Đề thi, bài tập trắc nghiệm online Thủy khí – Đề 9

Xây dựng đê điều là biện pháp phòng chống lũ lụt, bảo vệ vùng ven sông, biển khỏi ngập úng, không liên quan trực tiếp đến ứng phó với hạn hán. Các biện pháp còn lại đều hướng đến việc tích trữ, sử dụng tiết kiệm nước hoặc thích ứng với điều kiện khô hạn.

Sương mù là hiện tượng hơi nước ngưng tụ thành các hạt nước nhỏ li ti lơ lửng gần bề mặt đất, làm giảm tầm nhìn. Điều này thường xảy ra khi không khí ẩm gần mặt đất lạnh đi, khiến hơi nước đạt trạng thái bão hòa và ngưng tụ.

Mây vũ tích (Cumulonimbus) là loại mây đối lưu phát triển theo chiều thẳng đứng rất mạnh, thường gắn liền với thời tiết xấu như mưa rào, dông bão, sấm sét và đôi khi cả mưa đá. Các loại mây khác thường không gây mưa rào hoặc dông bão mạnh.

Dòng biển California là dòng biển lạnh chảy dọc theo bờ biển phía tây Bắc Mỹ, từ Bắc xuống Nam. Nó mang nước lạnh từ vùng cực về phía xích đạo, làm mát khí hậu ven biển California và tạo ra hiện tượng sương mù ven biển.

Gió phơn là gió khô nóng thổi từ trên núi xuống sườn núi khuất gió. Khi không khí ẩm vượt qua dãy núi, nó bị mất hơi ẩm do ngưng tụ và mưa ở sườn đón gió. Khi xuống sườn khuất gió, không khí khô và nén lại, nóng lên theo quá trình đoạn nhiệt, tạo ra gió nóng khô.

Bay hơi là quá trình nước chuyển từ trạng thái lỏng sang trạng thái khí (hơi nước) do hấp thụ nhiệt lượng. Ngưng tụ là ngược lại (hơi nước sang lỏng), đông đặc là lỏng sang rắn, và thăng hoa là rắn sang khí (bỏ qua pha lỏng).

Khí hậu lục địa, do xa biển, chịu ảnh hưởng lục địa mạnh, có biên độ nhiệt ngày và năm lớn hơn (mùa hè nóng hơn, mùa đông lạnh hơn) so với khí hậu ven biển (có tác dụng điều hòa nhiệt độ của biển). Lượng mưa và độ ẩm không khí thường thấp hơn ở khí hậu lục địa.

Ẩm kế (hygrometer) là dụng cụ dùng để đo độ ẩm của không khí. Nhiệt kế đo nhiệt độ, phong tốc kế đo tốc độ gió, khí áp kế đo áp suất khí quyển.

Frông là ranh giới phân chia giữa hai khối khí có nhiệt độ, độ ẩm và áp suất khác nhau. Frông thường là nơi xảy ra các hiện tượng thời tiết như mây, mưa, dông bão do sự tương tác của hai khối khí này.

Tốc độ bay hơi của nước chịu ảnh hưởng của nhiều yếu tố: nhiệt độ (nhiệt độ cao hơn, bay hơi nhanh hơn), độ ẩm không khí (không khí càng khô, bay hơi càng nhanh), áp suất khí quyển (áp suất thấp hơn, bay hơi nhanh hơn), và diện tích bề mặt thoáng.

Gió Mậu dịch (hay Tín phong) là hệ thống gió thổi thường xuyên và ổn định từ áp cao cận nhiệt đới (khoảng vĩ độ 30°) về áp thấp xích đạo. Chúng đóng vai trò quan trọng trong hoàn lưu khí quyển toàn cầu.

Gió mùa mùa hè ở châu Á thổi từ biển vào lục địa, mang theo hơi ẩm từ đại dương, gây mưa lớn cho khu vực, đồng thời mang theo không khí nóng từ vùng xích đạo. Do đó, gió mùa mùa hè thường ẩm và nóng.

Nước dâng do bão mạnh nhất ở sườn phải của bão (bán cầu Bắc) theo hướng di chuyển. Do gió bão thổi mạnh kết hợp với chuyển động xoáy của bão, nước biển bị dồn về phía sườn phải và dâng cao, gây ngập lụt nghiêm trọng ở vùng ven biển.

Thủy khí học cung cấp kiến thức về nguồn nước, chu trình nước, bốc hơi, thoát hơi nước,... giúp nông nghiệp quản lý và sử dụng nước tưới hiệu quả, tối ưu hóa việc cung cấp nước cho cây trồng, đặc biệt trong điều kiện biến đổi khí hậu và khan hiếm nước.

Mưa phùn có cường độ mưa rất nhỏ, hạt mưa li ti, rơi chậm và kéo dài. Mưa rào có cường độ mưa lớn, hạt mưa to, rơi nhanh và thường diễn ra trong thời gian ngắn. Thời gian mưa, loại mây và phạm vi có thể khác nhau nhưng cường độ mưa là đặc điểm phân biệt chính.

Quang hợp là quá trình thực vật sử dụng ánh sáng mặt trời để tổng hợp chất hữu cơ từ CO2 và nước, là quá trình sinh học, không phải thành phần vật lý của chu trình nước. Bốc hơi, ngưng tụ và kết tủa (mưa, tuyết,...) là các giai đoạn chính của chu trình nước.

Hạn hán là tình trạng thiếu hụt lượng mưa trong một thời gian dài, dẫn đến thiếu nước nghiêm trọng cho sinh hoạt, sản xuất và môi trường. Lũ lụt là thừa nước, bão nhiệt đới và sóng thần không trực tiếp liên quan đến thiếu mưa.

El Nino và La Nina là hai thái cực của dao động Nam (ENSO), liên quan đến sự thay đổi nhiệt độ bề mặt nước biển ở khu vực Đông Thái Bình Dương nhiệt đới, gần bờ biển Nam Mỹ. El Nino nóng lên, La Nina lạnh đi so với trung bình.

Lượng mưa thường được đo bằng milimet (mm), biểu thị độ dày của lớp nước mưa nếu trải đều trên bề mặt nằm ngang. Pascal là đơn vị áp suất, độ C là nhiệt độ, kilogram là khối lượng.

Mưa axit hình thành khi SO2 (lưu huỳnh đioxit) và NOx (các oxit nitơ), chủ yếu từ hoạt động công nghiệp và giao thông, phản ứng với hơi nước và các chất khác trong khí quyển tạo thành axit sulfuric (H2SO4) và axit nitric (HNO3).

Mưa đá hình thành trong mây vũ tích (Cumulonimbus) do dòng thăng giáng mạnh trong mây đưa các hạt nước đá nhỏ lên cao, gặp vùng lạnh hơn, chúng lớn dần lên do đóng băng thêm nước, rồi rơi xuống khi quá nặng. Quá trình này lặp lại nhiều lần tạo ra các viên đá lớn.

Sa mạc hóa là quá trình suy thoái đất ở vùng khô hạn và bán khô hạn, chủ yếu do biến đổi khí hậu (khô hạn kéo dài, nhiệt độ tăng) và các hoạt động của con người (chặt phá rừng, chăn thả quá mức, canh tác không bền vững). Các nguyên nhân khác không phải là chính.

Độ ẩm không khí là lượng hơi nước chứa trong không khí. Không khí càng ẩm thì khả năng tạo mây và mưa càng cao khi gặp điều kiện thích hợp (như bốc lên cao và lạnh đi). Các yếu tố khác cũng ảnh hưởng nhưng độ ẩm là yếu tố trực tiếp nhất.

Ngập lụt ven biển là hình thái thiên tai đặc trưng ở vùng ven biển khi bão đổ bộ, do nước biển dâng cao (bão dâng) kết hợp với triều cường và sóng lớn tràn vào đất liền, gây ngập úng trên diện rộng. Các hình thái khác không trực tiếp liên quan đến nước biển dâng do bão.

Độ cao so với mực nước biển ảnh hưởng đến nhiệt độ khí quyển, nhưng không trực tiếp ảnh hưởng đến nhiệt độ nước biển. Bức xạ mặt trời là nguồn nhiệt chính, dòng hải lưu vận chuyển nhiệt, và gió gây ra sự trộn lẫn và bay hơi, đều ảnh hưởng đến nhiệt độ nước biển.

Băng tan từ các sông băng và các tảng băng trôi ở полюс khi chảy vào đại dương sẽ làm tăng thêm lượng nước trong đại dương, dẫn đến mực nước biển toàn cầu tăng lên. Đây là một trong những hậu quả nghiêm trọng của biến đổi khí hậu.

Dòng biển, đặc biệt là các dòng biển nóng, vận chuyển lượng nhiệt lớn từ vùng xích đạo (nơi thừa nhiệt) về các vùng полюс (nơi thiếu nhiệt), giúp phân phối lại nhiệt độ trên Trái Đất và làm dịu bớt sự chênh lệch nhiệt độ giữa các vĩ độ.

Độ ẩm tương đối (RH) biểu thị mức độ bão hòa hơi nước của không khí, được tính bằng tỷ lệ phần trăm giữa lượng hơi nước thực tế có trong không khí so với lượng hơi nước tối đa mà không khí có thể chứa được ở nhiệt độ đó (lượng hơi nước bão hòa).

Lượng dòng chảy là tổng lượng nước di chuyển qua một mặt cắt ngang nhất định của sông, suối hoặc bề mặt đất trong một khoảng thời gian nhất định, bao gồm cả dòng chảy mặt và dòng chảy ngầm. Nó là một chỉ số quan trọng trong đánh giá tài nguyên nước và nguy cơ lũ lụt.

Thoát hơi nước (transpiration) là quá trình nước từ đất được rễ cây hút lên và thải ra khí quyển qua lá cây. Bốc hơi (evaporation) là nước trực tiếp từ bề mặt nước, đất bốc lên. Ngưng tụ và lắng đọng là các quá trình tạo thành mây và mưa.