Đề thi, bài tập trắc nghiệm online Tiền tệ ngân hàng – Đề 13

Hệ số nhân tiền tệ cho biết khi cơ sở tiền tệ (tiền mặt trong lưu thông và dự trữ của ngân hàng thương mại tại ngân hàng trung ương) thay đổi một lượng nhất định, thì lượng cung tiền trong nền kinh tế sẽ thay đổi theo một lượng lớn hơn gấp bao nhiêu lần. Nó phản ánh khả năng tạo tiền của hệ thống ngân hàng thương mại thông qua quá trình cho vay và gửi tiền.

Chi tiêu chính phủ là một công cụ của chính sách tài khóa, thuộc thẩm quyền của chính phủ (bộ tài chính), không phải là công cụ của chính sách tiền tệ do ngân hàng trung ương thực hiện.

Nghiệp vụ thị trường mở là công cụ chính sách tiền tệ quan trọng nhất của ngân hàng trung ương, thông qua việc mua bán trái phiếu chính phủ để điều chỉnh lượng tiền cung ứng và lãi suất trên thị trường.

Vốn (capital) của ngân hàng, bao gồm vốn chủ sở hữu và một số loại nợ đủ điều kiện, đóng vai trò quan trọng là bộ đệm để hấp thụ các khoản thua lỗ phát sinh từ hoạt động kinh doanh (ví dụ như nợ xấu). Vốn giúp bảo vệ người gửi tiền và các chủ nợ khác của ngân hàng, đảm bảo sự ổn định và an toàn của hệ thống ngân hàng.

Neo tỷ giá (exchange rate peg) là một chế độ tỷ giá hối đoái trong đó một quốc gia cố gắng duy trì tỷ giá hối đoái của đồng tiền của mình ở một mức cố định hoặc trong một phạm vi hẹp so với một đồng tiền tham chiếu (thường là USD hoặc EUR) hoặc một rổ tiền tệ. Ngân hàng trung ương phải can thiệp thị trường ngoại hối để đạt được mục tiêu này.

Lãi suất thực tế phản ánh lợi tức thực tế của việc đầu tư hoặc chi phí thực tế của việc vay vốn, sau khi đã điều chỉnh cho tác động của lạm phát. Nó được tính bằng cách lấy lãi suất danh nghĩa trừ đi tỷ lệ lạm phát.

Chính sách tiền tệ mở rộng (nới lỏng) thường được áp dụng khi nền kinh tế tăng trưởng chậm, thất nghiệp cao, hoặc có nguy cơ suy thoái. Chính sách này nhằm kích thích tăng trưởng kinh tế bằng cách tăng cung tiền và giảm lãi suất, khuyến khích đầu tư và tiêu dùng.

Việc phát hành tiền giấy và tiền xu là chức năng độc quyền của ngân hàng trung ương, không phải của ngân hàng thương mại. Ngân hàng thương mại chủ yếu hoạt động trong lĩnh vực nhận tiền gửi, cho vay, và cung cấp dịch vụ thanh toán.

Ba chức năng chính của tiền tệ là phương tiện trao đổi, đơn vị đo lường giá trị, và phương tiện cất trữ giá trị. Mặc dù tiền có thể được sử dụng cho đầu tư, nhưng 'công cụ đầu tư trực tiếp' không được coi là một trong các chức năng cốt lõi của tiền tệ.

Rủi ro đạo đức (moral hazard) trong ngân hàng xảy ra khi sự tồn tại của bảo hiểm tiền gửi (hoặc các hình thức bảo lãnh khác của chính phủ) làm giảm động cơ thận trọng của ngân hàng. Vì người gửi tiền được bảo vệ, ngân hàng có thể có xu hướng chấp nhận rủi ro cao hơn trong hoạt động cho vay và đầu tư, biết rằng nếu thua lỗ, người gửi tiền vẫn được bồi thường.

Kiểm soát lạm phát mục tiêu (inflation targeting) là một khuôn khổ chính sách tiền tệ trong đó ngân hàng trung ương công bố mục tiêu lạm phát cụ thể (thường là một phạm vi hoặc một điểm mục tiêu) và cam kết sử dụng các công cụ chính sách tiền tệ để đạt được mục tiêu đó. Mục đích là duy trì sự ổn định giá cả và tạo sự tin tưởng cho công chúng và thị trường.

Hiện tượng 'chạy khỏi ngân hàng' (bank run) xảy ra khi người gửi tiền mất niềm tin vào khả năng thanh toán của ngân hàng và đồng loạt rút tiền gửi của mình, có thể dẫn đến khủng hoảng thanh khoản và thậm chí phá sản ngân hàng.

Công nghệ blockchain và tiền điện tử mang lại những phương thức giao dịch và thanh toán mới, có tiềm năng cạnh tranh với các dịch vụ ngân hàng truyền thống. Điều này thúc đẩy các ngân hàng truyền thống phải đổi mới, cải thiện dịch vụ và ứng dụng công nghệ để duy trì và phát triển.

Cấu trúc lãi suất (đường cong lợi suất) biểu diễn mối quan hệ giữa lợi suất và kỳ hạn của trái phiếu có cùng mức độ rủi ro tín dụng. Hình dạng của đường cong này thường được coi là một chỉ báo về kỳ vọng của thị trường về lãi suất và tăng trưởng kinh tế trong tương lai. Ví dụ, đường cong dốc lên thường cho thấy kỳ vọng lãi suất và tăng trưởng kinh tế sẽ tăng lên.

Nợ xấu (bad debt) là các khoản vay mà người đi vay không có khả năng hoặc không thực hiện nghĩa vụ trả nợ gốc và/hoặc lãi theo thỏa thuận, gây rủi ro mất vốn cho ngân hàng.

Tỷ giá hối đoái thể hiện giá trị tương đối giữa hai loại tiền tệ, cho biết cần bao nhiêu đơn vị của một loại tiền tệ để đổi lấy một đơn vị của loại tiền tệ khác.

Mục tiêu hàng đầu của hầu hết các ngân hàng trung ương là duy trì sự ổn định giá cả, tức là kiểm soát lạm phát ở mức thấp và ổn định, tạo môi trường kinh tế vĩ mô ổn định cho tăng trưởng.

Tiền pháp định (fiat money) có giá trị vì chính phủ quy định nó là tiền tệ hợp pháp và người dân tin tưởng vào sự ổn định của chính phủ đó, không dựa trên giá trị nội tại của một hàng hóa vật chất.

Khi đồng nội tệ mất giá, hàng hóa và dịch vụ xuất khẩu trở nên rẻ hơn đối với người mua nước ngoài, do đó xuất khẩu có xu hướng tăng. Ngược lại, hàng hóa và dịch vụ nhập khẩu trở nên đắt hơn đối với người tiêu dùng trong nước, do đó nhập khẩu có xu hướng giảm.

Tăng lãi suất chiết khấu (lãi suất ngân hàng trung ương cho các ngân hàng thương mại vay) làm tăng chi phí vốn vay của các ngân hàng, từ đó làm tăng lãi suất cho vay ra nền kinh tế. Điều này có xu hướng làm giảm đầu tư và tiêu dùng, làm chậm tăng trưởng kinh tế và giảm áp lực lạm phát.

Rủi ro thanh khoản xảy ra khi ngân hàng không có đủ tài sản có tính thanh khoản cao (dễ dàng chuyển đổi thành tiền mặt) để đáp ứng các nghĩa vụ thanh toán ngắn hạn, như rút tiền gửi của khách hàng hoặc thanh toán các khoản nợ đến hạn.

M1 là một thước đo hẹp của cung tiền, bao gồm tiền mặt trong lưu thông và tiền gửi không kỳ hạn (có thể rút ra ngay lập tức). M2 là thước đo rộng hơn, bao gồm M1 cộng thêm các loại tiền gửi ít thanh khoản hơn như tiền gửi có kỳ hạn, tiền gửi tiết kiệm và các quỹ thị trường tiền tệ.

Chính sách tiền tệ thắt chặt (contractionary monetary policy) nhằm mục đích giảm lượng tiền cung ứng trong nền kinh tế và tăng lãi suất (thông qua các công cụ như nghiệp vụ thị trường mở, tăng tỷ lệ dự trữ bắt buộc, tăng lãi suất chiết khấu), thường được thực hiện để kiềm chế lạm phát.

Tỷ lệ dự trữ bắt buộc là một phần trăm nhất định của tiền gửi mà ngân hàng thương mại bắt buộc phải giữ lại tại ngân hàng trung ương hoặc dưới dạng tiền mặt, không được phép cho vay ra.

Tiền tệ đóng vai trò là 'đơn vị đo lường giá trị' khi nó được sử dụng để biểu thị và so sánh giá trị của các hàng hóa và dịch vụ khác nhau. Các chức năng khác mô tả các khía cạnh sử dụng khác của tiền.

Ngân hàng Thanh toán Quốc tế (BIS) có trụ sở tại Basel, Thụy Sĩ, đóng vai trò là ngân hàng của các ngân hàng trung ương, thúc đẩy hợp tác tiền tệ và tài chính quốc tế, và là diễn đàn cho các ngân hàng trung ương thảo luận về các vấn đề chính sách.

Nguyên tắc 'người cho vay cuối cùng' (lender of last resort) là một vai trò quan trọng của ngân hàng trung ương. Khi các ngân hàng thương mại gặp khó khăn thanh khoản nghiêm trọng và không thể vay được từ các nguồn khác trên thị trường, ngân hàng trung ương sẽ cung cấp vốn vay khẩn cấp để giúp họ vượt qua khủng hoảng, ngăn chặn sự lan rộng của rủi ro và bảo vệ sự ổn định của hệ thống tài chính.

Thị trường tiền tệ là nơi giao dịch các công cụ tài chính ngắn hạn (thường dưới 1 năm) có độ rủi ro thấp và tính thanh khoản cao, như tín phiếu kho bạc, chứng chỉ tiền gửi ngắn hạn, thương phiếu, và các khoản vay liên ngân hàng qua đêm.

Lạm phát là tình trạng mức giá chung của hàng hóa và dịch vụ tăng lên liên tục theo thời gian, làm giảm sức mua của tiền tệ.

Ngân hàng số tận dụng công nghệ để cung cấp dịch vụ ngân hàng trực tuyến, giúp khách hàng có thể giao dịch, quản lý tài khoản và tiếp cận các dịch vụ ngân hàng một cách tiện lợi và nhanh chóng, không bị giới hạn về thời gian và địa điểm.