Đề thi, bài tập trắc nghiệm online Kỹ thuật môi trường – Đề 6

Trồng rừng ngập mặn là giải pháp 'mềm' (soft engineering), dựa vào hệ sinh thái tự nhiên để bảo vệ bờ biển. Các biện pháp còn lại (kè, đê, mỏ hàn) là giải pháp 'cứng' (hard engineering), sử dụng các công trình xây dựng kiên cố để chống xói lở.

Bể lắng cát được thiết kế để loại bỏ cát và các hạt cặn thô, nặng hơn nước, bằng phương pháp lắng trọng lực. Đây là bước xử lý sơ bộ trước khi đến các công đoạn xử lý tiếp theo như keo tụ, lắng, lọc.

Xử lý bậc ba (tertiary treatment) là giai đoạn xử lý nâng cao sau xử lý bậc một và bậc hai, nhằm loại bỏ các chất ô nhiễm còn sót lại mà các giai đoạn trước chưa xử lý hiệu quả, đặc biệt là chất dinh dưỡng (Nitơ, Phospho) gây phú dưỡng và các chất ô nhiễm khó phân hủy, kim loại nặng,...

ĐTM được thực hiện trong giai đoạn lập dự án và thiết kế để dự đoán và đánh giá các tác động tiềm ẩn của dự án lên môi trường, từ đó đưa ra các biện pháp giảm thiểu và phòng ngừa trước khi dự án được triển khai.

Vị trí trạm bơm nước thải phụ thuộc vào nhiều yếu tố như địa hình (bơm nước lên cao), khoảng cách giữa các khu vực thu gom và trạm xử lý, quy hoạch hệ thống thoát nước. Không có vị trí cố định mà cần xem xét cụ thể từng trường hợp.

Rửa đất (Soil washing) là phương pháp sử dụng dung môi (thường là nước hoặc dung dịch hóa học) để rửa trôi các chất ô nhiễm (trong trường hợp này là dầu mỏ) ra khỏi đất. Các phương pháp khác có thể không hiệu quả hoặc không phù hợp với ô nhiễm dầu mỏ (chôn lấp chỉ cách ly, đốt không xử lý triệt để, ổn định hóa học áp dụng cho kim loại nặng...).

Vật liệu thấm nước (như bê tông thấm nước, gạch thấm nước) cho phép nước mưa thấm xuống đất, giảm lượng nước chảy tràn trên bề mặt, từ đó giảm dòng chảy mặt và nguy cơ ngập lụt đô thị. Các biện pháp khác (cống hộp, bơm tiêu, nạo vét) chủ yếu giải quyết hậu quả hoặc tăng khả năng thoát nước, không giảm dòng chảy mặt từ gốc.

Phú dưỡng hóa xảy ra khi có quá nhiều Nitơ và Phospho (từ phân bón, nước thải...) trong nước. Các chất dinh dưỡng này kích thích tảo và thực vật thủy sinh phát triển quá mức, gây thiếu oxy và ảnh hưởng đến hệ sinh thái dưới nước.

Bioremediation là công nghệ sử dụng khả năng tự nhiên của vi sinh vật (vi khuẩn, nấm...) hoặc thực vật để làm sạch môi trường bị ô nhiễm. Chúng có thể phân hủy các chất ô nhiễm hữu cơ hoặc hấp thụ các chất ô nhiễm vô cơ từ đất, nước, không khí.

Keo tụ - tạo bông là quá trình xử lý nước thải hóa lý, sử dụng hóa chất để kết dính các chất ô nhiễm thành bông cặn lớn hơn, dễ lắng hoặc lọc, không phải quá trình sinh học dựa trên hoạt động của vi sinh vật.

Cacbon dioxit (CO2) là khí nhà kính chính, có khả năng hấp thụ và giữ nhiệt trong khí quyển, gây ra hiệu ứng nhà kính và làm Trái Đất nóng lên. Các khí khác như O2, N2, Ar không có tính chất này.

SOx (chủ yếu là SO2) là khí axit, phản ứng với dung dịch vôi hoặc nước vôi trong (Ca(OH)2) tạo thành muối không tan, giúp loại bỏ SOx khỏi khí thải. Các phương pháp khác phù hợp với loại khí thải khác hoặc mục đích khác (SCR cho NOx, lọc bụi cho bụi).

Điện hạt nhân sử dụng phản ứng hạt nhân của uranium hoặc plutonium để tạo ra nhiệt, không phải từ nguồn năng lượng tái tạo tự nhiên như mặt trời, gió, hoặc sinh khối. Điện mặt trời, gió và sinh khối đều là các nguồn năng lượng tái tạo.

Đốt chất thải (Waste-to-Energy) là phương pháp đốt chất thải rắn để tạo ra nhiệt, sau đó nhiệt này được sử dụng để sản xuất điện hoặc cung cấp nhiệt năng. Các phương pháp khác không trực tiếp tạo ra năng lượng (chôn lấp, ủ compost, tái chế).

Trồng cây xanh đô thị là biện pháp kiểm soát ô nhiễm không khí ở môi trường xung quanh (hấp thụ CO2, bụi...), không phải biện pháp kiểm soát tại nguồn phát thải. Các biện pháp còn lại (lọc khí thải, công nghệ sạch, nhiên liệu sạch) đều tác động trực tiếp vào nguồn gây ô nhiễm.

Mưa axit hình thành khi SOx (sulfur oxides) và NOx (nitrogen oxides) từ khí thải công nghiệp và xe cộ phản ứng với hơi nước trong khí quyển tạo thành axit sulfuric (H2SO4) và axit nitric (HNO3), sau đó rơi xuống cùng mưa.

Tiêu chuẩn khí thải Euro là hệ thống tiêu chuẩn do Liên minh châu Âu ban hành, quy định giới hạn tối đa cho phép về phát thải các chất ô nhiễm (như CO, NOx, HC, PM) từ xe cơ giới. Mục đích là giảm ô nhiễm không khí do giao thông vận tải.

Chai nhựa PET sau khi sử dụng là chất thải thông thường, có thể tái chế. Pin, bóng đèn huỳnh quang, dầu thải động cơ chứa các chất độc hại (kim loại nặng, hóa chất...) nên được xếp vào chất thải nguy hại và cần xử lý đặc biệt.

Độ pH là chỉ số đo độ axit hoặc bazơ của dung dịch, dựa trên nồng độ ion Hydro (H+). pH < 7 là axit, pH = 7 là trung tính, pH > 7 là bazơ.

Nguyên tắc 'Người gây ô nhiễm phải trả tiền' là nguyên tắc cơ bản trong luật môi trường, quy định rằng các tổ chức, cá nhân gây ra ô nhiễm phải chịu trách nhiệm tài chính cho việc khắc phục hậu quả ô nhiễm và thực hiện các biện pháp phòng ngừa, giảm thiểu ô nhiễm.

Đánh giá vòng đời sản phẩm (LCA) là công cụ để đánh giá toàn diện các tác động môi trường tiềm ẩn của một sản phẩm hoặc dịch vụ trong suốt vòng đời của nó, từ khai thác nguyên liệu, sản xuất, sử dụng, đến thải bỏ (từ 'cradle to grave'). Mục đích là xác định các điểm nóng môi trường và cải thiện hiệu suất môi trường của sản phẩm.

Đánh giá tính dễ bị tổn thương (vulnerability assessment) tập trung vào việc xác định mức độ nhạy cảm và khả năng phục hồi của một hệ thống (ví dụ: cộng đồng, hệ sinh thái) trước các tác động tiêu cực từ môi trường (thiên tai, ô nhiễm...). Nó khác với đánh giá rủi ro (tập trung vào xác suất và hậu quả).

COD đo tổng lượng oxy cần thiết để oxy hóa hóa học tất cả các chất hữu cơ và vô cơ có thể bị oxy hóa trong nước, không chỉ chất hữu cơ dễ phân hủy sinh học như BOD. COD thường cao hơn BOD và phản ánh tổng mức độ ô nhiễm oxy hóa.

Điện địa nhiệt khai thác nhiệt năng từ lòng đất, do đó phụ thuộc rất lớn vào các khu vực có nguồn địa nhiệt tiềm năng như vùng núi lửa, mạch nước nóng ngầm. Điện mặt trời, gió, sinh khối ít phụ thuộc vào yếu tố địa lý địa chất đặc thù hơn.

Bùn hoạt tính là tập hợp vi sinh vật có khả năng phân hủy chất hữu cơ. Quá trình oxy hóa sinh học trong bể Aerotank (hoặc các dạng bể hiếu khí khác) là giai đoạn chính để vi sinh vật tiêu thụ và chuyển hóa chất hữu cơ trong nước thải.

Đánh giá sự phù hợp (conformity assessment) trong ISO 14001 là quá trình kiểm tra, đánh giá để xác nhận rằng hệ thống quản lý môi trường (EMS) của tổ chức có tuân thủ các yêu cầu của tiêu chuẩn ISO 14001, bao gồm cả chính sách, thủ tục, và các hoạt động liên quan.

BOD đo lượng oxy cần thiết để vi sinh vật phân hủy chất hữu cơ trong nước. BOD cao chỉ ra mức độ ô nhiễm chất hữu cơ dễ phân hủy sinh học cao, do đó nó là chỉ số đánh giá mức độ ô nhiễm này.

Lọc sinh học nhỏ giọt là phương pháp xử lý nước thải sinh học, sử dụng lớp vật liệu lọc để vi sinh vật bám dính và phân hủy chất ô nhiễm. RO, UF, MF là các công nghệ màng, sử dụng màng bán thấm để tách chất ô nhiễm dựa trên kích thước phân tử hoặc áp suất.

Oxy hòa tan (DO) là yếu tố sống còn đối với hầu hết các sinh vật thủy sinh (cá, tôm, vi sinh vật hiếu khí...). DO thấp (do ô nhiễm hữu cơ, phú dưỡng...) gây ra tình trạng thiếu oxy, ảnh hưởng nghiêm trọng đến hệ sinh thái dưới nước.

Thứ tự ưu tiên quản lý chất thải (Waste Hierarchy) ưu tiên giảm thiểu phát sinh chất thải (Reduce) đầu tiên, sau đó là tái sử dụng (Reuse), tái chế (Recycle), xử lý (Treat), và cuối cùng là chôn lấp (Dispose). Giảm thiểu phát sinh là biện pháp hiệu quả nhất để giảm lượng chất thải cần xử lý.