Đề thi, bài tập trắc nghiệm online Quản trị rủi ro – Đề 14

Phương pháp định lượng tập trung vào việc đo lường rủi ro bằng số liệu. Phân tích độ nhạy là một công cụ định lượng, đánh giá mức độ ảnh hưởng của sự thay đổi trong một biến số đầu vào đến một biến số đầu ra. Phỏng vấn chuyên gia và ma trận rủi ro thường mang tính định tính hoặc bán định lượng. Phân tích kịch bản có thể định tính hoặc định lượng tùy thuộc vào cách tiếp cận.

Risk Breakdown Structure (RBS) là một công cụ phân cấp, giúp phân loại và hệ thống hóa các nguồn rủi ro tiềm ẩn trong dự án. Nó giúp đảm bảo không bỏ sót rủi ro và tạo cơ sở cho các bước đánh giá và ứng phó tiếp theo. Không phải để đánh giá mức độ ưu tiên, theo dõi tiến độ, hay ước tính chi phí dự phòng trực tiếp.

Rủi ro chiến lược là rủi ro ảnh hưởng đến khả năng đạt được các mục tiêu chiến lược dài hạn của tổ chức. Quyết định đầu tư sai lầm vào thị trường mới là một ví dụ điển hình. Các lựa chọn khác thuộc về rủi ro hoạt động (mất điện, sai sót nhập liệu, vi phạm an toàn lao động).

Rủi ro hoạt động liên quan đến các hoạt động hàng ngày của tổ chức. Lỗi hệ thống IT, gian lận nội bộ và quy trình vận hành kém hiệu quả đều thuộc rủi ro hoạt động. Biến động lãi suất thuộc rủi ro thị trường (Market Risk) hoặc rủi ro tài chính (Financial Risk), không phải rủi ro hoạt động.

Nguyên tắc 'Ba tuyến phòng thủ' phân định trách nhiệm quản trị rủi ro như sau: Tuyến 1 (Các đơn vị kinh doanh) chịu trách nhiệm chính trong việc nhận diện và quản lý rủi ro hàng ngày; Tuyến 2 (Chức năng quản lý rủi ro và tuân thủ) xây dựng khung quản lý rủi ro và giám sát việc tuân thủ; Tuyến 3 (Kiểm toán nội bộ) đánh giá độc lập và đưa ra đảm bảo về hiệu quả của hệ thống quản lý rủi ro và kiểm soát nội bộ.

Phân tích SWOT (Strengths, Weaknesses, Opportunities, Threats) là công cụ chiến lược. Trong đó, 'Threats' (Nguy cơ) chính là các yếu tố bên ngoài có thể gây hại cho tổ chức, và trong quản trị rủi ro, đây được xem là các rủi ro cần được xác định và ứng phó. 'Opportunities' là cơ hội, 'Strengths' và 'Weaknesses' là yếu tố nội tại.

Rủi ro thanh khoản là rủi ro doanh nghiệp không đủ khả năng chuyển đổi tài sản thành tiền mặt một cách nhanh chóng và dễ dàng để đáp ứng các nghĩa vụ tài chính. Lựa chọn 1 mô tả rủi ro vỡ nợ (solvency), lựa chọn 3 và 4 liên quan đến rủi ro thị trường/tỷ giá.

Trong COSO ERM, 'Thiết lập mục tiêu' là thành phần quan trọng, tạo nền tảng cho quản trị rủi ro. Mục tiêu được thiết lập rõ ràng giúp xác định các rủi ro tiềm ẩn có thể cản trở việc đạt được mục tiêu, từ đó xây dựng các biện pháp ứng phó phù hợp. Các lựa chọn khác mô tả các thành phần khác của COSO ERM, không phải vai trò của 'Thiết lập mục tiêu'.

Truyền thông và tư vấn hiệu quả là yếu tố then chốt trong quản trị rủi ro. Mục tiêu là đảm bảo rằng thông tin về rủi ro được chia sẻ minh bạch, kịp thời và được thảo luận với các bên liên quan để nâng cao nhận thức, phối hợp hành động và đưa ra quyết định đúng đắn. Các lựa chọn khác đi ngược lại mục tiêu của truyền thông và tư vấn trong quản trị rủi ro.

Phân tích PESTEL (Political, Economic, Social, Technological, Environmental, Legal) là công cụ phân tích môi trường vĩ mô. Nó giúp xác định các yếu tố bên ngoài có thể ảnh hưởng đến chiến lược và mục tiêu dài hạn của tổ chức, do đó, nó được sử dụng để xác định rủi ro chiến lược. Các loại rủi ro khác thường tập trung vào khía cạnh nội bộ hoặc thị trường cụ thể hơn.

Khẩu vị rủi ro là mức độ rủi ro mà một tổ chức sẵn lòng chấp nhận để đạt được các mục tiêu chiến lược. Nó định hướng cho việc ra quyết định và thiết lập các giới hạn rủi ro. Không phải là mức rủi ro tối thiểu, tổng tài sản, hay số lượng nhân viên.

Rủi ro danh tiếng là rủi ro liên quan đến tổn hại uy tín và hình ảnh của doanh nghiệp. Hậu quả có thể rất nghiêm trọng, bao gồm giảm doanh thu và lợi nhuận do mất khách hàng, mất lòng tin của nhà đầu tư dẫn đến giảm giá cổ phiếu, và khó khăn trong tuyển dụng nhân tài do hình ảnh doanh nghiệp bị ảnh hưởng. Do đó, tất cả các hậu quả trên đều đúng.

Risk Register (Sổ đăng ký rủi ro) là một công cụ quan trọng trong quản trị rủi ro. Nó là một tài liệu chứa danh sách chi tiết các rủi ro đã được xác định, thông tin về đánh giá rủi ro (mức độ nghiêm trọng, khả năng xảy ra), biện pháp ứng phó, và người chịu trách nhiệm. Không phải là báo cáo tài chính, quy trình kiểm soát, hay chính sách bảo hiểm.

Ma trận rủi ro là công cụ trực quan giúp đánh giá và phân loại rủi ro. Nó thường sử dụng hai trục: mức độ nghiêm trọng (impact) và khả năng xảy ra (likelihood) để xếp hạng và ưu tiên xử lý các rủi ro khác nhau. Không dùng để loại bỏ rủi ro, dự báo lợi nhuận, hay lập kế hoạch truyền thông.

Rủi ro pháp lý là rủi ro liên quan đến các vấn đề pháp luật. Nó phát sinh chủ yếu từ việc không tuân thủ luật pháp, quy định, hoặc vi phạm hợp đồng. Các lựa chọn khác thuộc về rủi ro thị trường (tỷ giá), rủi ro quy định (chính sách thuế), và rủi ro hoạt động (sự cố hệ thống IT).

Đánh giá rủi ro định tính tập trung vào việc mô tả và phân loại rủi ro dựa trên các thuộc tính như mức độ nghiêm trọng và khả năng xảy ra, thường sử dụng kinh nghiệm, nhận định chuyên gia và đánh giá chủ quan. Không dựa trên dữ liệu thống kê, mô hình toán học hay các công cụ định lượng như phân tích độ nhạy.

Rủi ro đạo đức là rủi ro phát sinh từ các vấn đề liên quan đến đạo đức kinh doanh và hành vi của con người. Hành vi phi đạo đức của nhân viên hoặc lãnh đạo có thể gây tổn hại nghiêm trọng đến danh tiếng, pháp lý và hoạt động của tổ chức. Các lựa chọn khác không phải là rủi ro đạo đức.

Phân tích cây quyết định là công cụ hỗ trợ ra quyết định trong điều kiện rủi ro và bất định. Nó thường được sử dụng trong giai đoạn 'Ứng phó rủi ro' để lựa chọn phương án ứng phó tối ưu nhất dựa trên việc đánh giá các hậu quả và xác suất của các sự kiện khác nhau. Không dùng trong giai đoạn xác định, đánh giá, hay giám sát rủi ro trực tiếp.

Rủi ro tuân thủ là rủi ro phát sinh khi tổ chức không tuân thủ các quy định pháp luật, quy tắc ngành, chuẩn mực đạo đức và các yêu cầu khác. Việc không tuân thủ có thể dẫn đến các hình phạt pháp lý, tổn thất tài chính và tổn hại danh tiếng. Các lựa chọn khác không phải là trọng tâm của rủi ro tuân thủ.

Quản trị rủi ro hiệu quả mang lại nhiều lợi ích như tăng khả năng đạt mục tiêu, giảm tổn thất, nâng cao uy tín. Tuy nhiên, không thể loại bỏ hoàn toàn mọi rủi ro, đây là điều bất khả thi và không phải mục tiêu của quản trị rủi ro. Mục tiêu là quản lý rủi ro ở mức chấp nhận được, không phải loại bỏ tuyệt đối.

Chuyển giao rủi ro là việc chuyển gánh nặng rủi ro sang một bên thứ ba. Mua bảo hiểm là hình thức phổ biến nhất của chuyển giao rủi ro, khi tổ chức trả phí bảo hiểm để công ty bảo hiểm chịu trách nhiệm chi trả nếu sự kiện rủi ro xảy ra. Các lựa chọn khác không phải là chuyển giao rủi ro.

Chiến lược 'Tránh né rủi ro' là quyết định không tham gia vào hoạt động hoặc tình huống có thể phát sinh rủi ro. Nó phù hợp nhất khi chi phí để ứng phó hoặc giảm thiểu rủi ro quá cao so với lợi ích mà hoạt động đó mang lại, hoặc khi rủi ro là không thể chấp nhận được. Các lựa chọn khác không phải là lý do chính đáng để chọn chiến lược tránh né.

Rủi ro tín dụng là rủi ro người vay không trả được nợ gốc và lãi. Hoạt động cho vay là hoạt động cốt lõi của ngân hàng tạo ra rủi ro tín dụng lớn nhất, khi ngân hàng cấp vốn cho khách hàng và đối mặt với nguy cơ không thu hồi được vốn. Các hoạt động khác có thể có rủi ro tín dụng nhưng không phải là trọng tâm.

Giám sát và rà soát là bước cuối cùng và liên tục trong quy trình quản trị rủi ro. Mục tiêu là đảm bảo rằng các rủi ro đã được xác định và ứng phó một cách hiệu quả, đồng thời phát hiện và xử lý các rủi ro mới phát sinh hoặc thay đổi. Các lựa chọn khác là các hoạt động khác trong quy trình nhưng không phải mục tiêu chính của giám sát và rà soát.

'Khả năng xảy ra' (Likelihood) là một trong hai yếu tố chính để đánh giá rủi ro, bên cạnh 'Mức độ nghiêm trọng' (Impact). Nó đo lường tần suất hoặc xác suất mà một sự kiện rủi ro có thể xảy ra trong một khoảng thời gian cụ thể. Lựa chọn 1 mô tả 'Mức độ nghiêm trọng', lựa chọn 3 và 4 không liên quan trực tiếp đến 'Khả năng xảy ra'.

Quản trị rủi ro không phải là loại bỏ hoàn toàn rủi ro (điều này thường bất khả thi và không hiệu quả), chấp nhận mù quáng rủi ro, hay trốn tránh mọi hoạt động. Nó là quá trình chủ động xác định, đánh giá và đưa ra các biện pháp ứng phó thích hợp để giảm thiểu tác động tiêu cực của rủi ro và tận dụng cơ hội, nhằm đạt được mục tiêu đã đề ra.

Xác định rủi ro là bước đầu tiên và nền tảng. Nếu không xác định được rủi ro, các bước tiếp theo như đánh giá và ứng phó sẽ không thể thực hiện được một cách hiệu quả. Các bước khác theo sau bước xác định rủi ro để hoàn thiện quy trình.

Rủi ro hệ thống là rủi ro mang tính lan tỏa, khi sự cố ở một tổ chức hoặc một phần của hệ thống có thể gây ra sự sụp đổ hoặc khủng hoảng cho toàn bộ hệ thống. Trong lĩnh vực tài chính, nó đặc biệt nguy hiểm vì có thể dẫn đến khủng hoảng kinh tế trên diện rộng. Các lựa chọn khác không mô tả đúng bản chất rủi ro hệ thống.

Khung quản trị rủi ro COSO ERM (Enterprise Risk Management) bao gồm các thành phần chính như Môi trường kiểm soát, Thiết lập mục tiêu, Xác định sự kiện, Đánh giá rủi ro, Ứng phó rủi ro, Hoạt động kiểm soát, Thông tin và Truyền thông, Giám sát. 'Định giá tài sản' không phải là một thành phần cơ bản của khung COSO ERM.

Kiểm soát nội bộ là các biện pháp được thiết kế để giảm khả năng xảy ra rủi ro hoặc giảm thiểu tác động tiêu cực nếu rủi ro xảy ra. Do đó, nó thuộc chiến lược giảm thiểu rủi ro. Tránh né rủi ro là không tham gia hoạt động gây rủi ro, chấp nhận rủi ro là chấp nhận hậu quả, và chuyển giao rủi ro là chuyển gánh nặng sang bên khác.