Đề thi, bài tập trắc nghiệm online Thiên văn học – Đề 15

Bầu khí quyển của Sao Hỏa chủ yếu là carbon dioxide (CO2), chiếm khoảng 95%. Các thành phần khác như nitơ, argon và oxy chỉ chiếm tỷ lệ nhỏ.

Sao Kim được gọi là 'Sao Hôm' hoặc 'Sao Mai' vì vị trí của nó gần Mặt Trời khiến nó thường chỉ có thể quan sát được vào lúc bình minh (sao Mai) trước khi Mặt Trời mọc hoặc hoàng hôn (sao Hôm) sau khi Mặt Trời lặn. Nó không phải là ngôi sao và không phải là hành tinh duy nhất nhìn thấy ban ngày.

Trong quang phổ điện từ, sóng vô tuyến có bước sóng dài nhất và tần số thấp nhất. Các loại bức xạ khác theo thứ tự bước sóng giảm dần là hồng ngoại, ánh sáng nhìn thấy, tử ngoại, tia X và tia gamma (có bước sóng ngắn nhất và tần số cao nhất).

Năng lượng của Mặt Trời và các ngôi sao được tạo ra chủ yếu từ phản ứng nhiệt hạch hạt nhân trong lõi của chúng. Trong quá trình này, các hạt nhân nhẹ như hydro hợp nhất thành hạt nhân nặng hơn như helium, giải phóng năng lượng khổng lồ.

Giao điểm mùa xuân (Vernal Equinox) là thời điểm Mặt Trời đi qua xích đạo thiên cầu, làm cho ngày và đêm có độ dài gần như bằng nhau trên toàn cầu. Ở Bắc bán cầu, nó đánh dấu sự bắt đầu của mùa xuân (khoảng 20 hoặc 21 tháng 3).

Chu kỳ hoạt động của vết đen Mặt Trời, một chu kỳ biến đổi hoạt động từ trường của Mặt Trời, kéo dài trung bình khoảng 11 năm. Trong chu kỳ này, số lượng và vị trí của vết đen Mặt Trời thay đổi theo một quy luật nhất định.

Thủy triều trên Trái Đất chủ yếu do lực hấp dẫn kết hợp của Mặt Trăng và Mặt Trời gây ra. Mặt Trăng có ảnh hưởng lớn hơn do ở gần Trái Đất hơn, nhưng Mặt Trời cũng đóng góp vào hiện tượng này, đặc biệt trong các kỳ 'triều cường' và 'triều kém'.

Năm ánh sáng là đơn vị đo khoảng cách trong thiên văn học. Nó là khoảng cách mà ánh sáng đi được trong một năm trong chân không. Mặc dù có từ 'năm', nó không đo thời gian.

Hai phương pháp phổ biến và hiệu quả nhất để phát hiện ngoại hành tinh là phương pháp quá cảnh (transit), quan sát sự giảm độ sáng của ngôi sao khi hành tinh đi qua phía trước nó, và phương pháp vận tốc xuyên tâm (radial velocity), đo sự dao động nhỏ của ngôi sao do lực hấp dẫn của hành tinh quay quanh nó. Quan sát trực tiếp rất khó khăn và gửi tàu thăm dò đến từng ngôi sao là không khả thi hiện tại.

Các nguyên tố nặng hơn hydro và helium được tạo ra chủ yếu thông qua quá trình tổng hợp hạt nhân trong lõi của các ngôi sao (tạo ra các nguyên tố đến sắt) và trong các vụ nổ siêu tân tinh (tạo ra các nguyên tố nặng hơn sắt). Quá trình này gọi là 'vũ trụ luyện kim'. Các quá trình khác không tạo ra các nguyên tố nặng theo cách này.

Dải Ngân Hà, thiên hà chứa Hệ Mặt Trời của chúng ta, là một thiên hà xoắn ốc có cấu trúc đĩa dẹt, các nhánh xoắn ốc và một vùng trung tâm phình ra. Các loại thiên hà khác có hình dạng và đặc điểm khác nhau.

Kính thiên văn phản xạ sử dụng gương lõm để thu thập và hội tụ ánh sáng từ các thiên thể. Kính thiên văn khúc xạ dùng thấu kính, kính thiên văn vô tuyến thu sóng vô tuyến, và kính thiên văn hồng ngoại thu ánh sáng hồng ngoại.

Thuyết Big Bang là mô hình vũ trụ học chủ đạo, mô tả sự khởi đầu của Vũ trụ từ một trạng thái cực kỳ nóng và đặc, và sự giãn nở, nguội đi và tiến hóa của nó theo thời gian. Nó không chỉ mô tả sự hình thành của một hệ sao hay thiên hà cụ thể, mà là toàn bộ vũ trụ.

Parsec (pc) và megaparsec (Mpc) là các đơn vị đo khoảng cách lớn, thường được sử dụng trong thiên văn học để đo khoảng cách giữa các ngôi sao và đặc biệt là giữa các thiên hà. Năm ánh sáng cũng được dùng nhưng parsec phổ biến hơn trong giới chuyên môn khi đo khoảng cách liên thiên hà.

Kính viễn vọng không gian Hubble nổi tiếng với khả năng chụp ảnh vũ trụ với độ phân giải cực cao từ bên ngoài khí quyển Trái Đất, giúp các nhà khoa học khám phá và nghiên cứu nhiều hiện tượng thiên văn, từ các thiên hà xa xôi đến sự hình thành sao. Nó không phát hiện sự sống ngoài Trái Đất hay truyền hình từ Mặt Trăng.

Giới hạn Chandrasekhar là giới hạn khối lượng tối đa mà một sao lùn trắng có thể ổn định được, khoảng 1.4 lần khối lượng Mặt Trời. Nếu một sao lùn trắng vượt quá giới hạn này, nó sẽ không còn đủ sức chống lại lực hấp dẫn và có thể sụp đổ thành sao neutron hoặc lỗ đen.

Thành phần chính của hầu hết các ngôi sao, bao gồm cả Mặt Trời, là hydro và helium. Hydro chiếm phần lớn khối lượng và chuyển hóa thành helium thông qua phản ứng nhiệt hạch hạt nhân, tạo ra năng lượng cho ngôi sao. Các thành phần khác có mặt nhưng với tỷ lệ nhỏ hơn nhiều.

Lỗ đen là một vùng không gian có mật độ vật chất cực lớn, tạo ra lực hấp dẫn mạnh đến mức không có gì, kể cả ánh sáng, có thể thoát ra khỏi ranh giới của nó (chân trời sự kiện). Nó không phải là một vật thể thông thường mà là một vùng không gian đặc biệt.

Năm 2006, Liên đoàn Thiên văn Quốc tế (IAU) định nghĩa lại khái niệm 'hành tinh'. Theo định nghĩa mới, Pluto không còn được coi là hành tinh mà được phân loại là 'hành tinh lùn' vì nó không 'dọn sạch vùng lân cận' quanh quỹ đạo của mình. Các lựa chọn khác vẫn là hành tinh theo định nghĩa mới.

Tàu vũ trụ Voyager 1, được phóng vào năm 1977, đã vượt qua ranh giới của nhật quyển (heliosphere) và hiện đang ở trong không gian giữa các vì sao (interstellar space). Nó là tàu vũ trụ xa Trái Đất nhất và vẫn tiếp tục gửi dữ liệu về.

Hệ sao Alpha Centauri là hệ sao gần Hệ Mặt Trời nhất sau Mặt Trời. Trong hệ này, Proxima Centauri là ngôi sao gần Mặt Trời nhất. Sirius, Vega và Betelgeuse là các ngôi sao sáng và nổi tiếng nhưng ở xa hơn Alpha Centauri.

Titan là vệ tinh tự nhiên lớn nhất của Sao Thổ và là vệ tinh lớn thứ hai trong Hệ Mặt Trời (sau Ganymede của Sao Mộc). Europa, Ganymede và Callisto là các vệ tinh của Sao Mộc.

Vận tốc vũ trụ cấp 1, hay vận tốc thoát ly vòng tròn, là vận tốc tối thiểu cần thiết để một vật thể (ví dụ, vệ tinh nhân tạo) có thể bay quanh Trái Đất trên một quỹ đạo tròn ổn định, không rơi trở lại Trái Đất. Vận tốc vũ trụ cấp 2 (vận tốc thoát ly) là vận tốc để thoát khỏi lực hấp dẫn hoàn toàn.

Sao Mộc là hành tinh có Vết Đỏ Lớn, một cơn bão xoáy nghịch khổng lồ tồn tại hàng trăm năm và lớn hơn cả Trái Đất. Các hành tinh khác không có đặc điểm tương tự.

Nhật thực toàn phần xảy ra khi Mặt Trăng đi qua giữa Mặt Trời và Trái Đất (vị trí giao hội), và ở gần Trái Đất nhất (điểm cận địa), khiến kích thước biểu kiến của Mặt Trăng đủ lớn để che khuất hoàn toàn Mặt Trời.

Tên lửa đẩy hoạt động dựa trên định luật bảo toàn động lượng, hay Định luật 3 Newton về tác dụng và phản tác dụng. Tên lửa đẩy khí nóng ra phía sau (tác dụng) và nhận được lực đẩy về phía trước (phản tác dụng) theo chiều ngược lại. Các định luật khác không phải là nguyên tắc hoạt động chính của tên lửa.

Vòng đai Kuiper là một vùng trong Hệ Mặt Trời nằm vượt ra ngoài quỹ đạo của Sao Hải Vương. Nó chứa nhiều vật thể băng giá nhỏ, bao gồm cả hành tinh lùn Pluto và Eris. Vòng đai tiểu hành tinh nằm giữa Sao Hỏa và Sao Mộc.

Sao băng, hay mưa sao băng, là hiện tượng các thiên thạch nhỏ (thường là tàn dư của sao chổi) bốc cháy và phát sáng khi ma sát với khí quyển Trái Đất ở tốc độ cao. Chúng không phải là sao thực sự rơi xuống.

Sự thay đổi mùa trên Trái Đất là do trục quay của Trái Đất nghiêng khoảng 23.5 độ so với mặt phẳng quỹ đạo của nó quanh Mặt Trời. Độ nghiêng này khiến các bán cầu Bắc và Nam lần lượt nhận được ánh sáng Mặt Trời trực tiếp hơn trong năm, gây ra các mùa khác nhau. Khoảng cách từ Trái Đất đến Mặt Trời có thay đổi, nhưng ảnh hưởng rất nhỏ đến mùa.

Thiên hà elip thường chứa chủ yếu các ngôi sao già, ít hoặc không có bụi và khí, và ít hoạt động hình thành sao mới. Thiên hà xoắn ốc và bất thường có nhiều khí và bụi hơn, và vẫn đang diễn ra quá trình hình thành sao.