Đề thi, bài tập trắc nghiệm online Sa sinh dục – Đề 4

Điều quan trọng trong tư vấn là trấn an bệnh nhân rằng sa sinh dục là một tình trạng phổ biến, không phải là điều đáng xấu hổ và có nhiều lựa chọn điều trị hiệu quả. Cần tránh thông tin sai lệch như bệnh hiếm gặp, không ảnh hưởng đến chất lượng sống, chỉ xảy ra ở người già hoặc phẫu thuật là bắt buộc.

Hệ thống phân độ POP-Q (Pelvic Organ Prolapse Quantification) là hệ thống tiêu chuẩn quốc tế được sử dụng rộng rãi để định lượng và phân loại mức độ nặng của sa sinh dục. Các hệ thống phân loại khác không liên quan đến đánh giá sa sinh dục.

Sinh thường nhiều lần là yếu tố nguy cơ hàng đầu do quá trình mang thai và sinh nở gây áp lực lớn lên sàn chậu, làm suy yếu các cơ và dây chằng nâng đỡ. Các yếu tố khác cũng góp phần nhưng sinh thường là yếu tố có tác động mạnh mẽ nhất.

Khâu treo mỏm nhô (Sacrocolpopexy) là một loại phẫu thuật thường sử dụng mảnh ghép (mesh) để cố định âm đạo vào mỏm nhô xương cùng, tạo sự nâng đỡ vững chắc cho các cơ quan vùng chậu. Các phẫu thuật khác không liên quan trực tiếp đến việc sử dụng mesh để điều trị sa sinh dục theo cách này.

Mục tiêu chính của phục hồi chức năng sàn chậu sau sinh, đặc biệt liên quan đến sa sinh dục, là tăng cường sức mạnh và chức năng của cơ sàn chậu. Điều này giúp phục hồi sau quá trình mang thai và sinh nở, đồng thời phòng ngừa hoặc giảm nguy cơ sa sinh dục trong tương lai. Các mục tiêu khác như giảm cân, cải thiện tâm trạng, điều trị trầm cảm cũng quan trọng nhưng không phải là mục tiêu chính của PHCN sàn chậu liên quan đến sa sinh dục.

Yếu tố di truyền có thể đóng vai trò nhất định trong việc làm tăng nguy cơ sa sinh dục, có thể liên quan đến chất lượng mô liên kết hoặc cấu trúc sàn chậu bẩm sinh. Tuy nhiên, di truyền không phải là yếu tố duy nhất và các yếu tố môi trường, lối sống cũng đóng vai trò quan trọng.

Tập thể dục cường độ cao, đặc biệt là các bài tập gây áp lực lớn lên sàn chậu (như nâng tạ nặng, chạy nhảy quá sức), có thể làm tăng nguy cơ hoặc làm nặng thêm tình trạng sa sinh dục. Các yếu tố lối sống khác như duy trì cân nặng, tránh táo bón, và bỏ hút thuốc đều được khuyến cáo để bảo vệ sức khỏe sàn chậu.

Sa bàng quang, hay cystocele, xảy ra khi bàng quang tụt xuống và lồi vào thành trước âm đạo. Tên gọi 'cysto' trong cystocele liên quan đến bàng quang.

Vòng nâng âm đạo (pessary) là một thiết bị được đặt vào âm đạo để tạo lực nâng đỡ cơ học, giúp các cơ quan vùng chậu không bị sa xuống quá mức và giảm các triệu chứng khó chịu. Nó không có tác dụng tái tạo mô hay tiêu diệt vi khuẩn, mà chỉ đơn thuần là hỗ trợ về mặt cơ học.

Sa sinh dục, đặc biệt là sa bàng quang, có thể gây khó khăn trong việc làm rỗng bàng quang hoàn toàn, dẫn đến ứ đọng nước tiểu và tăng nguy cơ nhiễm trùng đường tiết niệu tái phát. Các biến chứng khác như viêm khớp, suy giảm thị lực, rối loạn đông máu không liên quan trực tiếp đến sa sinh dục.

Cảm giác nặng nề, tức nặng ở vùng âm đạo hoặc cảm nhận có khối lồi ra ngoài âm đạo là triệu chứng điển hình và thường gặp nhất khi các cơ quan vùng chậu sa xuống. Các triệu chứng khác có thể xuất hiện tùy thuộc vào loại và mức độ sa.

Phẫu thuật đường âm đạo là một phương pháp phổ biến và hiệu quả để điều trị nhiều loại sa sinh dục. Phương pháp này ít xâm lấn hơn so với phẫu thuật mở bụng và thường có thời gian phục hồi nhanh hơn. Phẫu thuật nội soi và robot cũng được sử dụng, nhưng phẫu thuật đường âm đạo vẫn là lựa chọn thường quy trong nhiều trường hợp.

Khám phụ khoa, đặc biệt là thăm khám vùng chậu, là phương pháp chính để chẩn đoán sa sinh dục. Bác sĩ sẽ đánh giá vị trí và mức độ sa của các cơ quan bằng mắt thường và thăm khám bằng tay. Các xét nghiệm khác có thể hỗ trợ nhưng không phải là phương pháp chẩn đoán chính.

Sinh mổ chủ động trong tất cả các lần mang thai không được khuyến cáo là biện pháp phòng ngừa sa sinh dục. Sinh mổ là một phẫu thuật lớn và có những rủi ro riêng. Sinh thường có thể là yếu tố nguy cơ, nhưng không phải tất cả phụ nữ sinh thường đều bị sa sinh dục. Các biện pháp khác như kiểm soát cân nặng, tập Kegel, tránh táo bón đều được khuyến cáo để bảo vệ sàn chậu.

Nghiệm pháp Valsalva, yêu cầu bệnh nhân rặn như khi đi đại tiện, làm tăng áp lực ổ bụng. Trong khám sa sinh dục, nghiệm pháp này giúp bác sĩ quan sát rõ hơn mức độ sa của các cơ quan khi có áp lực tăng lên, từ đó đánh giá chính xác hơn tình trạng bệnh.

Liệu pháp hormone thay thế (HRT) có thể giúp cải thiện độ đàn hồi và sức khỏe của mô âm đạo, đặc biệt ở phụ nữ mãn kinh do thiếu estrogen. Điều này có thể hỗ trợ trong việc phòng ngừa và điều trị sa sinh dục, nhưng không phải là phương pháp điều trị chính và hiệu quả nhất, mà thường được sử dụng kết hợp với các biện pháp khác.

Với sa sinh dục nặng (độ 3 hoặc 4), phẫu thuật thường là lựa chọn điều trị được cân nhắc đầu tiên do các biện pháp bảo tồn khác thường ít hiệu quả trong việc cải thiện triệu chứng đáng kể. Thay đổi lối sống, Kegel và pessary phù hợp hơn với mức độ nhẹ đến trung bình. Liệu pháp hormone không phải là điều trị chính cho sa sinh dục.

Phẫu thuật phục hồi sàn chậu tập trung vào việc tái tạo và tăng cường các cấu trúc nâng đỡ (cơ, dây chằng, mô liên kết) của vùng chậu, đưa các cơ quan bị sa trở lại vị trí bình thường và phục hồi chức năng sàn chậu. Mục tiêu chính không phải là loại bỏ tử cung hay chỉ giảm đau, mà là giải quyết nguyên nhân gốc rễ của sa sinh dục.

Đối với phụ nữ muốn mang thai, phẫu thuật phục hồi sàn chậu không dùng mesh có thể được ưu tiên hơn phẫu thuật có mesh hoặc cắt tử cung, vì nó ít ảnh hưởng đến khả năng sinh sản và không đặt vật liệu nhân tạo vĩnh viễn vào cơ thể. Pessary là lựa chọn tạm thời nhưng không giải quyết triệt để vấn đề.

Tất cả các loại sa sinh dục đều có thể gây ra triệu chứng đau hoặc khó chịu khi quan hệ tình dục (dyspareunia) do sự thay đổi về vị trí và cấu trúc giải phẫu của âm đạo và các cơ quan lân cận. Mức độ ảnh hưởng có thể khác nhau tùy thuộc vào loại và mức độ sa.

Hút thuốc lá có thể làm suy giảm quá trình lành thương và làm yếu các mô liên kết, tăng nguy cơ tái phát sa sinh dục sau phẫu thuật. Các yếu tố khác như tập Kegel, duy trì cân nặng, và ăn nhiều chất xơ đều có lợi cho phục hồi và giảm nguy cơ tái phát.

Bệnh nhân nên được chuyển đến bác sĩ chuyên khoa phụ khoa tiết niệu (urogynecologist) khi các biện pháp điều trị bảo tồn không hiệu quả, tình trạng sa sinh dục trở nên nặng hơn, hoặc khi cần các phương pháp điều trị chuyên sâu hơn như phẫu thuật. Với triệu chứng nhẹ hoặc chỉ tư vấn phòng ngừa, có thể bắt đầu với bác sĩ phụ khoa thông thường.

Uterine prolapse, dịch nghĩa tiếng Việt là 'sa tử cung', là tình trạng tử cung sa xuống âm đạo. Các loại sa khác liên quan đến bàng quang (cystocele), trực tràng (rectocele), và ruột non (enterocele).

Ruột non có thể tham gia vào tình trạng sa thành sau âm đạo (enterocele), nhưng không phải là cơ quan chính bị 'sa' theo định nghĩa của POP. Các cơ quan chính thường bị sa là bàng quang (cystocele), trực tràng (rectocele), và tử cung (uterine prolapse).

Sa mỏm cắt âm đạo là tình trạng xảy ra khi phần trên cùng của âm đạo (mỏm cắt) sa xuống sau khi đã cắt tử cung. Các phẫu thuật khác như cắt buồng trứng, nạo hút thai, cắt vòi trứng không trực tiếp dẫn đến nguy cơ sa mỏm cắt âm đạo.

Bài tập Kegel là bài tập chuyên biệt giúp tăng cường sức mạnh các cơ sàn chậu, là nhóm cơ chính nâng đỡ các cơ quan vùng chậu. Việc tăng cường sức mạnh cơ sàn chậu giúp cải thiện khả năng nâng đỡ, giảm triệu chứng và làm chậm tiến triển của sa sinh dục.

Bệnh tiểu đường không trực tiếp gây suy yếu cơ sàn chậu. Các yếu tố khác như lão hóa, chấn thương, và phẫu thuật vùng chậu đều có thể làm tổn thương hoặc suy yếu các cơ và dây chằng nâng đỡ sàn chậu, dẫn đến sa sinh dục.

Sa bàng quang (cystocele) thường ảnh hưởng đến chức năng bàng quang và niệu đạo, gây ra triệu chứng tiểu không kiểm soát khi gắng sức như ho, hắt hơi, hoặc nâng vật nặng. Các loại sa khác có thể gây ra các vấn đề khác nhau, nhưng tiểu không kiểm soát khi gắng sức điển hình cho sa bàng quang.

Phẫu thuật khâu treo mỏm nhô (Sacrocolpopexy) là một phẫu thuật bảo tồn tử cung, nghĩa là tử cung không bị cắt bỏ trong quá trình phẫu thuật. Các phẫu thuật khác như cắt tử cung hoàn toàn thì ngược lại. Khâu trước và sau âm đạo cũng không nhất thiết phải cắt tử cung.

Đặt vòng nâng âm đạo (pessary) là một biện pháp điều trị bảo tồn phổ biến, giúp nâng đỡ các cơ quan vùng chậu và giảm triệu chứng. Phẫu thuật thường dành cho trường hợp nặng hoặc khi các biện pháp bảo tồn không hiệu quả. Liệu pháp hormone có thể hỗ trợ nhưng không phải là biện pháp điều trị chính. Truyền hóa chất không liên quan đến điều trị sa sinh dục.