Đề thi, bài tập trắc nghiệm online Thương mại quốc tế – Đề 7

Quy tắc xuất xứ hàng hóa được sử dụng để xác định quốc gia xuất xứ của hàng hóa, điều này rất quan trọng để áp dụng các chính sách thương mại khác nhau như thuế quan ưu đãi trong các hiệp định thương mại tự do (FTA), biện pháp chống bán phá giá, hoặc hạn ngạch nhập khẩu. Xuất xứ hàng hóa không trực tiếp liên quan đến chất lượng, môi trường hay thống kê thương mại (dù có thể hỗ trợ).

Thuế nhập khẩu là một rào cản thương mại dựa trên giá, không thuộc nhóm rào cản kỹ thuật. Rào cản kỹ thuật TBT bao gồm các tiêu chuẩn, quy định kỹ thuật, và thủ tục đánh giá sự phù hợp (như kiểm định, chứng nhận) liên quan đến chất lượng, an toàn, môi trường, v.v.

Mục tiêu bảo vệ lợi ích người tiêu dùng thường được thực hiện thông qua tự do hóa thương mại để tăng cạnh tranh và giảm giá, không phải can thiệp vào thương mại. Các lựa chọn khác (bảo vệ ngành công nghiệp non trẻ, an ninh quốc gia, thu ngân sách) là các lý do phổ biến để chính phủ can thiệp vào thương mại.

Biện pháp chống bán phá giá là một công cụ thương mại được WTO cho phép để bảo vệ ngành sản xuất trong nước khỏi thiệt hại do hàng nhập khẩu bán phá giá gây ra. Để áp dụng biện pháp này, cần chứng minh có hành vi bán phá giá, có thiệt hại thực tế cho ngành sản xuất trong nước, và có mối quan hệ nhân quả giữa bán phá giá và thiệt hại.

Lợi thế tuyệt đối tồn tại khi một quốc gia có thể sản xuất một hàng hóa hoặc dịch vụ với chi phí đầu vào thấp hơn (tính bằng đơn vị tiền tệ hoặc đơn vị lao động) so với quốc gia khác. Lợi thế so sánh quan trọng hơn trong thương mại hiện đại, dựa trên chi phí cơ hội, không chỉ chi phí tuyệt đối.

Phân bổ lại nguồn lực hiệu quả hơn theo lợi thế so sánh là lợi ích tĩnh (static gains) từ thương mại, xảy ra do việc chuyên môn hóa và trao đổi thương mại dựa trên lợi thế hiện có. Lợi ích động tập trung vào tác động dài hạn của thương mại lên tăng trưởng kinh tế và năng suất thông qua cạnh tranh, đổi mới, chuyển giao công nghệ và quy mô kinh tế.

Lợi thế so sánh dựa trên chi phí cơ hội, tức là quốc gia nên chuyên môn hóa sản xuất và xuất khẩu hàng hóa/dịch vụ mà họ có chi phí cơ hội thấp hơn, ngay cả khi quốc gia đó có thể sản xuất mọi thứ hiệu quả hơn (lợi thế tuyệt đối).

Trong chuỗi giá trị toàn cầu, các công đoạn có giá trị gia tăng cao nhất (như nghiên cứu và phát triển, thiết kế, marketing, dịch vụ sau bán hàng) thường tập trung ở các quốc gia phát triển, nơi có lợi thế về công nghệ, kỹ năng, vốn và cơ sở hạ tầng. Các quốc gia đang phát triển thường tham gia vào các công đoạn sản xuất gia công, lắp ráp, có giá trị gia tăng thấp hơn.

Bảo hộ mậu dịch là các biện pháp chính phủ áp dụng để hạn chế nhập khẩu và bảo vệ sản xuất trong nước. Mục tiêu chính là bảo vệ các ngành công nghiệp nội địa khỏi sự cạnh tranh từ nước ngoài, đặc biệt là các ngành công nghiệp mới phát triển hoặc có vai trò quan trọng.

Thuế quan là một loại thuế đánh vào hàng hóa nhập khẩu, là một rào cản thương mại dựa trên thuế. Các lựa chọn còn lại (hạn ngạch, tiêu chuẩn kỹ thuật, quy định xuất xứ) là các biện pháp phi thuế quan, hạn chế thương mại không thông qua thuế.

Tỷ giá hối đoái danh nghĩa là tỷ lệ mà tại đó một đồng tiền có thể được trao đổi với một đồng tiền khác trên thị trường ngoại hối. Nó phản ánh giá trị tương đối của hai đồng tiền mà không tính đến sự khác biệt về mức giá giữa các quốc gia.

Toàn cầu hóa có thể tạo ra sự cạnh tranh gay gắt từ lao động giá rẻ ở các nước đang phát triển, đặc biệt trong các ngành sử dụng nhiều lao động phổ thông ở các nước phát triển. Điều này có thể dẫn đến tình trạng mất việc làm hoặc giảm lương cho một bộ phận người lao động ở các nước phát triển.

Cán cân thương mại phản ánh sự chênh lệch giữa giá trị xuất khẩu và nhập khẩu của một quốc gia. Công thức tính là: Cán cân thương mại = Giá trị xuất khẩu - Giá trị nhập khẩu. Nếu kết quả dương, quốc gia có thặng dư thương mại; nếu âm, quốc gia có thâm hụt thương mại.

Nguyên tắc MFN là một trụ cột của WTO, yêu cầu các quốc gia thành viên phải đối xử với tất cả các thành viên khác một cách bình đẳng. Bất kỳ ưu đãi thương mại nào (ví dụ giảm thuế quan) dành cho một quốc gia thành viên cũng phải được mở rộng ngay lập tức và vô điều kiện cho tất cả các thành viên khác.

Thương mại nội ngành là việc trao đổi các sản phẩm tương tự hoặc thuộc cùng một ngành công nghiệp giữa các quốc gia. Ví dụ điển hình là thương mại máy bay giữa Hoa Kỳ và châu Âu, hoặc thương mại ô tô giữa các nước phát triển. Các lựa chọn khác là ví dụ về thương mại liên ngành, trao đổi sản phẩm khác nhau giữa các ngành.

Cả Khu vực mậu dịch tự do và Liên minh thuế quan đều loại bỏ thuế quan giữa các thành viên. Tuy nhiên, điểm khác biệt chính là Liên minh thuế quan thiết lập một chính sách thương mại chung đối với các nước ngoài khối, bao gồm cả mức thuế quan chung, còn Khu vực mậu dịch tự do thì các thành viên vẫn duy trì chính sách thương mại riêng với bên ngoài.

Hạn ngạch nhập khẩu là một rào cản thương mại phi thuế quan trực tiếp giới hạn số lượng hoặc giá trị hàng hóa cụ thể được phép nhập khẩu trong một khoảng thời gian nhất định. Nó khác với thuế quan, vốn là rào cản dựa trên giá.

Điều kiện thương mại đo lường sức mua xuất khẩu của một quốc gia, được tính bằng tỷ lệ giữa giá xuất khẩu và giá nhập khẩu. Nó cho biết một quốc gia cần xuất khẩu bao nhiêu để nhập khẩu được một lượng hàng hóa nhất định. Điều kiện thương mại cải thiện khi giá xuất khẩu tăng nhanh hơn giá nhập khẩu.

Giá FOB (Free On Board) là một điều khoản thương mại quốc tế, chỉ ra rằng người bán chịu trách nhiệm và chi phí đến khi hàng hóa được bốc lên tàu tại cảng bốc hàng quy định. Người mua chịu trách nhiệm từ thời điểm đó trở đi, bao gồm chi phí bảo hiểm, vận chuyển đường biển, và các chi phí khác đến điểm đích.

Mục tiêu chính của FTA là tự do hóa thương mại bằng cách giảm thiểu hoặc loại bỏ các rào cản thương mại, đặc biệt là thuế quan, giữa các quốc gia tham gia, nhằm thúc đẩy dòng chảy hàng hóa và dịch vụ.

Rào cản thương mại (như thuế quan, hạn ngạch, rào cản phi thuế quan) hạn chế dòng chảy thương mại tự do, làm giảm khả năng chuyên môn hóa, phân bổ nguồn lực hiệu quả và tận dụng lợi thế so sánh, từ đó làm giảm lợi ích tiềm năng từ thương mại quốc tế. Các yếu tố khác (chi phí vận chuyển giảm, công nghệ thông tin phát triển, hợp tác kinh tế) thường thúc đẩy thương mại và tăng lợi ích.

Khi nhu cầu đối với đồng nội tệ tăng (ví dụ do xuất khẩu tăng), người mua cần nhiều đồng nội tệ hơn để thanh toán, làm tăng giá trị của đồng nội tệ so với các ngoại tệ khác. Đây là cơ chế cung cầu cơ bản trên thị trường ngoại hối.

Nguyên tắc Đối xử quốc gia (National Treatment) của WTO yêu cầu các quốc gia thành viên phải đối xử với hàng hóa và dịch vụ nhập khẩu không kém thuận lợi hơn so với hàng hóa và dịch vụ tương tự trong nước sau khi hàng hóa nhập khẩu đã vượt qua biên giới và vào thị trường nội địa. Điều này áp dụng cho thuế, luật lệ, quy định, v.v.

Lý thuyết Heckscher-Ohlin cho rằng lợi thế so sánh và mô hình thương mại quốc tế xuất phát từ sự khác biệt về nguồn lực và yếu tố sản xuất giữa các quốc gia. Các quốc gia sẽ có xu hướng xuất khẩu hàng hóa sử dụng nhiều yếu tố sản xuất mà họ có tương đối dồi dào và nhập khẩu hàng hóa sử dụng nhiều yếu tố sản xuất khan hiếm.

Dumping (bán phá giá) theo định nghĩa của WTO và các hiệp định thương mại quốc tế là việc bán hàng hóa xuất khẩu ở thị trường nước ngoài với giá thấp hơn giá bán thông thường của hàng hóa tương tự ở thị trường nội địa của nước xuất khẩu. Mục đích là giành lợi thế cạnh tranh không lành mạnh.

Thương mại nội ngành thường xảy ra giữa các quốc gia có trình độ phát triển tương đương và có cơ cấu kinh tế tương đồng. Sự khác biệt lớn về nguồn lực và yếu tố sản xuất thường thúc đẩy thương mại liên ngành (trao đổi các loại hàng hóa khác nhau dựa trên lợi thế so sánh về yếu tố sản xuất).

Phá giá tiền tệ làm cho hàng xuất khẩu của quốc gia trở nên rẻ hơn đối với người mua nước ngoài và hàng nhập khẩu trở nên đắt hơn đối với người tiêu dùng trong nước. Điều này *thường* được kỳ vọng sẽ cải thiện cán cân thương mại trong dài hạn (theo lý thuyết Marshall-Lerner), nhưng trong ngắn hạn có thể làm xấu đi do hiệu ứng J-curve (nhập khẩu đắt hơn tăng giá trị nhập khẩu nhanh hơn xuất khẩu rẻ hơn tăng số lượng xuất khẩu).

Thặng dư sản xuất là một khái niệm kinh tế đo lường lợi ích mà nhà sản xuất nhận được khi bán hàng hóa hoặc dịch vụ ở mức giá thị trường cao hơn chi phí sản xuất của họ. Trong thương mại quốc tế, mở cửa thương mại có thể làm tăng thặng dư sản xuất cho các ngành xuất khẩu.

WTO tập trung vào việc tạo ra một hệ thống thương mại toàn cầu tự do, minh bạch và dựa trên luật lệ. Chức năng cung cấp viện trợ tài chính chủ yếu thuộc về các tổ chức khác như Ngân hàng Thế giới (World Bank) hoặc Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF).

Hiệu ứng J-curve mô tả tình trạng cán cân thương mại có thể xấu đi trong ngắn hạn sau khi phá giá tiền tệ trước khi cải thiện trong dài hạn. Điều này xảy ra do trong ngắn hạn, khối lượng xuất khẩu và nhập khẩu có thể chưa điều chỉnh ngay lập tức với tỷ giá mới, trong khi giá nhập khẩu tăng lên do phá giá, làm tăng giá trị nhập khẩu nhanh hơn giá trị xuất khẩu ban đầu.