Đề thi, bài tập trắc nghiệm online Miễn dịch – Đề 14

Miễn dịch dịch thể là cơ chế miễn dịch chủ yếu dựa vào tế bào B và kháng thể do chúng sản xuất ra để chống lại các tác nhân gây bệnh ngoại bào.

Kháng thể đơn dòng là các kháng thể giống hệt nhau, đặc hiệu cho một epitope duy nhất của kháng nguyên. Chúng được sản xuất bằng công nghệ hybridoma, trong đó tế bào B sản xuất kháng thể đặc hiệu được hợp nhất với tế bào ung thư (myeloma) để tạo ra dòng tế bào hybridoma có khả năng sản xuất kháng thể liên tục và sinh sản vô hạn.

Miễn dịch quần thể xảy ra khi một tỷ lệ đáng kể dân số được miễn dịch với một bệnh truyền nhiễm (thường qua vaccine hoặc nhiễm bệnh trước đó), làm giảm khả năng lây lan bệnh trong cộng đồng và bảo vệ gián tiếp cho những người chưa được miễn dịch.

Dung nạp miễn dịch là khả năng hệ miễn dịch không phản ứng lại các kháng nguyên của chính cơ thể. Mất khả năng dung nạp miễn dịch dẫn đến hệ miễn dịch tấn công các thành phần của cơ thể, gây ra các bệnh tự miễn như viêm khớp dạng thấp, lupus ban đỏ...

Tủy xương, lách và hạch bạch huyết là các cơ quan lympho đóng vai trò quan trọng trong hệ thống miễn dịch. Gan có chức năng chuyển hóa và giải độc, không phải là cơ quan miễn dịch chính.

Phản ứng viêm là một cơ chế bảo vệ của miễn dịch bẩm sinh, xảy ra nhanh chóng để chống lại các tác nhân gây hại ngay tại vị trí xâm nhập.

Cytokine là các protein nhỏ được sản xuất bởi nhiều loại tế bào miễn dịch và tế bào khác, đóng vai trò là chất truyền tin giữa các tế bào, điều hòa sự phát triển, biệt hóa và chức năng của tế bào miễn dịch, cũng như các phản ứng viêm và miễn dịch.

Interferon là một nhóm cytokine được sản xuất để đáp ứng với nhiễm virus và các tác nhân gây bệnh khác. Interferon có vai trò quan trọng trong việc ức chế sự nhân lên của virus, tăng cường hoạt động của tế bào NK và tế bào T gây độc, và kích hoạt các cơ chế miễn dịch khác để chống lại nhiễm virus.

Tế bào mast là tế bào miễn dịch cư trú ở mô, chứa nhiều hạt dự trữ các chất trung gian hóa học như histamine, heparin, leukotriene... Khi tế bào mast được hoạt hóa (ví dụ bởi IgE trong phản ứng dị ứng), chúng giải phóng các chất này, gây ra các triệu chứng viêm và dị ứng như co thắt phế quản, tăng tiết dịch, phù nề...

Tế bào đuôi gai là tế bào trình diện kháng nguyên chuyên nghiệp, đóng vai trò quan trọng trong việc kích hoạt miễn dịch đặc hiệu. Chúng bắt giữ kháng nguyên ở mô ngoại biên, di chuyển đến hạch bạch huyết và trình diện kháng nguyên cho tế bào T, khởi động đáp ứng miễn dịch đặc hiệu.

ELISA là một xét nghiệm miễn dịch enzyme phổ biến, được sử dụng rộng rãi để phát hiện và định lượng kháng thể, kháng nguyên, hormone, protein... trong các mẫu sinh học như máu, nước tiểu, dịch não tủy...

Virus HIV (Human Immunodeficiency Virus) tấn công và phá hủy tế bào T hỗ trợ CD4+, là tế bào trung tâm của hệ miễn dịch, điều phối nhiều chức năng miễn dịch khác. Sự suy giảm số lượng tế bào CD4+ dẫn đến suy giảm miễn dịch nghiêm trọng, làm tăng nguy cơ mắc các bệnh nhiễm trùng cơ hội và ung thư.

Hệ thống bổ thể là một phần của miễn dịch bẩm sinh, bao gồm các protein huyết tương hoạt hóa theo chuỗi phản ứng. Chức năng chính của bổ thể là tăng cường phản ứng viêm, opsonin hóa (tạo điều kiện cho thực bào) và ly giải tế bào đích.

Phản ứng thải ghép là đáp ứng miễn dịch của cơ thể nhận chống lại tạng ghép lạ. Tế bào T, đặc biệt là tế bào T gây độc và tế bào T hỗ trợ, đóng vai trò chính trong cơ chế thải ghép thông qua việc nhận diện và tấn công tế bào của tạng ghép.

Tế bào trình diện kháng nguyên (APC) như tế bào đuôi gai, đại thực bào và tế bào B có chức năng bắt giữ, xử lý và trình diện kháng nguyên cho tế bào T hỗ trợ, khởi động đáp ứng miễn dịch đặc hiệu.

Vaccine chứa các tác nhân gây bệnh đã chết hoặc suy yếu, hoặc một phần của chúng. Khi đưa vào cơ thể, vaccine kích thích hệ miễn dịch tạo ra phản ứng miễn dịch ban đầu và trí nhớ miễn dịch mà không gây bệnh, giúp cơ thể có khả năng bảo vệ lâu dài.

Vaccine sống giảm độc lực chứa các tác nhân gây bệnh (virus hoặc vi khuẩn) còn sống nhưng đã được làm suy yếu (giảm độc lực) để không gây bệnh hoặc gây bệnh nhẹ. Loại vaccine này thường tạo ra đáp ứng miễn dịch mạnh mẽ và kéo dài hơn so với vaccine bất hoạt.

Tế bào T gây độc (Tc), hay còn gọi là tế bào CD8+, có khả năng nhận diện và tiêu diệt trực tiếp các tế bào bị nhiễm virus, tế bào ung thư hoặc tế bào ghép lạ thông qua cơ chế gây độc tế bào.

Miễn dịch niêm mạc là hệ thống miễn dịch bảo vệ các bề mặt niêm mạc của cơ thể (ví dụ: đường tiêu hóa, đường hô hấp). Cơ chế chính của miễn dịch niêm mạc là sản xuất kháng thể IgA tiết (sIgA), được tiết vào dịch nhầy niêm mạc để trung hòa tác nhân gây bệnh tại chỗ.

Tuyến ức là cơ quan lympho trung ương, nơi tế bào T tiền thân từ tủy xương di chuyển đến để phát triển và trưởng thành. Trong tuyến ức, tế bào T trải qua quá trình chọn lọc để đảm bảo chỉ những tế bào T có khả năng nhận diện kháng nguyên ngoại lai và không phản ứng với kháng nguyên của cơ thể mới được tồn tại và trưởng thành.

Miễn dịch bẩm sinh là tuyến phòng thủ đầu tiên, hoạt động không đặc hiệu và không tạo trí nhớ miễn dịch. Sản xuất kháng thể đặc hiệu là cơ chế của miễn dịch đặc hiệu (miễn dịch thu được).

Phân tử MHC lớp II được biểu hiện chủ yếu trên bề mặt các tế bào trình diện kháng nguyên (APC) như tế bào đuôi gai, đại thực bào, tế bào B. MHC lớp II trình diện kháng nguyên ngoại bào cho tế bào T hỗ trợ CD4+.

Sốc phản vệ là một phản ứng dị ứng nghiêm trọng, đe dọa tính mạng, thuộc loại quá mẫn loại I (tức thì) qua trung gian IgE. Các dị nguyên phổ biến gây sốc phản vệ bao gồm thức ăn, thuốc, nọc côn trùng...

Bệnh tự miễn xảy ra khi hệ miễn dịch bị rối loạn, mất khả năng phân biệt 'bản thân' và 'không bản thân', dẫn đến việc tấn công nhầm các tế bào và mô khỏe mạnh của cơ thể, gây tổn thương và bệnh tật.

Kháng thể không trực tiếp ly giải tế bào nhiễm bệnh. Chức năng chính của kháng thể bao gồm trung hòa độc tố và virus, opsonin hóa (tăng cường thực bào), và hoạt hóa hệ thống bổ thể để tiêu diệt tác nhân gây bệnh. Ly giải tế bào nhiễm bệnh thường do tế bào T gây độc hoặc hệ thống bổ thể (thông qua kháng thể).

PCR (Polymerase Chain Reaction) là kỹ thuật sinh học phân tử được sử dụng rộng rãi trong miễn dịch học và chẩn đoán bệnh truyền nhiễm để khuếch đại và phát hiện DNA hoặc RNA đặc hiệu của tác nhân gây bệnh (virus, vi khuẩn, ký sinh trùng...), giúp phát hiện bệnh sớm và chính xác.

Miễn dịch chủ động được tạo ra khi cơ thể tự sản xuất kháng thể và tế bào miễn dịch nhớ sau khi tiếp xúc với kháng nguyên, tạo trí nhớ miễn dịch lâu dài. Miễn dịch thụ động là nhận kháng thể từ nguồn bên ngoài (ví dụ từ mẹ sang con hoặc tiêm huyết thanh), không tạo trí nhớ miễn dịch và chỉ có tác dụng ngắn hạn.

IgG là loại kháng thể phổ biến nhất trong huyết thanh, chiếm khoảng 75-80% tổng lượng kháng thể. IgG có vai trò quan trọng trong miễn dịch dịch thể và có thể truyền từ mẹ sang con qua nhau thai, cung cấp miễn dịch thụ động cho trẻ sơ sinh.

Kháng thể IgE đóng vai trò chính trong các phản ứng quá mẫn tức thì, hay còn gọi là dị ứng. IgE gắn vào tế bào mast và bạch cầu ái kiềm, khi gặp lại dị nguyên sẽ gây giải phóng các chất trung gian hóa học gây ra triệu chứng dị ứng.

Xét nghiệm Coombs (còn gọi là xét nghiệm kháng globulin) được sử dụng để phát hiện kháng thể hoặc bổ thể gắn trên bề mặt hồng cầu, thường được sử dụng để chẩn đoán các bệnh thiếu máu tan máu tự miễn và phản ứng truyền máu, là những ví dụ của quá mẫn loại II (gây độc tế bào).