Đề thi, bài tập trắc nghiệm online Module da – cơ xương khớp – Đề 1

Bó bột là phương pháp điều trị gãy xương phổ biến, có tác dụng chính là cố định vùng xương gãy, giữ các đầu xương gãy ở đúng vị trí giải phẫu, tạo điều kiện thuận lợi cho quá trình lành xương tự nhiên diễn ra. Bó bột không trực tiếp kích thích tế bào tạo xương hay cung cấp canxi, và tác dụng giảm đau, sưng tấy không phải là chính.

Khớp sọ (sutures of skull) là khớp sợi (fibrous joint), một loại khớp bất động hoặc ít cử động, các xương được liên kết chặt chẽ bằng mô sợi đặc. Các khớp gối, khuỷu tay và vai là khớp hoạt dịch, đặc trưng bởi bao khớp chứa dịch hoạt dịch, cho phép cử động linh hoạt.

Collagen là protein cấu trúc chính của da, xương, sụn, dây chằng và gân. Thiếu hụt collagen dẫn đến da mất độ đàn hồi, xuất hiện nếp nhăn, xương khớp trở nên yếu, dễ tổn thương, tăng nguy cơ loãng xương và thoái hóa khớp. Collagen đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì độ đàn hồi và sức mạnh của các mô liên kết này.

Lớp hạ bì, còn gọi là mô dưới da, chủ yếu chứa mô mỡ, đóng vai trò dự trữ năng lượng, cách nhiệt và bảo vệ cơ thể khỏi chấn thương cơ học. Biểu bì tạo lớp bảo vệ chống thấm nước và trung bì chứa thụ thể cảm giác và tham gia điều hòa nhiệt độ.

Cơ vân (cơ xương) là loại cơ bám vào xương, có vân ngang, chịu sự kiểm soát của hệ thần kinh trung ương (ý thức), và chịu trách nhiệm cho các cử động chủ động của cơ thể như đi lại, chạy nhảy.

Melanocytes là tế bào chuyên biệt nằm ở lớp đáy của biểu bì, sản xuất melanin, sắc tố quyết định màu da và bảo vệ da khỏi tác hại của tia UV.

Ion canxi (Ca2+) đóng vai trò then chốt trong co cơ. Khi có xung thần kinh, Ca2+ được giải phóng từ lưới nội chất cơ tương (sarcoplasmic reticulum), liên kết với troponin, làm lộ vị trí liên kết của myosin trên sợi actin, cho phép hình thành cầu nối ngang và bắt đầu chu trình co cơ.

Bệnh vẩy nến (Psoriasis) là một bệnh da mạn tính, tự miễn, đặc trưng bởi sự xuất hiện các mảng da đỏ, dày, có vảy trắng bạc, thường gặp ở khuỷu tay, đầu gối, da đầu và lưng. Viêm da cơ địa gây ngứa, mẩn đỏ, mụn nước. Lupus ban đỏ hệ thống là bệnh tự miễn ảnh hưởng nhiều cơ quan, da chỉ là một phần. Viêm da tiếp xúc do tiếp xúc với chất kích ứng.

Co cơ đẳng trương (isotonic contraction) là loại co cơ mà trương lực cơ (lực cơ) được duy trì không đổi, trong khi chiều dài cơ thay đổi. Ví dụ: nâng tạ - lực cơ giữ nguyên để thắng trọng lực tạ, nhưng cơ ngắn lại khi nâng tạ lên. Co cơ đẳng trường (isometric contraction) là chiều dài cơ không đổi, lực cơ tăng (ví dụ: giữ tạ ở một vị trí).

Viêm khớp dạng thấp là bệnh tự miễn, hệ miễn dịch tấn công nhầm lẫn màng hoạt dịch (synovium) - lớp màng lót bên trong bao khớp, gây viêm mạn tính, dẫn đến tổn thương sụn, xương và các cấu trúc khớp khác nếu không được điều trị.

Kem chống nắng hoạt động bằng cách chứa các thành phần hóa học có khả năng hấp thụ tia UV (hóa học) hoặc tạo lớp màng vật lý phản xạ tia UV (vật lý), ngăn chặn hoặc giảm thiểu tia UV xâm nhập vào da và gây tổn thương tế bào da. Kem chống nắng không tăng sản xuất melanin, kích thích tái tạo tế bào da hay làm dày biểu bì, mà chủ yếu bảo vệ da bằng cách ngăn chặn trực tiếp tia UV.

Loãng xương là bệnh lý đặc trưng bởi sự suy giảm mật độ xương và chất lượng xương, làm cho xương trở nên xốp, yếu và dễ gãy, ngay cả khi bị chấn thương nhẹ.

Gân là cấu trúc mô liên kết dai, chắc, kết nối cơ xương với xương. Khi cơ co, lực co cơ được truyền qua gân đến xương, tạo ra cử động tại khớp.

Xương đặc (vỏ xương) có cấu trúc đặc, chắc, tạo nên lớp vỏ ngoài cứng cáp của xương, giúp xương chịu lực và bảo vệ. Xương xốp (bè xương) có cấu trúc mạng lưới các bè xương (trabeculae) xen kẽ với nhiều khoảng trống, làm giảm trọng lượng xương mà vẫn duy trì được độ chắc khỏe. Cả hai loại xương đều có thể chứa tủy xương đỏ hoặc vàng, và đều được bao phủ bởi màng xương.

Thuyên tắc mỡ (fat embolism) là một biến chứng nguy hiểm có thể xảy ra sau gãy xương lớn, đặc biệt là xương dài như xương đùi. Mỡ từ tủy xương thoát ra và xâm nhập vào mạch máu, di chuyển đến phổi hoặc não, gây tắc nghẽn mạch máu và suy hô hấp, rối loạn thần kinh. Thuyên tắc phổi do cục máu đông, nhiễm trùng huyết do nhiễm trùng, hội chứng khoang do tăng áp lực trong khoang cơ.

Cơ trơn là loại cơ không vân, được tìm thấy trong thành của các cơ quan nội tạng (tạng rỗng), mạch máu, ống dẫn khí, v.v. Cơ trơn hoạt động tự động, không chịu sự kiểm soát của ý thức, điều khiển các chức năng như nhu động ruột, co mạch máu, co bàng quang, v.v.

Sụn khớp là mô sụn hyalin bao phủ bề mặt khớp của xương, có chức năng chính là giảm ma sát giữa các đầu xương khi cử động, giúp khớp vận động trơn tru, đồng thời hấp thụ lực sốc, bảo vệ xương dưới sụn khỏi tổn thương do va đập. Gân kết nối cơ với xương, xương tự cung cấp máu và dinh dưỡng, bao khớp bao bọc và ổn định khớp.

Tế bào hủy xương (Osteoclasts) là tế bào đa nhân lớn, có chức năng phá hủy và hấp thụ mô xương cũ trong quá trình tu sửa xương, giải phóng khoáng chất vào máu và tạo không gian cho tế bào tạo xương xây dựng xương mới.

Tiếp xúc quá nhiều với tia cực tím (UV) từ ánh nắng mặt trời hoặc giường tắm nắng là yếu tố nguy cơ hàng đầu gây ung thư da. Tia UV gây tổn thương DNA của tế bào da, có thể dẫn đến phát triển ung thư da. Yếu tố di truyền cũng có vai trò, nhưng tiếp xúc UV là nguyên nhân chính có thể phòng ngừa được.

Giai đoạn tăng sinh (proliferative phase) trong lành vết thương đặc trưng bởi sự hình thành mô hạt (granulation tissue) - mô liên kết mới chứa nhiều mạch máu, nguyên bào sợi và tế bào viêm, lấp đầy vết thương. Đồng thời, các tế bào biểu bì di chuyển đến mép vết thương để tái tạo lớp biểu bì. Giai đoạn viêm là giai đoạn đầu, giai đoạn tái tạo và trưởng thành là các giai đoạn sau.

Viêm xương khớp (thoái hóa khớp) là tình trạng thoái hóa sụn khớp, lớp sụn bảo vệ bề mặt xương bị bào mòn, mỏng đi, thậm chí mất hoàn toàn. Khi sụn khớp bị tổn thương, xương dưới sụn lộ ra, cọ xát trực tiếp vào nhau khi cử động, gây đau, cứng khớp và hạn chế vận động. Viêm màng hoạt dịch có thể xảy ra thứ phát nhưng không phải cơ chế gây đau chính.

Hệ cơ xương khớp đảm nhận các chức năng chính như vận động, nâng đỡ cơ thể, bảo vệ cơ quan nội tạng và sản xuất tế bào máu (trong tủy xương). Điều hòa thân nhiệt chủ yếu do hệ da và hệ thần kinh đảm nhiệm, tuyến mồ hôi nằm trong da, không phải hệ cơ xương khớp.

Mất nước và điện giải, đặc biệt là natri, kali, canxi và magie, là nguyên nhân phổ biến gây chuột rút. Sự mất cân bằng điện giải làm rối loạn chức năng cơ và dây thần kinh, dẫn đến co cơ không kiểm soát. Tập thể dục quá sức cũng có thể góp phần gây chuột rút, nhưng mất nước và điện giải thường là yếu tố chính.

Vitamin D đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sức khỏe hệ xương khớp bằng cách tăng cường hấp thụ canxi và phốt pho từ ruột vào máu. Canxi và phốt pho là các khoáng chất thiết yếu cho sự phát triển và duy trì xương chắc khỏe. Thiếu vitamin D có thể dẫn đến còi xương ở trẻ em và loãng xương ở người lớn.

Corticosteroid là nhóm thuốc có tác dụng kháng viêm mạnh mẽ, được sử dụng rộng rãi trong điều trị các bệnh lý da (viêm da, vẩy nến) và cơ xương khớp (viêm khớp dạng thấp, thoái hóa khớp) do cơ chế chính là ức chế phản ứng viêm trong cơ thể. Corticosteroid không tăng cường hệ miễn dịch, kích thích sản xuất collagen hay chỉ giảm đau trực tiếp, mà tập trung vào kiểm soát quá trình viêm.

Quá trình lão hóa tự nhiên gây ra nhiều thay đổi ở hệ cơ xương khớp, bao gồm giảm mật độ xương (dẫn đến loãng xương), giảm khối lượng cơ bắp (teo cơ), và giảm độ đàn hồi của dây chằng và gân (tăng nguy cơ chấn thương). Độ tiết dịch khớp thường giảm, gây khô khớp và cứng khớp.

Trung bì là lớp da nằm giữa biểu bì và hạ bì, chứa các cấu trúc quan trọng như mạch máu, dây thần kinh, tuyến mồ hôi, nang lông và cơ dựng lông.

Comedones là thuật ngữ y khoa dùng để chỉ mụn đầu đen (mụn hở, lỗ chân lông bị tắc nghẽn bởi bã nhờn và tế bào chết, oxy hóa thành màu đen) và mụn đầu trắng (mụn kín, lỗ chân lông bị tắc nghẽn nhưng đóng kín dưới da). Mụn mủ chứa mủ, nốt sần là tổn thương viêm sâu, u nang là tổn thương dạng túi chứa dịch.

Khớp cầu và ổ cối là loại khớp hoạt dịch cho phép cử động theo nhiều hướng, bao gồm gập, duỗi, dạng, khép, xoay trong và xoay ngoài, nhờ cấu trúc một đầu xương hình cầu khớp với một hốc lõm (ổ cối) trên xương khác.

Bỏng độ 4 là mức độ bỏng nghiêm trọng nhất, phá hủy toàn bộ lớp da (biểu bì, trung bì và hạ bì) và có thể lan sâu đến cơ, xương, gân và dây thần kinh. Bỏng độ 1 chỉ tổn thương biểu bì, độ 2 tổn thương biểu bì và một phần trung bì, độ 3 tổn thương toàn bộ lớp da.