Đề thi, bài tập trắc nghiệm online Rối loạn chức năng thận – tiết niệu – Đề 12

Viêm cầu thận cấp sau nhiễm liên cầu khuẩn là một bệnh lý miễn dịch, cơ chế bệnh sinh chủ yếu là phản ứng quá mẫn type III. Phức hợp miễn dịch được hình thành do kháng thể chống lại kháng nguyên liên cầu khuẩn lắng đọng ở cầu thận, gây viêm và tổn thương cầu thận. Không phải do nhiễm trùng trực tiếp hay tự kháng thể chống cầu thận.

Trong giai đoạn sớm của suy thận cấp, chức năng lọc của thận suy giảm đột ngột, dẫn đến tích tụ các chất thải trong máu, trong đó có creatinin. Do đó, creatinin máu thường tăng cao trong giai đoạn sớm của suy thận cấp. Kali máu, canxi máu và hồng cầu có thể bị ảnh hưởng nhưng không phải là chỉ số tăng điển hình trong giai đoạn sớm.

Thận là cơ quan chính thực hiện chức năng lọc máu để loại bỏ chất thải và chất lỏng dư thừa, từ đó tạo thành nước tiểu. Các lựa chọn khác mô tả chức năng của các cơ quan khác trong cơ thể hoặc hệ tiết niệu.

Thuốc lợi tiểu quai, như furosemide, tác động chủ yếu lên nhánh lên của quai Henle, ức chế tái hấp thu natri và clo, từ đó làm tăng bài tiết nước và điện giải. Các vị trí khác của nephron có cơ chế tác dụng khác nhau đối với các loại thuốc lợi tiểu khác.

Đái tháo đường, tăng huyết áp và viêm cầu thận mạn là các yếu tố nguy cơ chính gây suy thận mạn. Nhiễm trùng đường tiết niệu cấp tính thường không gây suy thận mạn nếu được điều trị kịp thời và đúng cách.

Tán sỏi ngoài cơ thể (ESWL - Extracorporeal Shock Wave Lithotripsy) sử dụng sóng xung kích (thường là sóng siêu âm hội tụ) được tạo ra bên ngoài cơ thể và tập trung vào sỏi để phá vỡ sỏi thành các mảnh nhỏ, dễ dàng đào thải ra ngoài qua đường tiết niệu. Laser và hóa chất không phải nguyên lý của ESWL, phẫu thuật nội soi là phương pháp khác để lấy sỏi.

Tiểu buốt, tiểu rắt, tiểu nhiều lần là các triệu chứng điển hình của nhiễm trùng đường tiết niệu dưới (viêm bàng quang). Đau hông lưng và sốt cao rét run gợi ý nhiễm trùng đường tiết niệu trên (viêm thận bể thận), phù không phải triệu chứng đặc hiệu của nhiễm trùng đường tiết niệu.

Suy thận cấp trước thận là tình trạng suy thận do giảm lưu lượng máu đến thận. Mất nước nghiêm trọng làm giảm thể tích tuần hoàn, giảm tưới máu thận và có thể gây suy thận cấp trước thận. Các lựa chọn khác liên quan đến tổn thương tại thận (tại thận) hoặc tắc nghẽn sau thận.

Suy thận mạn gây ra nhiều biến chứng lâu dài như thiếu máu (do giảm sản xuất erythropoietin), bệnh tim mạch (do tăng huyết áp, rối loạn lipid máu), loãng xương (do rối loạn chuyển hóa vitamin D và canxi). Viêm phổi không phải là biến chứng trực tiếp và lâu dài của suy thận mạn.

Hội chứng thận hư gây ra nhiều biến chứng, trong đó nhiễm trùng (do giảm globulin miễn dịch) và huyết khối (do rối loạn đông máu) là những biến chứng nguy hiểm, có thể đe dọa tính mạng và cần được theo dõi, xử trí kịp thời. Phù nhẹ, tăng lipid máu và protein niệu là các biểu hiện của hội chứng thận hư nhưng không phải biến chứng nguy hiểm trực tiếp.

Đường dẫn nước tiểu bao gồm niệu quản (dẫn nước tiểu từ thận xuống bàng quang), bàng quang (dự trữ nước tiểu) và niệu đạo (dẫn nước tiểu từ bàng quang ra ngoài). Tuyến thượng thận là tuyến nội tiết nằm phía trên thận, không thuộc đường dẫn nước tiểu.

Trong hội chứng thận hư, mất protein qua nước tiểu dẫn đến giảm protein máu, làm giảm áp lực keo trong mạch máu. Điều này làm giảm khả năng giữ nước trong lòng mạch, gây thoát dịch ra khoảng kẽ và hình thành phù. Các cơ chế khác có thể góp phần vào phù trong các bệnh lý khác nhau nhưng không phải cơ chế chính trong hội chứng thận hư.

Bí tiểu cấp tính là tình trạng cấp cứu cần giải quyết ngay lập tức. Đặt ống thông tiểu là biện pháp can thiệp đầu tiên và hiệu quả nhất để giải phóng nước tiểu ứ đọng trong bàng quang. Các biện pháp khác không giải quyết được tình trạng tắc nghẽn đường tiểu.

Erythropoietin (EPO) là hormone do thận sản xuất, kích thích tủy xương sản xuất hồng cầu. Insulin điều hòa đường huyết, Aldosterone và Cortisol là hormone tuyến thượng thận liên quan đến cân bằng điện giải và phản ứng stress.

Trong hội chứng thận hư, tổn thương cầu thận làm tăng tính thấm của màng lọc cầu thận đối với protein, dẫn đến protein bị lọc qua và xuất hiện trong nước tiểu (protein niệu). Các cấu trúc khác của nephron ít liên quan trực tiếp đến protein niệu trong hội chứng thận hư.

Sỏi thận là bệnh lý đặc trưng bởi sự hình thành sỏi trong thận hoặc đường tiết niệu. Các bệnh lý khác liên quan đến viêm nhiễm, tổn thương cầu thận hoặc bàng quang, không phải sự hình thành sỏi.

Creatinin máu, ure máu và tổng phân tích nước tiểu là các xét nghiệm trực tiếp hoặc gián tiếp đánh giá chức năng thận. Điện giải đồ máu cung cấp thông tin về cân bằng điện giải, có thể bị ảnh hưởng bởi chức năng thận, nhưng không trực tiếp đánh giá chức năng lọc hoặc bài tiết của thận như các xét nghiệm khác.

Thận đóng vai trò quan trọng trong hoạt hóa vitamin D. Suy thận mạn làm giảm khả năng hoạt hóa vitamin D, dẫn đến rối loạn chuyển hóa canxi và phospho, gây loãng xương và bệnh xương do thận. Các lựa chọn khác là các biến chứng khác của suy thận mạn nhưng không liên quan trực tiếp đến rối loạn chuyển hóa vitamin D.

Thuốc ức chế men chuyển (ACEI) và ức chế thụ thể angiotensin II (ARB) không chỉ có tác dụng hạ huyết áp mà còn có tác dụng bảo vệ thận, làm chậm tiến triển suy thận và giảm protein niệu, đặc biệt ở bệnh nhân đái tháo đường hoặc có protein niệu. Các loại thuốc hạ huyết áp khác có thể được sử dụng nhưng không có tác dụng bảo vệ thận tương tự.

Độ lọc cầu thận (GFR - Glomerular Filtration Rate) là chỉ số chính xác nhất để đánh giá chức năng lọc của cầu thận. Các xét nghiệm khác cung cấp thông tin về các khía cạnh khác của chức năng thận hoặc sức khỏe tổng quát.

Lọc màng bụng là một hình thức lọc máu ngoài thận, sử dụng màng bụng của bệnh nhân làm màng lọc để loại bỏ chất thải và dịch thừa khi thận không còn chức năng. Các lựa chọn khác là các biện pháp điều trị hỗ trợ hoặc điều trị các bệnh lý khác.

Điều trị bảo tồn suy thận mạn giai đoạn sớm tập trung vào kiểm soát các bệnh lý nền (như đái tháo đường, tăng huyết áp), điều chỉnh lối sống và sử dụng thuốc để làm chậm tiến triển suy thận và giảm nguy cơ biến chứng. Lọc máu và ghép thận là các biện pháp điều trị thay thế thận khi suy thận giai đoạn cuối.

Thuốc ức chế men chuyển (ACEI) có nhiều lợi ích trong bệnh thận mạn như kiểm soát protein niệu, giảm huyết áp và bảo vệ chức năng thận. Tuy nhiên, ACEI có thể gây tăng kali máu, đặc biệt ở bệnh nhân suy thận, do đó cần thận trọng và theo dõi kali máu khi sử dụng, không phải là lợi ích.

Ống thận thực hiện tái hấp thu các chất cần thiết (glucose, nước, điện giải) và bài tiết chất thải vào nước tiểu. Quá trình lọc protein lớn diễn ra chủ yếu ở cầu thận, protein lớn thường không qua được màng lọc cầu thận.

Đau quặn thận, cơn đau dữ dội vùng hông lưng lan xuống bụng dưới và bẹn, là triệu chứng điển hình của sỏi niệu quản khi sỏi di chuyển gây tắc nghẽn và kích thích niệu quản. Các bệnh lý khác có thể gây đau lưng hoặc đau vùng bụng nhưng không điển hình là đau quặn thận.

Suy thận thường dẫn đến giảm khả năng lọc máu, gây phù, tăng huyết áp và mệt mỏi do tích tụ chất thải và thiếu máu. Đi tiểu nhiều (đa niệu) thường không phải triệu chứng điển hình của suy thận giai đoạn muộn, ngược lại có thể là thiểu niệu hoặc vô niệu.

Nephron là đơn vị chức năng của thận, chịu trách nhiệm lọc máu và hình thành nước tiểu. Neuron là tế bào thần kinh, Alveoli là túi khí trong phổi, và Hepatocyte là tế bào gan.

Vi khuẩn, đặc biệt là Escherichia coli (E. coli), là nguyên nhân phổ biến nhất gây nhiễm trùng đường tiết niệu. Virus, nấm và ký sinh trùng ít phổ biến hơn và thường gặp ở những đối tượng suy giảm miễn dịch hoặc có yếu tố nguy cơ đặc biệt.

Soi cặn nước tiểu giúp phát hiện vi khuẩn, bạch cầu và hồng cầu trong nước tiểu, là các dấu hiệu của nhiễm trùng đường tiết niệu. Các xét nghiệm khác cung cấp thông tin về chức năng thận, độ cô đặc nước tiểu hoặc độ axit/bazơ của nước tiểu, không trực tiếp phát hiện nhiễm trùng.

Bàng quang là cơ quan có chức năng chính là dự trữ nước tiểu trước khi được thải ra ngoài cơ thể. Lọc máu và sản xuất nước tiểu là chức năng của thận, tái hấp thu nước xảy ra chủ yếu ở ống thận.