Đề thi, bài tập trắc nghiệm online Miễn dịch – Đề 15

Phản ứng quá mẫn loại IV, còn gọi là phản ứng quá mẫn chậm, khác biệt với các loại phản ứng quá mẫn khác (loại I, II, III) ở chỗ nó được trung gian bởi tế bào T, chứ không phải kháng thể. Phản ứng này xảy ra chậm, thường sau 24-72 giờ sau khi tiếp xúc với kháng nguyên, ví dụ như viêm da tiếp xúc do niken hoặc phản ứng Mantoux.

Miễn dịch thụ động là loại miễn dịch có được khi cơ thể nhận kháng thể từ nguồn bên ngoài, thay vì tự sản xuất. Truyền kháng thể từ mẹ sang con qua nhau thai hoặc sữa mẹ là một ví dụ điển hình về miễn dịch thụ động tự nhiên.

Miễn dịch bẩm sinh là hệ thống phòng thủ đầu tiên của cơ thể, có đặc điểm đáp ứng nhanh chóng nhưng không đặc hiệu. Nó nhận diện các cấu trúc chung của vi sinh vật (PAMPs) thông qua các thụ thể nhận diện mẫu (PRRs), nhưng không có khả năng nhận diện đặc hiệu từng loại kháng nguyên cụ thể và không tạo ra trí nhớ miễn dịch.

Miễn dịch thụ động nhân tạo là loại miễn dịch có được bằng cách đưa kháng thể đã được tạo ra từ bên ngoài vào cơ thể, thông qua các biện pháp y tế. Truyền huyết thanh chứa kháng thể (immunoglobulin) là một ví dụ điển hình, thường được sử dụng để cung cấp bảo vệ tức thời trong các trường hợp khẩn cấp như phơi nhiễm uốn ván hoặc rắn cắn.

Đáp ứng miễn dịch thứ phát xảy ra khi cơ thể tái tiếp xúc với cùng một kháng nguyên. Do có sự hiện diện của tế bào nhớ từ lần tiếp xúc đầu tiên, đáp ứng thứ phát diễn ra nhanh chóng, mạnh mẽ và hiệu quả hơn nhiều so với đáp ứng sơ cấp.

Dung nạp miễn dịch (miễn dịch tự nhiên) là một cơ chế quan trọng để duy trì sự cân bằng miễn dịch và ngăn ngừa phản ứng tự miễn. Đó là trạng thái hệ thống miễn dịch không đáp ứng hoặc bỏ qua các kháng nguyên của chính cơ thể ('bản thân'), tránh gây tổn thương cho các mô khỏe mạnh.

Da và niêm mạc là các hàng rào vật lý và hóa học đầu tiên ngăn chặn sự xâm nhập của tác nhân gây bệnh vào cơ thể. Da tạo ra một lớp bảo vệ vật lý, trong khi niêm mạc tiết ra chất nhầy và các chất kháng khuẩn để bẫy và loại bỏ vi sinh vật.

Gan đóng vai trò quan trọng trong nhiều chức năng của cơ thể, nhưng không được coi là một cơ quan chính của hệ thống miễn dịch. Tủy xương, lách và hạch bạch huyết là các cơ quan lympho chính, trực tiếp tham gia vào các phản ứng miễn dịch.

Phản ứng viêm là một phần quan trọng của hệ thống miễn dịch bẩm sinh. Nó giúp khu trú nhiễm trùng tại vị trí tổn thương, ngăn chặn sự lây lan của tác nhân gây bệnh, và thu hút các tế bào miễn dịch đến để loại bỏ mầm bệnh và sửa chữa mô bị tổn thương. Tuy nhiên, viêm quá mức hoặc kéo dài có thể gây hại.

Interferon là một nhóm cytokine được sản xuất và giải phóng bởi tế bào vật chủ để đáp ứng với sự hiện diện của virus và các tác nhân gây bệnh khác. Interferon có vai trò quan trọng trong việc ức chế sự nhân lên của virus, tăng cường hoạt động của tế bào NK và tế bào T gây độc tế bào, giúp chống lại nhiễm virus.

Miễn dịch chủ động là loại miễn dịch phát triển khi hệ thống miễn dịch của cơ thể tự tạo ra đáp ứng miễn dịch, bao gồm sản xuất kháng thể bởi tế bào B hoặc hoạt hóa tế bào T, sau khi tiếp xúc với kháng nguyên. Miễn dịch chủ động có thể được tạo ra do nhiễm trùng tự nhiên hoặc tiêm vắc-xin.

Virus HIV gây ra AIDS có ái lực đặc biệt với tế bào T hỗ trợ (CD4+ T cells). HIV tấn công và phá hủy tế bào Th, làm suy giảm nghiêm trọng chức năng của hệ thống miễn dịch, khiến cơ thể dễ bị nhiễm trùng cơ hội và ung thư, dẫn đến hội chứng suy giảm miễn dịch mắc phải (AIDS).

Hệ thống bổ thể là một nhóm protein huyết tương có vai trò quan trọng trong cả miễn dịch bẩm sinh và miễn dịch thích ứng. Chúng hoạt động theo một chuỗi phản ứng, khi được hoạt hóa sẽ giúp tiêu diệt mầm bệnh bằng nhiều cơ chế như ly giải tế bào, tăng cường thực bào và gây viêm.

IgG là loại kháng thể phổ biến nhất trong huyết thanh và dịch ngoại bào, chiếm khoảng 75-80% tổng lượng kháng thể. IgG có nhiều chức năng quan trọng, bao gồm trung hòa độc tố, hoạt hóa bổ thể, tăng cường thực bào và đặc biệt là khả năng đi qua nhau thai để truyền miễn dịch thụ động cho thai nhi.

Cytokine là các protein nhỏ được tiết ra bởi các tế bào miễn dịch và các tế bào khác trong cơ thể. Chúng đóng vai trò là các phân tử tín hiệu, điều phối các hoạt động của hệ thống miễn dịch, bao gồm điều hòa viêm, tăng sinh tế bào, và hoạt hóa tế bào miễn dịch.

Phản ứng quá mẫn loại I, còn gọi là phản ứng dị ứng tức thì, được trung gian bởi kháng thể IgE. Khi IgE gắn với tế bào mast và gặp lại kháng nguyên (dị nguyên), tế bào mast giải phóng các chất trung gian hóa học như histamine, gây ra các triệu chứng dị ứng.

Vắc-xin hoạt động bằng cách đưa vào cơ thể các kháng nguyên đã được làm yếu hoặc bất hoạt của tác nhân gây bệnh. Điều này kích thích hệ thống miễn dịch tạo ra đáp ứng miễn dịch sơ cấp và hình thành tế bào nhớ. Khi cơ thể tiếp xúc với tác nhân gây bệnh thực sự trong tương lai, đáp ứng miễn dịch thứ phát sẽ được kích hoạt nhanh chóng và hiệu quả, ngăn ngừa bệnh tật.

Thực bào là một quá trình quan trọng của hệ thống miễn dịch bẩm sinh, trong đó các tế bào thực bào (như đại thực bào, bạch cầu trung tính, tế bào tua) nuốt và tiêu hóa các vi sinh vật xâm nhập, tế bào chết, mảnh vụn tế bào và các chất lạ khác, giúp làm sạch cơ thể và khởi động các phản ứng miễn dịch.

Tế bào T điều hòa (Treg) là một quần thể tế bào T chuyên biệt có chức năng chính là ức chế các đáp ứng miễn dịch quá mức, ngăn ngừa phản ứng tự miễn và duy trì sự cân bằng nội môi của hệ thống miễn dịch. Sự suy giảm chức năng của tế bào Treg có thể dẫn đến các bệnh tự miễn.

Tế bào tua là các tế bào trình diện kháng nguyên chuyên nghiệp, có khả năng bắt giữ kháng nguyên tại các mô ngoại biên, sau đó di chuyển đến hạch bạch huyết để trình diện kháng nguyên cho tế bào T, khởi động đáp ứng miễn dịch thích ứng.

Nhóm máu là đặc điểm di truyền liên quan đến các kháng nguyên trên bề mặt hồng cầu, nhưng không có vai trò trực tiếp trong chức năng chung của hệ thống miễn dịch. Tuổi tác, dinh dưỡng và mức độ căng thẳng đều là những yếu tố đã được chứng minh có ảnh hưởng đáng kể đến hoạt động và hiệu quả của hệ thống miễn dịch.

Vaccine MMR (Measles, Mumps, Rubella) là vaccine sống giảm độc lực. Loại vaccine này chứa các phiên bản suy yếu của virus sởi, quai bị và rubella. Chúng vẫn có khả năng kích thích hệ thống miễn dịch tạo ra đáp ứng miễn dịch bảo vệ, nhưng không gây bệnh ở người khỏe mạnh.

Đáp ứng miễn dịch qua trung gian tế bào là một nhánh của miễn dịch thích ứng, được thực hiện chủ yếu bởi tế bào T. Tế bào T gây độc tế bào (Tc) đóng vai trò trung tâm trong đáp ứng này, có khả năng nhận diện và tiêu diệt trực tiếp các tế bào bị nhiễm virus, tế bào ung thư hoặc tế bào ghép bị đào thải.

Tế bào NK là một loại tế bào lympho của hệ miễn dịch bẩm sinh, có khả năng tiêu diệt các tế bào bị nhiễm virus hoặc tế bào ung thư một cách trực tiếp mà không cần mẫn cảm trước. Cơ chế chính của tế bào NK là giải phóng các chất độc tế bào như perforin và granzyme, gây chết tế bào đích theo chương trình (apoptosis).

Hạch bạch huyết là các cơ quan lympho thứ phát, đóng vai trò là nơi tập trung các tế bào miễn dịch như tế bào lympho T, tế bào lympho B và tế bào trình diện kháng nguyên. Tại hạch bạch huyết, các tế bào miễn dịch tương tác với kháng nguyên và khởi động các phản ứng miễn dịch thích ứng.

Tế bào B là loại tế bào lympho duy nhất có khả năng sản xuất kháng thể. Khi được kích hoạt, tế bào B biệt hóa thành tế bào plasma, chuyên biệt hóa trong việc tiết ra một lượng lớn kháng thể để trung hòa hoặc loại bỏ kháng nguyên.

Tuyến ức là một cơ quan lympho sơ cấp, có vai trò thiết yếu trong quá trình phát triển và trưởng thành của tế bào T. Tế bào tiền thân T từ tủy xương di chuyển đến tuyến ức, nơi chúng trải qua quá trình chọn lọc và biệt hóa để trở thành các tế bào T trưởng thành, có khả năng nhận diện kháng nguyên và thực hiện chức năng miễn dịch.

Liệu pháp ức chế miễn dịch được sử dụng để làm giảm hoạt động của hệ thống miễn dịch trong các trường hợp như bệnh tự miễn (ví dụ, viêm khớp dạng thấp, lupus ban đỏ), ghép tạng (để ngăn ngừa thải ghép), hoặc một số bệnh viêm nhiễm. Mục tiêu là kiểm soát các phản ứng miễn dịch quá mức hoặc không mong muốn, mặc dù điều này cũng có thể làm tăng nguy cơ nhiễm trùng.

Kháng nguyên (antigen) là bất kỳ chất nào khi xâm nhập vào cơ thể có khả năng kích thích hệ thống miễn dịch đáp ứng lại, bao gồm cả đáp ứng miễn dịch bẩm sinh và miễn dịch thích ứng. Kháng nguyên có thể là protein, polysaccharide, lipid, hoặc acid nucleic, có nguồn gốc từ vi sinh vật, tế bào ung thư, hoặc các chất ngoại lai khác.

Tự miễn dịch là tình trạng hệ thống miễn dịch mất khả năng phân biệt giữa 'bản thân' và 'không phải bản thân', dẫn đến việc tấn công nhầm lẫn các tế bào và mô khỏe mạnh của cơ thể. Điều này gây ra các bệnh tự miễn như viêm khớp dạng thấp, lupus ban đỏ hệ thống...