Đề thi, bài tập trắc nghiệm online Lập trình hướng đối tượng – Đề 9

Composition nên được sử dụng khi muốn thể hiện mối quan hệ 'has-a' (có một) mạnh mẽ giữa các đối tượng, hoặc khi muốn tái sử dụng chức năng của một class trong một class khác mà không muốn tạo ra mối quan hệ kế thừa 'is-a'. Composition giúp tạo ra các đối tượng phức tạp từ các đối tượng đơn giản hơn và giảm sự phụ thuộc chặt chẽ giữa các class so với kế thừa.

Lạm dụng kế thừa có thể tạo ra hệ thống phân cấp lớp phức tạp và khó hiểu. Vấn đề 'fragile base class problem' xảy ra khi thay đổi ở lớp cha có thể gây ra những tác động không mong muốn và khó lường đến các lớp con, làm giảm tính ổn định và khả năng bảo trì.

Loose coupling (kết hợp lỏng lẻo) là một nguyên tắc thiết kế quan trọng trong OOP. Nó chỉ ra rằng các thành phần phần mềm (class, module) nên ít phụ thuộc vào nhau càng tốt. Kết hợp lỏng lẻo giúp tăng tính linh hoạt, khả năng tái sử dụng và bảo trì của hệ thống, vì thay đổi ở một thành phần ít có khả năng gây ra hiệu ứng domino và ảnh hưởng đến các thành phần khác.

OOP giúp tổ chức mã nguồn tốt hơn, tăng tính tái sử dụng (thông qua kế thừa, đóng gói), dễ bảo trì và mở rộng (thông qua đa hình, trừu tượng). Điều này đặc biệt hữu ích cho các dự án lớn và phức tạp, nơi việc quản lý mã nguồn trở nên khó khăn với lập trình hướng thủ tục.

Quan hệ 'is-a' (ví dụ: 'Xe hơi là một phương tiện giao thông') trong OOP thường được thể hiện bằng quan hệ kế thừa (Inheritance). Lớp con 'Xe hơi' kế thừa từ lớp cha 'Phương tiện giao thông', thể hiện mối quan hệ 'là một' giữa chúng.

Lớp abstract (trừu tượng) là lớp không thể được khởi tạo trực tiếp (không thể tạo đối tượng từ lớp abstract). Mục đích chính của lớp abstract là để làm lớp cha cho các lớp con cụ thể. Lớp abstract có thể chứa các phương thức abstract (phải được ghi đè bởi lớp con) và các phương thức cụ thể (có thể được kế thừa và sử dụng trực tiếp hoặc ghi đè bởi lớp con).

Constructor chaining (chuỗi khởi tạo) là kỹ thuật trong OOP cho phép một constructor trong một class gọi một constructor khác của cùng class hoặc của lớp cha. Mục đích chính là tái sử dụng mã khởi tạo và tránh trùng lặp logic khởi tạo trong các constructor khác nhau.

Class là một bản thiết kế hoặc khuôn mẫu để tạo ra các đối tượng. Nó định nghĩa các thuộc tính (dữ liệu) và phương thức (hành vi) mà các đối tượng của class đó sẽ có.

Mẫu thiết kế Singleton đảm bảo rằng một class chỉ có một instance duy nhất và cung cấp một cách để truy cập instance đó từ bất kỳ đâu trong chương trình. Singleton thường được sử dụng cho các tài nguyên chia sẻ toàn cục, cấu hình ứng dụng, hoặc logging.

Nguyên tắc Single Responsibility Principle (SRP) nói rằng một class chỉ nên có một trách nhiệm duy nhất và do đó chỉ có một lý do để thay đổi. Khi một class có nhiều trách nhiệm, nó trở nên phức tạp hơn, khó bảo trì và dễ bị ảnh hưởng bởi nhiều thay đổi khác nhau. SRP giúp class trở nên tập trung, dễ hiểu và dễ thay đổi hơn khi cần thiết.

Interface (giao diện) trong OOP định nghĩa một 'hợp đồng' giữa các class. Nó liệt kê một tập hợp các phương thức mà bất kỳ class nào 'thực hiện' (implement) interface đó đều phải cung cấp. Interface đảm bảo các class khác nhau có thể tương tác với nhau thông qua một tập hợp phương thức chung, tăng tính linh hoạt và khả năng mở rộng.

Kế thừa (Inheritance) nên được sử dụng khi có mối quan hệ 'is-a' giữa các class, tức là một lớp con 'là một loại' của lớp cha. Nó giúp tái sử dụng mã nguồn của lớp cha, giảm trùng lặp và xây dựng hệ thống phân cấp lớp rõ ràng, dễ quản lý.

Tính kế thừa (Inheritance) cho phép một lớp (lớp con) kế thừa các thuộc tính và phương thức từ một lớp khác (lớp cha). Điều này giúp tái sử dụng mã nguồn, giảm sự trùng lặp và xây dựng hệ thống phân cấp lớp rõ ràng.

Phương thức abstract (trừu tượng) là phương thức được khai báo trong lớp trừu tượng hoặc interface mà không có phần thân (implementation). Các lớp con kế thừa lớp trừu tượng hoặc thực hiện interface phải cung cấp triển khai cụ thể cho các phương thức abstract này. Phương thức abstract định nghĩa một hành vi mà các lớp con phải thực hiện, đảm bảo tính nhất quán về giao diện.

Method overriding (ghi đè phương thức) xảy ra khi một lớp con định nghĩa lại một phương thức đã được định nghĩa trong lớp cha. Phương thức ở lớp con có cùng tên, kiểu trả về và danh sách tham số với phương thức ở lớp cha. Method overriding là một cơ chế của tính đa hình, cho phép lớp con tùy chỉnh hành vi kế thừa từ lớp cha.

Tính đa hình (Polymorphism) cho phép các đối tượng thuộc các lớp khác nhau phản ứng với cùng một thông điệp (gọi phương thức) theo cách riêng của chúng. Điều này giúp viết mã linh hoạt và dễ mở rộng hơn.

Encapsulation (đóng gói) giúp che giấu thông tin và giảm sự phụ thuộc giữa các phần của chương trình. Khi dữ liệu và phương thức được đóng gói trong class, việc thay đổi bên trong class ít có khả năng ảnh hưởng đến các phần khác của chương trình, từ đó tăng tính bảo trì, khả năng thay đổi và giảm sự phức tạp của hệ thống.

Nguyên tắc Liskov Substitution Principle (LSP) phát biểu rằng các lớp con (subtypes) phải có khả năng thay thế cho lớp cha (base types) của chúng ở bất kỳ đâu trong chương trình mà không làm thay đổi tính đúng đắn của chương trình. Nói cách khác, một đối tượng của lớp con có thể được sử dụng thay thế cho đối tượng của lớp cha mà không gây ra lỗi hoặc hành vi không mong muốn. LSP đảm bảo tính nhất quán và khả năng mở rộng của hệ thống phân cấp lớp.

NullPointerException là một lỗi phổ biến trong OOP xảy ra khi chương trình cố gắng truy cập vào một thuộc tính hoặc phương thức của một biến đối tượng đang giữ giá trị 'null'. Điều này thường xảy ra khi đối tượng chưa được khởi tạo hoặc gán giá trị, dẫn đến việc không có đối tượng thực sự để thao tác.

Access modifiers (như public, private, protected) được sử dụng để kiểm soát phạm vi truy cập của các thành viên (thuộc tính và phương thức) trong một class. Chúng giúp thực hiện tính đóng gói, bảo vệ dữ liệu và hạn chế sự can thiệp không mong muốn từ bên ngoài.

Object (đối tượng) là một thể hiện cụ thể của một class. Class là bản thiết kế, còn đối tượng là một thực thể được tạo ra từ bản thiết kế đó. Mỗi đối tượng có trạng thái (dữ liệu, thuộc tính) và hành vi (phương thức) được định nghĩa trong class của nó.

Phương thức khởi tạo (Constructor) là một phương thức đặc biệt trong class được tự động gọi khi một đối tượng của class được tạo ra. Nó được sử dụng để thiết lập giá trị ban đầu cho các thuộc tính của đối tượng.

Interface (giao diện) nên được sử dụng khi muốn định nghĩa một 'hợp đồng' về hành vi mà các lớp khác nhau có thể thực hiện, đặc biệt khi một lớp cần thực hiện nhiều interface khác nhau (đa kế thừa giao diện). Abstract class (lớp trừu tượng) phù hợp hơn khi có một số hành vi chung có thể được triển khai sẵn ở lớp cha và các lớp con kế thừa và mở rộng.

Nguyên tắc SOLID là tập hợp 5 nguyên tắc thiết kế cơ bản trong OOP (Single Responsibility, Open/Closed, Liskov Substitution, Interface Segregation, Dependency Inversion). Mục tiêu của SOLID là hướng dẫn các nhà phát triển viết mã nguồn dễ hiểu, linh hoạt, bảo trì, mở rộng và giảm độ phức tạp, sự phụ thuộc giữa các thành phần, giúp xây dựng các hệ thống phần mềm chất lượng cao.

Mẫu thiết kế Factory (Nhà máy) cung cấp một interface để tạo ra đối tượng, nhưng cho phép lớp con quyết định class nào sẽ được khởi tạo. Factory giúp tách biệt logic tạo đối tượng khỏi mã sử dụng đối tượng, tăng tính linh hoạt và khả năng mở rộng. Nó hữu ích khi việc tạo đối tượng phức tạp hoặc khi cần tạo đối tượng của nhiều class khác nhau tùy thuộc vào điều kiện.

Tính đóng gói (Encapsulation) là nguyên tắc OOP giúp che giấu thông tin và đóng gói dữ liệu và phương thức liên quan vào một đơn vị duy nhất (class), bảo vệ dữ liệu khỏi sự truy cập trực tiếp từ bên ngoài và tăng tính bảo mật, dễ quản lý.

Design patterns (mẫu thiết kế) là các giải pháp thiết kế phần mềm đã được kiểm chứng và tái sử dụng cho các vấn đề thường gặp trong thiết kế OOP. Chúng cung cấp một ngôn ngữ chung để các nhà phát triển giao tiếp về các giải pháp thiết kế và giúp xây dựng các hệ thống phần mềm linh hoạt, dễ bảo trì và mở rộng.

Phương thức static (tĩnh) thuộc về class chứ không phải bất kỳ đối tượng cụ thể nào của class đó. Chúng có thể được gọi trực tiếp thông qua tên class mà không cần tạo đối tượng. Phương thức static thường được sử dụng cho các phương thức tiện ích hoặc các phương thức liên quan đến class nói chung.

Tính trừu tượng (Abstraction) tập trung vào việc thể hiện những thông tin cần thiết cho người dùng và ẩn đi các chi tiết phức tạp không cần thiết. Nó giúp đơn giản hóa việc sử dụng đối tượng và giảm độ phức tạp của hệ thống.

Composition và Aggregation đều là các loại quan hệ 'has-a' (có một) trong OOP. Tuy nhiên, Composition thể hiện mối quan hệ mạnh mẽ hơn, trong đó đối tượng 'thành phần' không thể tồn tại độc lập bên ngoài đối tượng 'chứa'. Khi đối tượng 'chứa' bị hủy, các đối tượng 'thành phần' cũng bị hủy theo. Aggregation là quan hệ lỏng lẻo hơn, đối tượng 'thành phần' có thể tồn tại độc lập.