Đề thi, bài tập trắc nghiệm online Sức khỏe và môi trường – Đề 10

Nghiên cứu đã chỉ ra rằng tiếp xúc với thiên nhiên và không gian xanh (cây xanh, công viên, vườn hoa) có tác động tích cực đến sức khỏe tinh thần, giúp giảm căng thẳng, lo âu, cải thiện tâm trạng và tăng cường khả năng tập trung. Các yếu tố môi trường khác cũng quan trọng nhưng không có vai trò trực tiếp và mạnh mẽ đến sức khỏe tinh thần như tiếp xúc với thiên nhiên.

Kiểm soát ô nhiễm tại nguồn phát thải là biện pháp phòng ngừa, ngăn chặn chất ô nhiễm phát tán ra môi trường ngay từ đầu. Các biện pháp còn lại (xử lý nước thải, nạo vét, tẩy độc đất) là các biện pháp khắc phục hậu quả ô nhiễm đã xảy ra, tốn kém hơn và kém hiệu quả hơn so với phòng ngừa.

Đa dạng sinh học bao gồm sự phong phú về số lượng loài (loài thực vật, động vật, vi sinh vật) và sự đa dạng về gen trong quần thể của mỗi loài. Đa dạng sinh học là yếu tố quan trọng để hệ sinh thái ổn định và cung cấp các dịch vụ sinh thái cần thiết cho con người.

Kinh tế tuần hoàn là mô hình kinh tế hướng tới việc sử dụng tài nguyên một cách hiệu quả nhất, giảm thiểu chất thải bằng cách kéo dài vòng đời sản phẩm, tái sử dụng, tái chế và phục hồi vật liệu, tạo ra một vòng tuần hoàn khép kín, giảm áp lực lên môi trường và tài nguyên.

Organophosphates là nhóm hóa chất phổ biến trong thuốc trừ sâu, có khả năng ức chế enzyme cholinesterase, gây rối loạn hệ thần kinh và ảnh hưởng đến khả năng sinh sản. Các hóa chất khác không liên quan hoặc ít độc hại hơn trong bối cảnh này.

Sa mạc hóa làm đất đai suy thoái, mất khả năng canh tác, dẫn đến giảm năng suất cây trồng, thiếu lương thực, mất sinh kế và gia tăng nghèo đói cho cộng đồng phụ thuộc vào nông nghiệp. Nó cũng gây ra các vấn đề môi trường khác như bão bụi và lũ lụt.

Ô nhiễm ánh sáng, đặc biệt là ánh sáng nhân tạo vào ban đêm, gây rối loạn nhịp sinh học của con người, ức chế sản xuất melatonin (hormone điều hòa giấc ngủ), ảnh hưởng đến giấc ngủ và sức khỏe. Nó cũng gây hại cho động vật hoang dã, đặc biệt là các loài hoạt động về đêm.

Biện pháp sinh học (bioremediation) sử dụng vi sinh vật hoặc thực vật để phân hủy hoặc hấp thụ các chất ô nhiễm trong đất, làm sạch đất một cách tự nhiên và thân thiện với môi trường. Các biện pháp khác hoặc gây ô nhiễm thêm (đốt nhựa, thuốc trừ cỏ) hoặc không liên quan (xây nhà máy hóa chất).

Chlorofluorocarbons (CFCs) là các hợp chất hóa học nhân tạo được sử dụng rộng rãi trong tủ lạnh, máy lạnh và bình xịt. Khi phát thải vào khí quyển, CFCs phá hủy các phân tử ozone trong tầng bình lưu, làm suy giảm tầng ozone và tăng cường bức xạ UV-B đến Trái Đất.

Ô nhiễm không khí chứa các hạt bụi mịn và khí độc hại xâm nhập trực tiếp vào phổi khi hít thở, gây ra các bệnh về đường hô hấp như viêm phổi, hen suyễn, ung thư phổi.

Chuyển đổi năng lượng tái tạo đòi hỏi đầu tư lớn ban đầu và có thể làm chậm tăng trưởng kinh tế trong ngắn hạn so với sử dụng năng lượng hóa thạch rẻ tiền hơn. Tuy nhiên, về lâu dài, nó bảo vệ môi trường và đảm bảo phát triển bền vững. Các lựa chọn khác hoặc không ưu tiên môi trường hoặc gây hại cho môi trường.

Thích ứng với biến đổi khí hậu là các biện pháp nhằm giảm thiểu những tác động tiêu cực của biến đổi khí hậu đã và đang xảy ra, ví dụ như xây dựng hệ thống đê điều chống lũ lụt, chuyển đổi cơ cấu cây trồng chịu hạn, nâng cao nhận thức cộng đồng về ứng phó với thiên tai. Giảm phát thải khí nhà kính, phát triển năng lượng tái tạo, trồng rừng là các giải pháp 'giảm thiểu' (mitigation) biến đổi khí hậu, hướng tới ngăn chặn biến đổi khí hậu trở nên nghiêm trọng hơn.

Ô nhiễm nguồn nước có thể gây ra nhiều bệnh cho con người khi sử dụng nguồn nước ô nhiễm để uống, sinh hoạt hoặc sản xuất thực phẩm. Các bệnh phổ biến bao gồm bệnh tiêu chảy, bệnh đường ruột, bệnh ngoài da và ngộ độc kim loại nặng. Ung thư da chủ yếu liên quan đến tiếp xúc quá nhiều với tia UV từ ánh nắng mặt trời, không phải do ô nhiễm nước trực tiếp.

Sử dụng tràn lan thuốc trừ sâu và phân bón hóa học gây ô nhiễm nguồn nước, làm suy giảm chất lượng nước ngọt. Các biện pháp còn lại đều góp phần bảo vệ và sử dụng bền vững nguồn nước ngọt.

Tăng cường sử dụng còi xe thực tế sẽ làm tăng thêm ô nhiễm tiếng ồn, ngược lại với mục tiêu giảm thiểu ô nhiễm. Các biện pháp còn lại đều hướng tới việc giảm nguồn phát tiếng ồn hoặc cách ly khu dân cư khỏi nguồn ồn.

Phân bón hóa học và thuốc trừ sâu sử dụng trong nông nghiệp có thể bị rửa trôi theo dòng nước mưa hoặc nước tưới, gây ô nhiễm nguồn nước mặt và nước ngầm, ảnh hưởng đến hệ sinh thái và sức khỏe con người khi sử dụng nguồn nước ô nhiễm.

Xe đạp và đi bộ là các hình thức giao thông không phát thải trực tiếp khí thải gây ô nhiễm không khí. Xe máy, ô tô xăng và xe buýt diesel đều thải ra các chất gây ô nhiễm như NOx, CO, HC, bụi mịn, góp phần làm ô nhiễm không khí đô thị.

Tầng ozone hấp thụ phần lớn tia UV-B, loại tia cực tím có năng lượng cao và gây hại lớn nhất cho da và mắt, gây ung thư da, đục thủy tinh thể.

Sử dụng kháng sinh bừa bãi trong chăn nuôi tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển khả năng kháng thuốc. Khi vi khuẩn kháng kháng sinh lây lan sang người, việc điều trị các bệnh nhiễm trùng trở nên khó khăn và nguy hiểm hơn.

Biến đổi khí hậu làm tăng tần suất và cường độ các đợt nắng nóng, gây ra các vấn đề sức khỏe liên quan đến nhiệt như sốc nhiệt, say nắng, mất nước, và làm trầm trọng thêm các bệnh tim mạch, hô hấp. Các bệnh khác không liên quan trực tiếp đến nắng nóng.

Năng lượng mặt trời là nguồn năng lượng tái tạo vô tận từ Mặt Trời, không tạo ra khí thải nhà kính hay chất thải độc hại trong quá trình vận hành. Các loại năng lượng khác (hạt nhân, than đá, dầu mỏ) đều có những vấn đề về ô nhiễm môi trường, chất thải phóng xạ (hạt nhân) hoặc phát thải khí nhà kính (than đá, dầu mỏ).

Nhựa (plastic) là vật liệu tổng hợp có cấu trúc polymer phức tạp, rất khó bị phân hủy bởi vi sinh vật tự nhiên, tồn tại hàng trăm năm trong môi trường, gây ô nhiễm đất, nước và ảnh hưởng đến hệ sinh thái, cũng như sức khỏe con người qua chuỗi thức ăn.

Tái chế chất thải giúp giảm lượng chất thải đưa ra môi trường, tiết kiệm tài nguyên thiên nhiên và giảm thiểu ô nhiễm. Ngoài ra, một số quy trình tái chế còn có thể tạo ra năng lượng. Ủ phân compost tốt cho chất thải hữu cơ nhưng không áp dụng cho mọi loại chất thải.

Hiệu ứng nhà kính là hiện tượng khí nhà kính giữ nhiệt trong bầu khí quyển, dẫn đến tăng nhiệt độ trung bình của Trái Đất, gây ra biến đổi khí hậu và các tác động tiêu cực đến sức khỏe như say nóng, bệnh truyền nhiễm, và các vấn đề hô hấp.

Chính sách giảm phát thải carbon tập trung vào việc giảm lượng khí nhà kính (chủ yếu là CO2) thải ra từ các hoạt động của con người, đặc biệt là từ đốt nhiên liệu hóa thạch, nhằm hạn chế hiệu ứng nhà kính và giảm thiểu tác động của biến đổi khí hậu. Các lựa chọn khác đi ngược lại mục tiêu này.

Dấu chân sinh thái là một chỉ số đo lường nhu cầu tài nguyên của con người so với khả năng cung cấp của Trái Đất. Nó biểu thị diện tích đất và nước cần thiết để sản xuất ra các tài nguyên mà con người tiêu thụ và hấp thụ các chất thải mà họ tạo ra. Dấu chân sinh thái giúp đánh giá tính bền vững của lối sống và hoạt động kinh tế.

Mưa axit hình thành khi khí sulfur dioxit (SO2) và nitơ oxit (NOx) thải ra từ hoạt động công nghiệp và giao thông hòa tan vào hơi nước trong khí quyển, tạo thành axit sulfuric (H2SO4) và axit nitric (HNO3). Mưa axit gây hại cho rừng, hồ, công trình xây dựng và sức khỏe con người.

Biến đổi khí hậu tạo điều kiện thuận lợi cho sự sinh sôi và phát triển của vector truyền bệnh (như muỗi), mở rộng phạm vi phân bố của chúng và kéo dài mùa dịch, dẫn đến gia tăng các bệnh truyền nhiễm do vector, đặc biệt ở các vùng có hệ thống y tế còn hạn chế.

Xây dựng các khu bảo tồn thiên nhiên và vườn quốc gia là biện pháp quan trọng để bảo vệ môi trường sống tự nhiên của các loài động thực vật, giúp bảo tồn đa dạng sinh học. Các hoạt động khác (phá rừng, sử dụng hóa chất nông nghiệp, khai thác khoáng sản) đều gây hại cho đa dạng sinh học.

Phá rừng làm mất đi môi trường sống tự nhiên của động vật hoang dã, khiến chúng tiếp xúc gần hơn với con người và gia súc, làm tăng nguy cơ lây lan các bệnh truyền nhiễm từ động vật sang người (zoonotic diseases). Rừng đóng vai trò quan trọng trong điều hòa khí hậu, bảo vệ nguồn nước và đa dạng sinh học.