Đề thi, bài tập trắc nghiệm online Thủy khí – Đề 10

Biến đổi khí hậu gây ra nhiều hậu quả liên quan đến thủy khí, bao gồm mực nước biển dâng do băng tan và giãn nở nhiệt, gia tăng các hiện tượng thời tiết cực đoan như bão, lũ lụt, hạn hán, và thay đổi mô hình mưa trên toàn cầu.

Nước dâng ven biển là hiện tượng mực nước biển tăng cao bất thường, thường xảy ra khi có sự kết hợp của triều cường (triều lên cao nhất) và bão (gây ra sóng lớn và áp suất khí quyển thấp). Thời tiết nắng nóng, gió nhẹ và mùa khô không phải là nguyên nhân chính gây ra nước dâng.

Độ ẩm là đại lượng đo lượng hơi nước chứa trong không khí. Các đại lượng còn lại (nhiệt độ, áp suất, gió) là các yếu tố thời tiết khác.

Tài nguyên nước tái tạo là nguồn nước có thể được bổ sung tự nhiên thông qua vòng tuần hoàn nước trong một khoảng thời gian hợp lý. Nước sông là tài nguyên nước tái tạo vì nó được bổ sung liên tục từ mưa và dòng chảy. Nước ngầm sâu và nước hóa thạch thường tái tạo rất chậm hoặc không tái tạo trong thời gian ngắn. Nước biển là nguồn tài nguyên lớn nhưng việc khai thác và sử dụng nước biển thường đòi hỏi công nghệ và chi phí cao.

Rừng đóng vai trò quan trọng trong việc điều hòa dòng chảy nước, giúp nước thấm xuống đất, giảm lũ lụt và hạn hán, đồng thời rễ cây giữ đất, giảm xói mòn. Các đáp án khác mô tả tác động tiêu cực hoặc không chính xác về vai trò của rừng.

Ô nhiễm nguồn nước (do chất thải công nghiệp, nông nghiệp, sinh hoạt) và suy thoái tài nguyên nước (do khai thác quá mức, biến đổi khí hậu) là những thách thức lớn trong quản lý tài nguyên nước ở nhiều khu vực trên thế giới, gây ra tình trạng thiếu nước, ảnh hưởng đến sức khỏe con người và hệ sinh thái. Các đáp án khác mô tả tình huống lý tưởng hoặc không phải là thách thức chính.

Kết tủa là quá trình hơi nước trong khí quyển ngưng tụ và rơi xuống Trái Đất dưới dạng mưa, tuyết, mưa đá... Sương là hiện tượng ngưng tụ hơi nước trên bề mặt, không phải là kết tủa từ khí quyển xuống.

Khai thác nước ngầm quá mức, đặc biệt cho mục đích sinh hoạt và sản xuất, làm giảm lượng nước ngầm trong các tầng chứa nước. Mưa thấm, bốc hơi và nước sông hồ thấm vào đất là các quá trình có thể làm tăng hoặc duy trì lượng nước ngầm.

Vòng tuần hoàn nước bao gồm bốc hơi, ngưng tụ, kết tủa, thấm và dòng chảy bề mặt. Quang hợp là quá trình sinh học của thực vật, không thuộc vòng tuần hoàn nước.

Công nghệ viễn thám sử dụng các cảm biến trên vệ tinh hoặc máy bay để thu thập dữ liệu về Trái Đất từ xa. Trong thủy khí, nó được ứng dụng để quan sát và theo dõi các yếu tố như mây, mưa, nhiệt độ bề mặt, độ ẩm đất, diện tích tuyết phủ, mực nước sông hồ, v.v., từ đó hỗ trợ dự báo thời tiết, quản lý tài nguyên nước và phòng chống thiên tai.

Xây dựng đê điều là một biện pháp công trình, tức là sử dụng các công trình xây dựng để kiểm soát và giảm thiểu tác hại của lũ lụt. Các biện pháp khác như trồng rừng, quy hoạch đô thị và giáo dục cộng đồng là các biện pháp phi công trình hoặc mang tính xã hội.

El Nino là hiện tượng nóng lên dị thường của lớp nước biển bề mặt ở khu vực xích đạo Thái Bình Dương, gây ra những biến đổi thời tiết trên toàn cầu, bao gồm mùa đông ấm hơn ở Bắc Mỹ, hạn hán ở Đông Nam Á và Australia, và lũ lụt ở Nam Mỹ.

Bão nhiệt đới (hay còn gọi là bão ở Việt Nam, typhoon, hurricane) là hiện tượng thời tiết cực đoan phổ biến ở vùng ven biển nhiệt đới, gây ra gió mạnh, mưa lớn, lũ lụt và nước dâng, gây thiệt hại lớn về người và tài sản. Lốc xoáy và sóng thần tuy nguy hiểm nhưng ít phổ biến hơn và có phạm vi ảnh hưởng hẹp hơn so với bão nhiệt đới. Hạn hán không phải là hiện tượng thời tiết cực đoan ven biển.

Nguy cơ lũ quét ở vùng núi phụ thuộc nhiều vào độ dốc địa hình (địa hình dốc làm nước chảy nhanh hơn) và lớp phủ thực vật (rừng cây giúp giữ đất và giảm dòng chảy bề mặt). Vùng có địa hình dốc và ít cây cối dễ bị lũ quét hơn. Nhiệt độ, độ ẩm và áp suất khí quyển có ảnh hưởng đến thời tiết nói chung nhưng không phải là yếu tố quyết định trực tiếp nguy cơ lũ quét bằng địa hình và lớp phủ thực vật.

Dự báo thời tiết hiện đại dựa trên các phương pháp khoa học như quan sát vệ tinh, mô hình số trị (sử dụng máy tính để mô phỏng khí quyển), và radar thời tiết. 'Xem lá cây rụng' là một phương pháp dân gian, không có cơ sở khoa học và không được sử dụng trong dự báo thời tiết chính thức.

Hạn hán kéo dài gây ra nhiều hậu quả nghiêm trọng cho nông nghiệp, bao gồm mất mùa, giảm năng suất cây trồng do thiếu nước tưới; xói mòn đất do thiếu độ ẩm và lớp phủ thực vật; và ô nhiễm nguồn nước do nồng độ chất ô nhiễm tăng cao khi lượng nước giảm.

Sương mù hình thành khi không khí ẩm gần bề mặt Trái Đất bị lạnh đi, làm hơi nước ngưng tụ thành các hạt nước nhỏ li ti lơ lửng trong không khí.

Mưa axit hình thành khi các chất ô nhiễm không khí như sulfur dioxide (SO2) và nitrogen oxides (NOx) từ hoạt động công nghiệp và giao thông hòa tan vào hơi nước trong khí quyển, tạo thành axit sulfuric và nitric, sau đó rơi xuống đất cùng với mưa. Bão bụi sa mạc và núi lửa phun trào có thể góp phần nhưng ô nhiễm công nghiệp và giao thông là nguyên nhân chính.

Độ mặn của nước biển chủ yếu được quyết định bởi sự cân bằng giữa lượng nước ngọt đổ vào (từ sông ngòi, mưa) và lượng nước bốc hơi. Bốc hơi làm tăng độ mặn vì chỉ có nước bốc hơi, còn muối khoáng vẫn ở lại. Lượng mưa và sông ngòi đổ vào làm giảm độ mặn. Thủy triều ít ảnh hưởng trực tiếp đến độ mặn.

Băng tan ở hai cực, do biến đổi khí hậu, làm tăng lượng nước đổ vào đại dương, dẫn đến mực nước biển dâng. Đây là ảnh hưởng trực tiếp và rõ ràng nhất của băng tan đến yếu tố thủy khí. Các yếu tố khác có thể bị ảnh hưởng nhưng không trực tiếp bằng mực nước biển.

Tưới nhỏ giọt là phương pháp tưới tiết kiệm nước nhất trong nông nghiệp vì nước được cung cấp trực tiếp đến gốc cây, giảm thiểu sự thất thoát do bốc hơi và dòng chảy bề mặt. Các phương pháp tưới khác kém hiệu quả hơn về tiết kiệm nước.

Đường đặc trưng dòng chảy (hydrograph) là đồ thị biểu diễn sự thay đổi của lưu lượng dòng chảy (thể tích nước chảy qua một mặt cắt ngang sông trong một đơn vị thời gian) theo thời gian. Nó cho thấy cách dòng chảy sông phản ứng với các yếu tố như mưa và tuyết tan.

Gió được hình thành do sự chênh lệch áp suất không khí. Áp suất càng chênh lệch lớn, gió càng mạnh. Sương mù, mưa phùn và nắng ít liên quan trực tiếp đến sự chênh lệch áp suất.

Gió biển hình thành do sự khác biệt về nhiệt độ giữa đất và biển vào ban ngày. Đất nóng nhanh hơn biển, tạo ra vùng áp suất thấp trên đất liền, hút gió từ biển vào.

Hệ số dòng chảy (runoff coefficient) là tỷ lệ giữa lượng dòng chảy bề mặt (lượng nước chảy tràn trên bề mặt đất) so với tổng lượng mưa. Nó cho biết phần trăm lượng mưa trở thành dòng chảy bề mặt, phần còn lại thấm vào đất, bốc hơi hoặc bị giữ lại.

Radar thời tiết được sử dụng để phát hiện và theo dõi các hệ thống thời tiết như mưa, bão, và dự báo lượng mưa dựa trên cường độ phản xạ radar từ các hạt mưa hoặc băng tuyết. Các đáp án khác không phải là ứng dụng chính của radar thời tiết.

Mây vũ tích (Cumulonimbus) là loại mây đối lưu phát triển mạnh theo chiều thẳng đứng, thường gây ra mưa rào, mưa đá, sấm sét và gió giật mạnh.

Lưu vực sông (catchment area, watershed, drainage basin) là toàn bộ diện tích đất mà tất cả lượng nước mưa rơi xuống khu vực đó đều chảy vào một sông chính hoặc một hệ thống sông, thông qua dòng chảy bề mặt và dòng chảy ngầm. Nó là khu vực thu nước cho sông.

Vũ kế (hoặc thùng đo mưa) là thiết bị dùng để đo lượng mưa. Nhiệt kế đo nhiệt độ, phong tốc kế đo tốc độ gió, và khí áp kế đo áp suất khí quyển.

Thủy quyển bao gồm tất cả các dạng nước trên Trái Đất, bao gồm đại dương, sông, hồ, băng, tuyết và nước ngầm. Nước là thành phần chính cấu tạo nên thủy quyển.