Đề thi, bài tập trắc nghiệm online Nguyên tử, phân tử, tế bào – Đề 9

Vận chuyển chủ động là quá trình vận chuyển các chất ngược chiều gradient nồng độ, do đó cần tiêu thụ năng lượng (ATP). Khuếch tán thụ động và thẩm thấu là các hình thức vận chuyển thụ động, không cần năng lượng và di chuyển theo chiều gradient nồng độ. Khuếch tán tăng cường cũng là vận chuyển thụ động nhưng có sự hỗ trợ của protein kênh hoặc protein mang.

Nguyên tử là đơn vị cấu trúc cơ bản nhất của vật chất, không thể phân chia thêm bằng các phương pháp hóa học thông thường. Phân tử là tập hợp của hai hoặc nhiều nguyên tử liên kết với nhau, tế bào là đơn vị cơ bản của sự sống, và chất hữu cơ là các hợp chất chứa carbon.

Vi khuẩn là ví dụ điển hình của tế bào nhân sơ. Chúng không có nhân tế bào và các bào quan có màng bao bọc. Tế bào thực vật, tế bào động vật và tế bào nấm là tế bào nhân thực, có nhân tế bào và các bào quan phức tạp.

Proton là hạt mang điện tích dương và nằm trong hạt nhân của nguyên tử. Electron mang điện tích âm và quay xung quanh hạt nhân. Neutron không mang điện tích (trung hòa) và cũng nằm trong hạt nhân. Photon là hạt ánh sáng, không phải thành phần cấu tạo nguyên tử theo nghĩa truyền thống.

Ribosome là bào quan thực hiện quá trình tổng hợp protein từ mRNA (phiên mã từ DNA). Lưới nội chất trơn tổng hợp lipid, carbohydrate được tổng hợp thông qua quang hợp hoặc hóa tổng hợp, và axit nucleic được tổng hợp trong nhân tế bào.

Bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa học được sắp xếp theo chiều tăng dần của số proton, còn được gọi là số hiệu nguyên tử. Số proton xác định nguyên tố hóa học. Số khối là tổng số proton và neutron, số neutron có thể khác nhau giữa các đồng vị, khối lượng nguyên tử là khối lượng trung bình của các đồng vị.

Bộ Golgi là bào quan xử lý, sửa đổi, đóng gói và vận chuyển protein và lipid đến các vị trí khác nhau trong và ngoài tế bào. Ribosome tổng hợp protein, lưới nội chất trơn tổng hợp lipid, lysosome phân giải chất thải tế bào.

Phát biểu sai là 'Tất cả tế bào đều có nhân tế bào.' Tế bào nhân sơ (vi khuẩn, cổ khuẩn) không có nhân tế bào. Các phát biểu còn lại là các nguyên lý cơ bản của học thuyết tế bào: mọi sinh vật sống cấu tạo từ tế bào, tế bào là đơn vị cơ bản, và tế bào sinh ra từ tế bào trước.

Chuỗi truyền electron và hóa thẩm thấu là giai đoạn cuối cùng của hô hấp tế bào hiếu khí, tạo ra phần lớn ATP (khoảng 32-34 phân tử ATP trên mỗi phân tử glucose). Đường phân và chu trình Krebs tạo ra một lượng nhỏ ATP và các chất mang electron (NADH, FADH2) cần thiết cho chuỗi truyền electron. Lên men là quá trình hô hấp kỵ khí, tạo ra ít ATP hơn nhiều so với hô hấp hiếu khí.

Ti thể (mitochondria) là bào quan chính sản xuất ATP thông qua quá trình hô hấp tế bào. Lưới nội chất tham gia tổng hợp lipid và protein, bộ Golgi xử lý và đóng gói protein, lysosome chứa enzyme tiêu hóa.

Nước là phân tử phân cực và có khả năng tạo liên kết hydro, điều này mang lại nhiều đặc tính quan trọng cho sự sống như khả năng hòa tan nhiều chất, sức căng bề mặt, nhiệt dung riêng cao và vai trò dung môi trong các phản ứng sinh hóa. Nước là phân cực, có khả năng hòa tan tốt nhiều chất phân cực, điểm sôi cao (so với các phân tử có kích thước tương đương).

Cellulose là polysaccharide cấu trúc chính tạo nên vách tế bào thực vật, mang lại sự cứng cáp và hỗ trợ cho tế bào thực vật. Tinh bột là polysaccharide dự trữ năng lượng, protein có nhiều chức năng khác nhau, chitin là polysaccharide cấu trúc trong thành tế bào nấm và bộ xương ngoài của côn trùng.

Phiên mã là quá trình tổng hợp RNA từ khuôn mẫu DNA. mRNA (messenger RNA) mang thông tin di truyền từ DNA trong nhân tế bào đến ribosome trong tế bào chất để tổng hợp protein. tRNA (transfer RNA) vận chuyển amino acid đến ribosome, rRNA (ribosomal RNA) là thành phần cấu tạo ribosome.

Enzyme là chất xúc tác sinh học, chúng tăng tốc độ phản ứng hóa học bằng cách giảm năng lượng hoạt hóa cần thiết, và chúng không bị biến đổi trong quá trình phản ứng. Enzyme không bị tiêu thụ, không làm chậm phản ứng và không thay đổi sản phẩm cuối cùng của phản ứng, mà chỉ tăng tốc độ đạt đến trạng thái cân bằng.

Vách tế bào là một lớp vỏ cứng bên ngoài màng tế bào của tế bào thực vật, cung cấp sự hỗ trợ cấu trúc, hình dạng xác định và bảo vệ tế bào. Màng tế bào có mặt ở cả tế bào thực vật và động vật, lục lạp là bào quan quang hợp, không bào có nhiều chức năng khác nhau như dự trữ và duy trì áp suất thẩm thấu.

Tế bào nhân thực có nhân tế bào được bao bọc bởi màng nhân, trong khi tế bào nhân sơ không có nhân tế bào rõ ràng và vật chất di truyền nằm trong tế bào chất. Ribosome, màng tế bào và tế bào chất đều có mặt ở cả tế bào nhân thực và nhân sơ.

Axit nucleic (DNA và RNA) là các phân tử sinh học mang thông tin di truyền. DNA lưu trữ thông tin di truyền, còn RNA tham gia vào quá trình biểu hiện gen. Carbohydrate cung cấp năng lượng và cấu trúc, lipid tạo màng tế bào và dự trữ năng lượng, protein thực hiện nhiều chức năng đa dạng trong tế bào.

Glucose là một loại đường đơn, nguồn carbohydrate chính và là nguồn năng lượng chính cho tế bào thông qua quá trình hô hấp tế bào. Protein và lipid cũng cung cấp năng lượng nhưng không phải là nguồn chính và thường được sử dụng cho các chức năng cấu trúc hoặc dự trữ. Axit nucleic mang thông tin di truyền, không phải là nguồn năng lượng trực tiếp.

Nguyên phân (mitosis) là quá trình phân chia tế bào tạo ra hai tế bào con giống hệt tế bào mẹ, phục vụ cho sinh trưởng, phát triển và sửa chữa mô. Giảm phân (meiosis) là quá trình phân chia tế bào tạo giao tử (tế bào sinh dục), thụ tinh là quá trình kết hợp giao tử, sinh sản vô tính là hình thức sinh sản không qua thụ tinh.

Liên kết hydro giữa các phân tử nước tạo ra lực hút đáng kể giữa chúng, dẫn đến các đặc tính như sức căng bề mặt cao và nhiệt dung riêng cao. Liên kết ion và cộng hóa trị là liên kết mạnh hơn, liên kết Van der Waals là liên kết yếu.

Trong môi trường nhược trương (nồng độ chất tan bên ngoài thấp hơn bên trong tế bào), nước sẽ đi vào tế bào thực vật qua màng bán thấm do chênh lệch nồng độ. Vách tế bào ngăn tế bào bị vỡ, nhưng tế bào sẽ trương lên và trở nên căng (turgid). Trong môi trường ưu trương, tế bào sẽ co nguyên sinh, và trong môi trường đẳng trương, tế bào không thay đổi đáng kể.

Phospholipid là lipid chính cấu tạo nên màng tế bào. Chúng có đầu ưa nước (phosphate) và đuôi kỵ nước (acid béo), tạo thành lớp kép lipid của màng tế bào. Triglyceride là lipid dự trữ năng lượng, steroid có vai trò hormone và cấu trúc, sáp có chức năng bảo vệ và chống thấm nước.

Trong DNA, adenine (A) liên kết với thymine (T) bằng hai liên kết hydro, và cytosine (C) liên kết với guanine (G) bằng ba liên kết hydro. Đây là nguyên tắc bổ sung base, đảm bảo cấu trúc xoắn kép ổn định và chính xác trong quá trình sao chép và phiên mã.

Sự khác biệt chính giữa tế bào nhân sơ và nhân thực là tế bào nhân thực có nhân tế bào được bao bọc bởi màng nhân, trong khi tế bào nhân sơ không có nhân tế bào rõ ràng. Ribosome, màng tế bào và tế bào chất đều có mặt ở cả hai loại tế bào.

Protein là polymer được cấu tạo từ các đơn phân là amino acid. Có 20 loại amino acid khác nhau tạo nên protein. Monosaccharide là đơn phân của carbohydrate, acid béo là thành phần của lipid, nucleotide là đơn phân của axit nucleic.

Liên kết peptide là liên kết cộng hóa trị hình thành giữa nhóm carboxyl của một amino acid và nhóm amino của amino acid khác, tạo thành chuỗi polypeptide. Liên kết ion và hydro có vai trò trong cấu trúc protein nhưng không phải liên kết chính kết nối các amino acid. Liên kết glycosidic liên kết các monosaccharide trong carbohydrate.

Lục lạp (chloroplast) là bào quan thực hiện quá trình quang hợp ở tế bào thực vật, chuyển đổi năng lượng ánh sáng thành năng lượng hóa học dưới dạng glucose. Ti thể là nơi diễn ra hô hấp tế bào, bộ Golgi và lưới nội chất tham gia vào xử lý và vận chuyển protein và lipid.

Liên kết cộng hóa trị được hình thành khi các nguyên tử chia sẻ electron để đạt được cấu hình electron bền vững. Liên kết ion hình thành do lực hút tĩnh điện giữa các ion trái dấu, liên kết hydro là liên kết yếu giữa hydro và các nguyên tử âm điện, liên kết kim loại là liên kết giữa các nguyên tử kim loại trong mạng tinh thể kim loại.

Ribosome là bào quan chịu trách nhiệm tổng hợp protein. Nếu ribosome bị hỏng, tế bào sẽ không thể tổng hợp protein, dẫn đến ngừng hoạt động của nhiều quá trình sinh học quan trọng. Lưới nội chất trơn tổng hợp lipid, ti thể sản xuất ATP, và nhân tế bào sao chép DNA.

Tinh bột (starch) là polysaccharide dự trữ năng lượng ở thực vật, được tạo thành từ các đơn vị glucose liên kết với nhau. Glucose và fructose là monosaccharide (đường đơn), glycogen là polysaccharide dự trữ năng lượng ở động vật.