Đề thi, bài tập trắc nghiệm online Nghiệp vụ Ngân hàng Thương mại – Đề 12

Nợ xấu (Non-Performing Loans - NPLs) là các khoản nợ mà khách hàng không có khả năng trả nợ đúng hạn, thường là các khoản nợ quá hạn trả gốc và/hoặc lãi theo quy định. Các tiêu chí cụ thể về phân loại nợ xấu có thể khác nhau tùy theo quy định của từng quốc gia và tổ chức tài chính, nhưng bản chất chung là nợ có vấn đề về khả năng thu hồi.

Tỷ lệ dự trữ bắt buộc quy định tỷ lệ tiền gửi mà ngân hàng thương mại phải giữ lại tại Ngân hàng Nhà nước, không được sử dụng cho vay. Do đó, thay đổi tỷ lệ dự trữ bắt buộc trực tiếp ảnh hưởng đến khả năng cho vay và quy mô tín dụng của ngân hàng thương mại.

Chức năng trung gian tín dụng là chức năng cơ bản nhất của ngân hàng thương mại, thể hiện vai trò cầu nối giữa người tiết kiệm và người đi vay. Nghiệp vụ huy động vốn và cho vay là nghiệp vụ cốt lõi thực hiện chức năng này.

Nghiệp vụ thị trường mở (Open Market Operations - OMO) là công cụ chính sách tiền tệ mà Ngân hàng Nhà nước sử dụng để mua bán giấy tờ có giá ngắn hạn trên thị trường mở, nhằm điều tiết lượng cung tiền trong nền kinh tế. Mua vào giấy tờ có giá bơm thêm tiền vào lưu thông, bán ra giấy tờ có giá hút tiền về.

Sự khác biệt chính giữa ngân hàng thương mại và ngân hàng đầu tư nằm ở phạm vi và loại hình dịch vụ. Ngân hàng thương mại cung cấp dịch vụ tài chính đa dạng cho cả doanh nghiệp và cá nhân (tiền gửi, cho vay, thanh toán...). Ngân hàng đầu tư tập trung vào các dịch vụ tài chính phức tạp hơn cho doanh nghiệp lớn, chính phủ, và các tổ chức (tư vấn M&A, bảo lãnh phát hành chứng khoán, giao dịch trên thị trường vốn...).

Lợi ích chủ yếu của dịch vụ ngân hàng điện tử (internet banking, mobile banking) là sự tiện lợi và nhanh chóng, cho phép khách hàng thực hiện giao dịch ngân hàng mọi lúc, mọi nơi, 24 giờ một ngày, 7 ngày một tuần, mà không cần đến chi nhánh ngân hàng.

Các quy định về phòng chống rửa tiền (Anti-Money Laundering - AML) và chống tài trợ khủng bố (Combating the Financing of Terrorism - CFT) nhằm đảm bảo tính minh bạch, liêm chính, và an toàn của hệ thống tài chính, ngăn chặn việc sử dụng hệ thống ngân hàng để hợp pháp hóa tiền có nguồn gốc bất hợp pháp hoặc tài trợ cho các hoạt động khủng bố.

Hoạt động ngân hàng bán buôn (Wholesale Banking) tập trung vào việc cung cấp các sản phẩm và dịch vụ tài chính cho các doanh nghiệp lớn, tập đoàn, tổ chức tài chính, và các khách hàng doanh nghiệp có quy mô lớn khác. Các dịch vụ bao gồm cho vay doanh nghiệp lớn, dịch vụ ngân hàng đầu tư, quản lý tiền tệ, thanh toán quốc tế, v.v.

Chiết khấu thương phiếu là nghiệp vụ ngân hàng mua lại thương phiếu (giấy tờ có giá xác nhận nghĩa vụ thanh toán) chưa đến hạn thanh toán từ người thụ hưởng và trả trước tiền cho người thụ hưởng sau khi trừ đi một khoản chiết khấu. Về bản chất, đây là một hình thức cho vay ngắn hạn của ngân hàng.

Nghiệp vụ huy động vốn của ngân hàng thương mại bao gồm nhận tiền gửi (tiết kiệm, thanh toán), phát hành giấy tờ có giá (chứng chỉ tiền gửi, trái phiếu), và vay vốn từ các tổ chức tín dụng khác (bao gồm Ngân hàng Nhà nước). Cho vay chiết khấu giấy tờ có giá là nghiệp vụ sử dụng vốn, không phải huy động vốn.

Nghiệp vụ bảo lãnh ngân hàng là cam kết bằng văn bản của ngân hàng với bên thứ ba về việc thực hiện nghĩa vụ tài chính thay cho khách hàng (bên được bảo lãnh) nếu khách hàng không thực hiện được nghĩa vụ đó. Khác với cho vay, bảo lãnh không trực tiếp cấp vốn mà chỉ là cam kết thanh toán có điều kiện.

Hoạt động ngân hàng bán lẻ (Retail Banking) tập trung vào việc cung cấp các sản phẩm và dịch vụ tài chính cho khách hàng cá nhân và hộ gia đình, bao gồm tiền gửi, cho vay cá nhân, thẻ tín dụng, thanh toán, dịch vụ ngân hàng số, v.v.

Nghiệp vụ ngân quỹ (Treasury) của ngân hàng thương mại tập trung vào quản lý tiền mặt, các tài sản có tính thanh khoản cao (như vàng, ngoại tệ, giấy tờ có giá ngắn hạn) để đảm bảo khả năng thanh toán, đáp ứng nhu cầu rút tiền của khách hàng và các nghĩa vụ thanh toán khác.

Nguồn thu ngoài lãi của ngân hàng thương mại bao gồm các khoản thu từ phí dịch vụ (ví dụ: phí thanh toán, phí quản lý tài khoản, phí tư vấn), hoa hồng từ các hoạt động môi giới, kinh doanh ngoại hối, đầu tư, v.v. Dịch vụ tư vấn tài chính và các loại phí dịch vụ là nguồn thu quan trọng giúp đa dạng hóa nguồn thu và giảm sự phụ thuộc vào thu nhập từ lãi.

Rủi ro hoạt động (Operational Risk) là rủi ro tổn thất do các quy trình nội bộ yếu kém hoặc không đầy đủ, do lỗi hệ thống, do yếu tố con người, hoặc do các sự kiện bên ngoài. Gian lận nội bộ và sai sót quy trình là những nguồn gốc chính của rủi ro hoạt động.

Các tổ chức thẻ quốc tế như Visa, Mastercard không trực tiếp phát hành thẻ mà chủ yếu cung cấp hạ tầng mạng lưới thanh toán thẻ, thiết lập các quy tắc, tiêu chuẩn thanh toán thẻ chung trên toàn cầu, và đảm bảo tính tương thích giữa các ngân hàng và đơn vị chấp nhận thẻ.

Lợi nhuận chính của ngân hàng thương mại đến từ hoạt động tín dụng, cụ thể là chênh lệch giữa lãi suất cho vay (lãi suất ngân hàng nhận được khi cho khách hàng vay) và lãi suất huy động (lãi suất ngân hàng trả cho người gửi tiền).

Rủi ro thanh khoản là rủi ro ngân hàng không có đủ khả năng đáp ứng các nghĩa vụ nợ khi đến hạn hoặc nhu cầu rút tiền của khách hàng. Để quản lý rủi ro thanh khoản, ngân hàng cần đảm bảo sự cân đối kỳ hạn giữa tài sản (đặc biệt là tài sản có tính thanh khoản) và nguồn vốn, tránh tình trạng kỳ hạn nguồn vốn ngắn hơn kỳ hạn tài sản quá nhiều.

Thẩm định tín dụng (Credit Appraisal) là bước quan trọng nhất trong quy trình cấp tín dụng. Ở bước này, ngân hàng tiến hành phân tích, đánh giá toàn diện về khách hàng vay (năng lực pháp lý, năng lực tài chính, phương án kinh doanh, tài sản đảm bảo...) để xác định mức độ rủi ro và khả năng trả nợ của khách hàng trước khi quyết định phê duyệt khoản vay.

Rủi ro tín dụng là rủi ro khách hàng vay không có khả năng hoặc không sẵn sàng trả nợ gốc và lãi vay đúng hạn. Nghiệp vụ cho vay là nghiệp vụ chính tạo ra rủi ro tín dụng cho ngân hàng thương mại.

Hệ số CAR (Capital Adequacy Ratio) hay tỷ lệ an toàn vốn là chỉ số quan trọng đánh giá mức độ an toàn vốn của ngân hàng thương mại. Nó đo lường tỷ lệ giữa vốn tự có của ngân hàng so với tổng tài sản có rủi ro điều chỉnh, thể hiện khả năng ngân hàng có đủ vốn để bù đắp các rủi ro tiềm ẩn.

Trong nghiệp vụ thanh toán séc, ngân hàng trả tiền (ngân hàng của người ký phát séc) là ngân hàng chịu trách nhiệm thanh toán cuối cùng cho tờ séc nếu séc hợp lệ và tài khoản của người ký phát có đủ tiền.

Tài sản có (Assets) của ngân hàng thương mại là những gì ngân hàng sở hữu và có thể sử dụng để tạo ra thu nhập. Các khoản cho vay, đầu tư, tiền mặt, tài sản cố định... đều là tài sản có. Vốn chủ sở hữu và tiền gửi của khách hàng là nguồn vốn (nguồn hình thành tài sản), còn nợ phải trả là nghĩa vụ của ngân hàng.

Rủi ro lãi suất (Interest Rate Risk) phát sinh khi có sự biến động lãi suất thị trường, ảnh hưởng bất lợi đến lợi nhuận hoặc giá trị tài sản của ngân hàng. Cụ thể, nếu lãi suất huy động vốn tăng nhanh hơn hoặc nhiều hơn lãi suất cho vay, ngân hàng có thể bị giảm lợi nhuận hoặc thậm chí thua lỗ.

Xu hướng số hóa đang tác động mạnh mẽ đến nghiệp vụ thanh toán và dịch vụ khách hàng của ngân hàng thương mại. Các kênh thanh toán trực tuyến, ngân hàng số, ứng dụng di động, chatbot... đang thay đổi cách thức khách hàng giao dịch và tương tác với ngân hàng.

Sản phẩm phái sinh như hợp đồng kỳ hạn, hợp đồng tương lai, hợp đồng quyền chọn, và hợp đồng hoán đổi được sử dụng chủ yếu để phòng ngừa rủi ro (ví dụ: rủi ro lãi suất, rủi ro tỷ giá) và đầu cơ (kiếm lợi nhuận từ biến động giá cả).

Cho vay thấu chi (Overdraft) là hình thức cấp tín dụng ngắn hạn, linh hoạt, cho phép doanh nghiệp chi tiêu vượt quá số dư trên tài khoản thanh toán của mình đến một hạn mức nhất định, thường được sử dụng để tài trợ vốn lưu động ngắn hạn.

Thư tín dụng (L/C) là phương thức thanh toán quốc tế an toàn nhất cho người xuất khẩu vì ngân hàng mở L/C cam kết thanh toán nếu người xuất khẩu xuất trình bộ chứng từ phù hợp với các điều khoản của L/C, bất kể khả năng thanh toán của người nhập khẩu.

Các dịch vụ như cho vay hợp vốn, dịch vụ quản lý tiền tệ (cash management), và bảo lãnh dự thầu là các dịch vụ ngân hàng thương mại cung cấp cho doanh nghiệp. Phát hành thẻ tín dụng cá nhân chủ yếu hướng đến khách hàng cá nhân, mặc dù doanh nghiệp cũng có thể sử dụng thẻ tín dụng doanh nghiệp (corporate credit card) nhưng câu hỏi tập trung vào dịch vụ *không phải* cho doanh nghiệp *trong các lựa chọn được đưa ra*.

Vốn tự có (Equity Capital) là nguồn vốn chủ sở hữu của ngân hàng, đóng vai trò quan trọng trong việc hấp thụ rủi ro, đảm bảo an toàn vốn, duy trì tỷ lệ an toàn vốn tối thiểu theo quy định, và thể hiện khả năng tài chính vững mạnh của ngân hàng, từ đó đảm bảo khả năng thanh toán và hoạt động liên tục.