Đề thi, bài tập trắc nghiệm online Thủ tục hải quan – Đề 5

Quy trình thủ tục hải quan bắt đầu bằng việc người khai hải quan khai và nộp tờ khai hải quan cho cơ quan hải quan. Tờ khai là căn cứ để cơ quan hải quan tiếp nhận thông tin về lô hàng và thực hiện các bước tiếp theo.

Theo quy định, thuế nhập khẩu phải được nộp TRƯỚC KHI hàng hóa được thông quan. Việc nộp thuế là một trong những điều kiện để hàng hóa được phép nhập khẩu và lưu thông trên thị trường.

Khi phát hiện sai phạm, cơ quan hải quan thường yêu cầu khai báo lại, nộp bổ sung thuế (nếu thiếu) và xử phạt hành chính theo quy định. Tịch thu toàn bộ hoặc hủy tờ khai là biện pháp nghiêm trọng hơn, thường áp dụng cho vi phạm nghiêm trọng hoặc cố ý.

Giám sát hải quan là biện pháp được áp dụng trong suốt quá trình hàng hóa chịu sự quản lý của hải quan, bao gồm cả giai đoạn vận chuyển hàng hóa từ cửa khẩu nhập đến địa điểm đích trong nội địa, nhằm đảm bảo hàng hóa không bị tẩu tán, thay đổi hoặc sử dụng sai mục đích.

Thủ tục hải quan điện tử mang lại nhiều ưu điểm, trong đó quan trọng nhất là rút ngắn thời gian thông quan (do giảm thiểu thời gian chờ đợi, đi lại, xử lý thủ công), giảm chi phí (in ấn, lưu trữ, nhân lực) và tăng tính minh bạch (dễ dàng theo dõi, tra cứu thông tin).

Chữ ký số trong thủ tục hải quan điện tử có vai trò như chữ ký tay và con dấu trong thủ tục giấy, dùng để xác thực người khai, đảm bảo tính toàn vẹn và không thể chối bỏ của dữ liệu điện tử, từ đó tạo cơ sở pháp lý cho giao dịch điện tử.

C/O là chứng từ chứng minh xuất xứ hàng hóa, có vai trò quan trọng nhất trong việc xác định hàng hóa có đủ điều kiện để hưởng các ưu đãi thuế quan theo các FTA mà Việt Nam ký kết với các quốc gia hoặc khối kinh tế khác.

Rủi ro trong quản lý hải quan là khái niệm rộng, chỉ khả năng xảy ra các hành vi vi phạm pháp luật hải quan, bao gồm gian lận thương mại, buôn lậu, trốn thuế, vận chuyển hàng cấm... gây hậu quả tiêu cực về kinh tế, xã hội và an ninh.

Mục đích chính của thủ tục hải quan là kiểm soát và giám sát hàng hóa XNK để đảm bảo tuân thủ pháp luật, bao gồm cả thu thuế và tạo thuận lợi thương mại, nhưng không phải là ưu tiên tuyệt đối hay cực đoan như các lựa chọn khác.

Nguyên tắc “tự động hóa tối đa” trong thủ tục hải quan nhằm mục tiêu hiện đại hóa, tăng tốc độ xử lý thủ tục, giảm thiểu sự can thiệp chủ quan của con người, giảm thiểu sai sót và tham nhũng, đồng thời nâng cao tính minh bạch và tạo thuận lợi thương mại.

Kiểm tra sau thông quan là hình thức kiểm tra được thực hiện sau khi hàng hóa đã được thông quan và đưa về địa điểm của doanh nghiệp, nhằm kiểm tra tính tuân thủ pháp luật hải quan của doanh nghiệp một cách toàn diện hơn, dựa trên hồ sơ, chứng từ và thực tế hàng hóa tại doanh nghiệp.

Luồng xanh là hình thức kiểm tra hải quan ở mức độ thấp nhất, áp dụng cho hàng hóa ít rủi ro và doanh nghiệp có độ tin cậy cao, nhằm tạo thuận lợi thương mại và giảm thời gian thông quan.

Mã HS là hệ thống phân loại hàng hóa quốc tế, được sử dụng để xác định chính xác loại hàng hóa, từ đó áp dụng đúng thuế suất thuế nhập khẩu, các chính sách quản lý (giấy phép, kiểm tra chuyên ngành...) và thống nhất trong thương mại quốc tế.

Cơ chế một cửa quốc gia (NSW) hướng tới việc tạo thuận lợi thương mại bằng cách cho phép doanh nghiệp thực hiện thủ tục hành chính liên quan đến xuất nhập khẩu của nhiều bộ, ngành (không chỉ hải quan) thông qua một cổng thông tin duy nhất, giảm thiểu thủ tục giấy tờ, thời gian và chi phí cho doanh nghiệp.

Đối với hàng hóa phải kiểm tra chuyên ngành, thủ tục hải quan chỉ được hoàn tất và hàng hóa được thông quan sau khi có kết quả kiểm tra chuyên ngành đáp ứng yêu cầu. Điều này đảm bảo hàng hóa đáp ứng các tiêu chuẩn về chất lượng, vệ sinh, an toàn... trước khi lưu thông.

Thời điểm đăng ký tờ khai hải quan là thời điểm quan trọng, xác định thời điểm phát sinh nghĩa vụ thuế và các thủ tục liên quan. Theo thủ tục điện tử, thời điểm này là khi hệ thống hải quan điện tử chấp nhận tờ khai và cấp số tờ khai.

Tờ khai hải quan nhập khẩu là chứng từ BẮT BUỘC và CƠ BẢN nhất, thể hiện thông tin chi tiết về lô hàng và là căn cứ để cơ quan hải quan kiểm tra, tính thuế và thực hiện các thủ tục khác. Các chứng từ khác bổ sung thông tin hoặc tùy trường hợp.

Kiểm soát hải quan là một khái niệm rộng, bao gồm nhiều hoạt động nghiệp vụ khác nhau nhằm đảm bảo tuân thủ pháp luật, phòng chống buôn lậu và gian lận thương mại, không chỉ giới hạn ở kiểm tra hồ sơ hay hàng hóa mà còn bao gồm cả thu thập thông tin, điều tra, xác minh...

VNACCS/VCIS (Hệ thống thông quan tự động và Cơ chế một cửa quốc gia Việt Nam) là hệ thống công nghệ thông tin cốt lõi của ngành hải quan Việt Nam, được sử dụng để thực hiện thủ tục hải quan điện tử, quản lý thông tin tờ khai, hàng hóa, doanh nghiệp và các nghiệp vụ hải quan khác.

Theo quy định, “người khai hải quan” chủ yếu là chủ hàng hóa xuất nhập khẩu (người có quyền và nghĩa vụ đối với hàng hóa) hoặc đại lý hải quan (người được ủy quyền thực hiện thủ tục hải quan thay cho chủ hàng). Người vận chuyển thường không phải là người khai hải quan trừ khi có ủy quyền.

Kho ngoại quan là khu vực kho, bãi được thành lập trên lãnh thổ Việt Nam, ngăn cách với khu vực bên ngoài bằng hàng rào cứng, để lưu giữ hàng hóa đã nhập khẩu nhưng chưa làm thủ tục nhập khẩu vào thị trường nội địa hoặc đang chờ tái xuất ra nước ngoài.

Sự khác biệt chính giữa cửa khẩu đường bộ và cửa khẩu cảng biển quốc tế trong thủ tục hải quan nằm ở phương thức vận tải hàng hóa chủ yếu. Cửa khẩu đường bộ phục vụ vận tải đường bộ (ô tô, tàu hỏa), trong khi cửa khẩu cảng biển phục vụ vận tải đường biển (tàu biển). Điều này dẫn đến sự khác biệt về quy trình, thủ tục và các loại hình kiểm tra hải quan áp dụng.

Hàng hóa xuất nhập khẩu tại chỗ là hàng hóa không thực sự xuất khẩu ra khỏi lãnh thổ Việt Nam hoặc nhập khẩu từ nước ngoài vào Việt Nam theo phương thức thông thường, mà giao nhận ngay tại Việt Nam. Thủ tục hải quan thường được thực hiện tại chi cục hải quan nơi doanh nghiệp có trụ sở chính hoặc địa điểm sản xuất, kinh doanh.

Người khai hải quan có quyền sửa đổi, bổ sung tờ khai trong một số trường hợp, nhưng quan trọng nhất là phải thực hiện TRƯỚC thời điểm cơ quan hải quan quyết định kiểm tra hàng hóa. Sau thời điểm đó, việc sửa đổi có thể bị hạn chế hoặc không được chấp nhận, tùy thuộc vào quy định và tình huống cụ thể.

Theo quy định hiện hành, thời hạn tối đa để cơ quan hải quan hoàn thành kiểm tra hồ sơ là trong vòng 2 giờ làm việc kể từ khi tiếp nhận đầy đủ hồ sơ, nhằm đảm bảo thời gian thông quan nhanh chóng.

Thông quan hàng hóa là trạng thái cuối cùng của quá trình làm thủ tục hải quan, khi hàng hóa đã hoàn thành tất cả các bước kiểm tra, đáp ứng các yêu cầu pháp lý, nộp đủ thuế và được cơ quan hải quan cho phép xuất khẩu hoặc nhập khẩu và lưu thông.

Doanh nghiệp có quyền khiếu nại quyết định hành chính của cơ quan hải quan lên cơ quan hải quan cấp trên hoặc khởi kiện ra tòa án hành chính để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình khi không đồng ý với kết luận kiểm tra hải quan. Đây là quyền cơ bản của doanh nghiệp theo pháp luật hành chính và pháp luật tố tụng hành chính.

Hành vi khai sai dẫn đến thiếu thuế là hành vi vi phạm hành chính trong lĩnh vực hải quan. Mức phạt phổ biến là phạt tiền, có thể từ 1 đến 3 lần số thuế thiếu, tùy thuộc vào tính chất và mức độ vi phạm. Các hình phạt nặng hơn như phạt tù thường áp dụng cho các hành vi nghiêm trọng hơn như buôn lậu, trốn thuế quy mô lớn.

Doanh nghiệp có trách nhiệm lưu giữ hồ sơ hải quan (tờ khai, chứng từ liên quan...) trong thời hạn tối thiểu là 5 năm kể từ ngày đăng ký tờ khai hải quan để phục vụ công tác kiểm tra, thanh tra của cơ quan hải quan và các cơ quan chức năng khác.

Phương pháp trị giá giao dịch (dựa trên giá thực tế đã thanh toán hoặc sẽ phải thanh toán cho hàng hóa nhập khẩu) là phương pháp được ưu tiên áp dụng đầu tiên, vì nó phản ánh giá trị thị trường và dễ xác định nhất. Các phương pháp khác chỉ được sử dụng khi không áp dụng được phương pháp trị giá giao dịch.