chọn thì gia tốc (a=0) là hằng số trong suốt quá trình chuyển động thẳng đều, trong khi vận tốc cũng không đổi nhưng nó là đối tượng chính mô tả chuyển động thẳng đều, gia tốc là hệ quả. Nếu chọn 1 thì chưa đủ ý bằng chọn 2. Tuy nhiên, đáp án chính xác hơn là **2** vì gia tốc là *luôn luôn* bằng 0 trong chuyển động thẳng đều, còn vận tốc có thể có giá trị khác 0 nhưng không đổi. Quãng đường và vị trí thay đổi theo thời gian.

Hiện tượng quang điện ngoài (hay hiệu ứng quang điện) là hiện tượng ánh sáng chiếu vào bề mặt kim loại làm bật các electron ra khỏi bề mặt kim loại đó. Đây là bằng chứng quan trọng về tính chất hạt của ánh sáng.

Newton (N) là đơn vị đo lực, là đơn vị dẫn xuất được suy ra từ các đơn vị cơ bản (kg, m, s) theo định luật II Newton (F=ma).

Máy biến áp hoạt động dựa trên nguyên tắc cảm ứng điện từ. Sự biến thiên từ thông qua cuộn dây sơ cấp tạo ra từ trường biến thiên, từ trường này lại tạo ra dòng điện cảm ứng trong cuộn dây thứ cấp. Các thiết bị còn lại không trực tiếp dựa trên cảm ứng điện từ.

Công của lực điện trường khi điện tích q di chuyển từ điểm M đến điểm N trong điện trường đều E dọc theo phương đường sức điện trường một đoạn d là A = qEd, trong đó d là độ dài đoạn MN dọc theo đường sức điện trường.

Trong thí nghiệm Y-âng, khoảng vân i (khoảng cách giữa hai vân sáng hoặc hai vân tối liên tiếp) được tính bằng công thức i = λD/a, trong đó λ là bước sóng ánh sáng, D là khoảng cách từ hai khe đến màn quan sát, và a là khoảng cách giữa hai khe.

Trong dao động điều hòa, vận tốc của vật được biểu diễn bằng đạo hàm của li độ theo thời gian. Vận tốc cực đại đạt được khi vật đi qua vị trí cân bằng và có giá trị vmax = Aω, với A là biên độ và ω là tần số góc.

Động năng (W_đ) của một vật khối lượng m chuyển động với vận tốc v được tính bằng công thức W_đ = (1/2)mv². Động năng là năng lượng mà vật có được do chuyển động.

Định luật Hooke phát biểu rằng độ lớn lực đàn hồi (F) của lò xo tỉ lệ thuận với độ biến dạng (x) của nó. Công thức đúng là F = kx, trong đó k là độ cứng của lò xo.

Trong dao động tắt dần, do có lực cản của môi trường, cơ năng của hệ dao động bị tiêu hao dần để thắng lực cản, chuyển hóa thành nhiệt năng. Do đó, cơ năng toàn phần của hệ giảm dần theo thời gian. Biên độ dao động cũng giảm dần, nhưng cơ năng là đại lượng tổng quát hơn và trực tiếp thể hiện sự tắt dần.

Nội năng của khí lý tưởng chỉ phụ thuộc vào nhiệt độ và số lượng mol (hoặc khối lượng) của khí, và loại khí (thông qua bậc tự do). Nó không phụ thuộc vào thể tích mà khí chiếm giữ. Nội năng U = (i/2)nRT, trong đó i là bậc tự do, n là số mol, R là hằng số khí, T là nhiệt độ.

Thuyết lượng tử ánh sáng của Einstein, đặc biệt là giả thuyết về photon, đã giải thích thành công hiện tượng quang điện. Thuyết này cho rằng ánh sáng được tạo thành từ các hạt photon, mỗi photon mang năng lượng E = hf, và năng lượng này được truyền tải và hấp thụ theo từng lượng tử.

Hiện tượng phóng xạ là quá trình tự phát và không kiểm soát được của hạt nhân nguyên tử không bền, trong đó hạt nhân tự động phân rã, phát ra các tia phóng xạ (α, β, γ) và biến đổi thành hạt nhân khác bền vững hơn.

Phản ứng hạt nhân tỏa năng lượng khi có sự giảm khối lượng. Theo công thức E=mc², sự giảm khối lượng (khối lượng hao hụt) được chuyển hóa thành năng lượng. Do đó, phản ứng tỏa năng lượng khi tổng khối lượng các hạt nhân ban đầu lớn hơn tổng khối lượng các hạt nhân sản phẩm.

Hạt nhân nguyên tử được cấu tạo từ các hạt proton (mang điện tích dương) và neutron (không mang điện tích). Electron (mang điện tích âm) chuyển động xung quanh hạt nhân, tạo thành vỏ nguyên tử.

Định luật Boyle-Mariotte (hay còn gọi là định luật Boyle) phát biểu rằng trong quá trình đẳng nhiệt (nhiệt độ không đổi) của một lượng khí lý tưởng nhất định, tích của áp suất và thể tích là một hằng số (pV = const).