Đề thi, bài tập trắc nghiệm online Sức khỏe và môi trường – Đề 1

Xây dựng hệ thống xử lý nước thải tập trung là biện pháp hiệu quả nhất vì nó xử lý triệt để chất thải sinh hoạt trước khi thải ra môi trường, ngăn ngừa ô nhiễm nguồn nước từ gốc. Các biện pháp khác như khử trùng nước, nạo vét kênh mương và tuyên truyền có vai trò hỗ trợ nhưng không hiệu quả bằng xử lý nguồn thải tập trung.

Sử dụng đồ nhựa dùng một lần rộng rãi là nguyên nhân chính gây ra ô nhiễm rác thải nhựa. Để giảm thiểu tác động của chất thải nhựa, cần hạn chế sử dụng đồ nhựa dùng một lần, tăng cường tái chế, nâng cao ý thức cộng đồng và phát triển vật liệu thay thế thân thiện hơn.

Ô nhiễm tiếng ồn gây ra nhiều tác động tiêu cực đến sức khỏe, bao gồm giảm thính lực (khi tiếp xúc với tiếng ồn lớn), rối loạn giấc ngủ, căng thẳng thần kinh, tăng huyết áp và các vấn đề tim mạch.

Tăng cường sử dụng còi xe sẽ làm gia tăng ô nhiễm tiếng ồn, đi ngược lại mục tiêu giảm thiểu ô nhiễm tiếng ồn. Các biện pháp khác như xây tường cách âm, quy hoạch đô thị hợp lý và khuyến khích giao thông công cộng đều góp phần giảm ô nhiễm tiếng ồn.

Biến đổi khí hậu gây ra sự thay đổi mô hình mưa và hạn hán, làm giảm năng suất cây trồng, ảnh hưởng đến an ninh lương thực và nguồn cung cấp thực phẩm, dẫn đến tình trạng thiếu lương thực và suy dinh dưỡng, đặc biệt ở trẻ em và các nhóm dân cư dễ bị tổn thương.

Năng lượng mặt trời, cùng với năng lượng gió và thủy điện, là các nguồn năng lượng tái tạo, ít hoặc không phát thải khí nhà kính trong quá trình vận hành, do đó được coi là thân thiện với môi trường hơn so với năng lượng hóa thạch (than đá, khí đốt) và năng lượng hạt nhân (vấn đề chất thải phóng xạ).

Chi phí đầu tư ban đầu cho các dự án năng lượng tái tạo (như điện mặt trời, điện gió) thường cao hơn so với các nhà máy điện than hoặc điện khí. Tuy nhiên, về lâu dài, năng lượng tái tạo có nhiều lợi ích vượt trội như giảm phát thải khí nhà kính, giảm ô nhiễm môi trường, và đảm bảo an ninh năng lượng do sử dụng nguồn tài nguyên vô tận.

Cây xanh giúp che chắn một phần ánh nắng mặt trời, giảm tiếp xúc trực tiếp với tia UV, do đó có thể giảm nguy cơ mắc bệnh ung thư da, chứ không phải tăng nguy cơ. Các lợi ích khác của cây xanh đô thị bao gồm giảm hiệu ứng đảo nhiệt, cải thiện chất lượng không khí và tạo không gian thư giãn.

Nông nghiệp hữu cơ ưu tiên sử dụng các phương pháp tự nhiên và bền vững, hạn chế tối đa hoặc không sử dụng phân bón hóa học tổng hợp và thuốc bảo vệ thực vật hóa học. Sử dụng phân bón hóa học tổng hợp là đi ngược lại nguyên tắc của nông nghiệp hữu cơ. Các biện pháp còn lại (luân canh, thiên địch, phân hữu cơ) đều được khuyến khích trong nông nghiệp hữu cơ.

Rối loạn giấc ngủ và căng thẳng là các vấn đề sức khỏe tinh thần, mặc dù có thể gián tiếp liên quan đến môi trường ô nhiễm (ví dụ: tiếng ồn, mất không gian xanh), nhưng không phải là tác động trực tiếp lên thể chất như các bệnh về hô hấp, tim mạch hay ngộ độc thực phẩm.

Vi khuẩn và virus từ chất thải sinh hoạt, nước thải chưa qua xử lý là tác nhân gây ô nhiễm sinh học phổ biến nhất trong nước sinh hoạt. Chúng có thể gây ra các bệnh truyền nhiễm qua đường nước như tiêu chảy, tả, thương hàn, viêm gan A.

Năng lượng gió phụ thuộc rất lớn vào yếu tố địa lý (vùng ven biển, đồi núi cao có gió mạnh) và thời tiết (tốc độ và hướng gió thay đổi theo mùa, ngày đêm). Năng lượng mặt trời cũng phụ thuộc vào thời tiết (mây, mưa), nhưng ít hơn so với gió. Thủy điện phụ thuộc vào nguồn nước và địa hình, địa nhiệt ổn định hơn và ít phụ thuộc vào thời tiết.

Sử dụng công nghệ sản xuất sạch hơn là biện pháp phòng ngừa ô nhiễm từ gốc, bằng cách giảm thiểu hoặc loại bỏ chất thải và khí thải ngay trong quá trình sản xuất. Các biện pháp còn lại (xây nhà máy xử lý nước thải, lắp hệ thống lọc khí thải, thu gom rác thải) là các biện pháp xử lý ô nhiễm sau khi đã phát sinh.

Phát triển bền vững là sự phát triển hài hòa giữa kinh tế, xã hội và môi trường, đảm bảo rằng các hoạt động phát triển hiện tại không gây ra hậu quả tiêu cực cho môi trường và không làm cạn kiệt tài nguyên cho các thế hệ sau.

Nitrat và phosphat từ phân bón và chất thải nông nghiệp khi chảy vào nguồn nước có thể gây ra phú dưỡng, làm bùng phát tảo, giảm oxy hòa tan, ảnh hưởng đến hệ sinh thái nước và gián tiếp tác động đến sức khỏe con người qua nguồn nước sinh hoạt và thực phẩm.

Phát triển bền vững không chấp nhận tăng trưởng kinh tế bằng mọi giá mà nhấn mạnh sự phát triển hài hòa giữa kinh tế, xã hội và môi trường. Các mục tiêu chính của Phát triển bền vững bao gồm xóa đói giảm nghèo, bảo vệ môi trường, ứng phó biến đổi khí hậu, đảm bảo sức khỏe và phúc lợi, giáo dục chất lượng, bình đẳng giới, hòa bình và công lý, và hợp tác toàn cầu.

Sử dụng phân bón hóa học quá mức có thể gây ô nhiễm đất, làm suy thoái đất, mất cân bằng dinh dưỡng và ảnh hưởng đến hệ sinh thái đất. Các biện pháp còn lại (trồng cây che phủ đất, luân canh cây trồng, hạn chế thuốc trừ sâu hóa học) đều là các biện pháp bảo vệ và cải tạo đất.

Hiệu ứng nhà kính là hiện tượng Trái Đất nóng lên do các khí nhà kính, trong đó CO2 là khí nhà kính quan trọng nhất do hoạt động của con người thải ra (đốt nhiên liệu hóa thạch, phá rừng,...). Các khí nhà kính khác bao gồm methane (CH4), nitrous oxide (N2O), hơi nước và các khí flo hóa.

Carbon monoxide (CO) là một loại khí không màu, không mùi, được tạo ra từ quá trình đốt cháy không hoàn toàn nhiên liệu hóa thạch. Nó rất độc hại vì có thể gắn kết với hemoglobin trong máu, ngăn cản quá trình vận chuyển oxy, gây ngạt và tử vong. Do không màu, không mùi, CO thường được gọi là 'kẻ giết người thầm lặng'.

Ô nhiễm không khí, đặc biệt là các hạt bụi mịn và khí độc hại, xâm nhập trực tiếp vào đường hô hấp, gây ra các bệnh về phổi và đường hô hấp.

Giấy là chất liệu có nguồn gốc tự nhiên, phân hủy sinh học tương đối nhanh trong môi trường tự nhiên, ít gây ô nhiễm kéo dài so với nhựa PVC (khó phân hủy, tạo vi nhựa), thủy tinh (rất bền, khó phân hủy) và kim loại nhôm (cần quá trình tái chế phức tạp).

Ô nhiễm ánh sáng, đặc biệt là ánh sáng nhân tạo vào ban đêm, phá vỡ nhịp sinh học tự nhiên của con người và động vật, gây rối loạn giấc ngủ, ảnh hưởng đến hormone melatonin (hormone điều hòa giấc ngủ), và có thể liên quan đến các vấn đề sức khỏe khác. Ngoài ra, ô nhiễm ánh sáng cũng ảnh hưởng đến hành vi và định hướng của các loài động vật hoang dã, đặc biệt là các loài hoạt động về đêm.

Khí sulfur dioxide (SO2) và nitrogen oxides (NOx) khi phát thải vào khí quyển có thể phản ứng với hơi nước và các chất khác tạo thành axit sulfuric và axit nitric. Khi mưa xuống, các axit này hòa tan trong nước mưa, gây ra hiện tượng mưa axit, có hại cho cây cối, công trình và sức khỏe con người.

Điều kiện vệ sinh kém (thiếu nước sạch, nhà vệ sinh không hợp vệ sinh, xử lý chất thải kém) tạo điều kiện cho vi khuẩn, virus và ký sinh trùng phát triển, gây ra các bệnh truyền nhiễm qua đường tiêu hóa như tiêu chảy, tả, lỵ, thương hàn, đặc biệt phổ biến ở các khu vực dân cư nghèo và thiếu cơ sở hạ tầng vệ sinh.

Sự suy giảm tầng ozone chủ yếu do phát thải các chất CFCs (Chlorofluorocarbons) và các chất làm suy giảm tầng ozone khác. CFCs được sử dụng rộng rãi trong tủ lạnh, điều hòa không khí, bình xịt,... Khi thải vào khí quyển, chúng phân hủy và giải phóng chlorine, chất này phá hủy các phân tử ozone trong tầng bình lưu, làm mỏng tầng ozone và tăng cường bức xạ UV đến bề mặt Trái Đất.

Rau xanh và trái cây thường được phun thuốc bảo vệ thực vật để phòng trừ sâu bệnh. Nếu không tuân thủ quy trình và thời gian cách ly, dư lượng thuốc bảo vệ thực vật có thể tồn dư trên sản phẩm và gây hại cho sức khỏe người tiêu dùng. Ngũ cốc, thịt và sữa thường ít có nguy cơ ô nhiễm thuốc bảo vệ thực vật trực tiếp hơn.

Đi bộ và xe đạp là các hình thức giao thông không phát thải, không gây ô nhiễm không khí, tiếng ồn, và khuyến khích vận động thể chất, có lợi cho sức khỏe con người và môi trường đô thị. Các phương tiện cơ giới khác (ô tô, xe máy, xe buýt) đều gây ô nhiễm ở các mức độ khác nhau.

Biến đổi khí hậu làm gia tăng tần suất và cường độ của các hiện tượng thời tiết cực đoan như nắng nóng, gây ra các vấn đề sức khỏe như sốc nhiệt, say nắng, và làm trầm trọng thêm các bệnh tim mạch, hô hấp.

Tiếng ồn là tác nhân vật lý gây ô nhiễm môi trường nhưng không liên quan đến bức xạ. Bụi, chất thải phóng xạ và bức xạ điện từ đều liên quan đến các dạng bức xạ khác nhau (bức xạ hạt, bức xạ ion hóa, bức xạ điện từ).

Nguyên tắc 3R (Reduce - Reuse - Recycle) là một chiến lược quan trọng trong quản lý chất thải rắn, nhằm giảm thiểu lượng chất thải thải ra môi trường, tiết kiệm tài nguyên và bảo vệ môi trường. 'Reduce' là giảm thiểu lượng rác thải phát sinh, 'Reuse' là tái sử dụng các vật phẩm nhiều lần, 'Recycle' là tái chế chất thải thành sản phẩm mới.