Đề thi, bài tập trắc nghiệm online Kỹ thuật lạnh – Đề 14

Quá nhiệt (superheat) là sự chênh lệch nhiệt độ giữa môi chất lạnh hơi thực tế tại đầu ra thiết bị bay hơi và nhiệt độ bay hơi bão hòa tương ứng với áp suất tại điểm đó. Quá nhiệt đảm bảo rằng chỉ hơi môi chất lạnh đi vào máy nén, tránh gây hư hỏng máy nén do lỏng môi chất lạnh.

Hệ thống lạnh cascade sử dụng hai hoặc nhiều vòng tuần hoàn môi chất lạnh nối tiếp nhau để đạt được nhiệt độ bay hơi rất thấp, thường dùng trong các ứng dụng đông sâu hoặc làm lạnh ở nhiệt độ cực thấp mà một vòng tuần hoàn đơn không thể đạt được hiệu quả.

Hệ thống lạnh hấp thụ sử dụng nhiệt năng làm nguồn năng lượng chính để tạo ra hiệu ứng làm lạnh, thay vì sử dụng máy nén cơ học như trong hệ thống lạnh nén hơi. Nguồn nhiệt có thể từ khí đốt, hơi nước nóng, hoặc năng lượng mặt trời.

Độ ẩm trong hệ thống lạnh có thể gây ra nhiều vấn đề nghiêm trọng, bao gồm ăn mòn các bộ phận kim loại, phản ứng với môi chất lạnh và dầu bôi trơn tạo thành axit và cặn, và có thể đóng băng tại van tiết lưu hoặc ống mao, gây tắc nghẽn hệ thống.

Van một chiều (check valve) cho phép môi chất lạnh chỉ chảy theo một hướng duy nhất và ngăn chặn dòng chảy ngược lại. Van này được sử dụng ở nhiều vị trí trong hệ thống lạnh để đảm bảo dòng môi chất lạnh đi đúng hướng và bảo vệ các thành phần khác.

Trong thiết bị bay hơi, môi chất lạnh ở áp suất thấp hấp thụ nhiệt từ môi trường cần làm lạnh và chuyển từ trạng thái lỏng sang trạng thái hơi. Quá trình này làm lạnh môi trường xung quanh.

Dầu polyolester (POE) có tính tương thích tốt với môi chất lạnh HFC và thường được sử dụng làm dầu bôi trơn trong các hệ thống lạnh sử dụng môi chất lạnh HFC. Dầu khoáng và alkylbenzene thường dùng cho môi chất lạnh HCFC và CFC.

Hút chân không hệ thống lạnh nhằm loại bỏ không khí và hơi ẩm, những chất không ngưng tụ và có thể gây ra nhiều vấn đề như giảm hiệu suất, ăn mòn, và gây ra các phản ứng hóa học không mong muốn với môi chất lạnh và dầu bôi trơn.

Tải lạnh (cooling load) là tổng lượng nhiệt cần phải loại bỏ khỏi một không gian hoặc vật thể trong một khoảng thời gian nhất định để duy trì nhiệt độ mong muốn. Nó bao gồm nhiệt từ nhiều nguồn khác nhau như truyền nhiệt qua vách, nhiệt từ người, thiết bị, ánh sáng mặt trời, v.v.

Máy nén ly tâm có khả năng xử lý lưu lượng môi chất lạnh lớn và thường được sử dụng trong các hệ thống lạnh công nghiệp lớn, hệ thống điều hòa trung tâm và các ứng dụng đòi hỏi công suất lạnh cao.

R-1234yf là một hydrofluoroolefin (HFO), thuộc thế hệ môi chất lạnh mới có ODP bằng 0 và GWP cực kỳ thấp, được phát triển để thay thế các môi chất lạnh HFC có GWP cao hơn như R-134a trong nhiều ứng dụng.

Quá lạnh (subcooling) là sự chênh lệch nhiệt độ giữa môi chất lạnh lỏng thực tế tại đầu ra bình ngưng và nhiệt độ ngưng tụ bão hòa tương ứng với áp suất tại điểm đó. Quá lạnh đảm bảo môi chất lạnh đến van tiết lưu hoàn toàn ở trạng thái lỏng, tăng hiệu suất hệ thống.

Hệ thống lạnh nhiệt điện (Peltier) hoạt động dựa trên hiệu ứng Peltier, một hiện tượng nhiệt điện trong đó dòng điện chạy qua mối nối của hai vật liệu dẫn điện khác nhau có thể tạo ra sự hấp thụ hoặc giải phóng nhiệt tại mối nối đó, dẫn đến hiệu ứng làm lạnh hoặc sưởi ấm.

Trong hệ thống điều hòa không khí cục bộ hoặc trung tâm, cụm máy nén và bình ngưng thường được lắp đặt bên ngoài nhà để tản nhiệt ra môi trường, trong khi thiết bị bay hơi và quạt gió được lắp đặt bên trong để làm lạnh không khí trong phòng.

Bơm nhiệt là một hệ thống nhiệt động lực học có thể hoạt động theo cả chiều làm lạnh và sưởi ấm, nhưng không phải là một thành phần cơ bản của hệ thống lạnh nén hơi đơn thuần. Các thành phần chính bao gồm máy nén, bình ngưng, van tiết lưu và thiết bị bay hơi.

Hệ thống lạnh hấp thụ thường hoạt động êm ái hơn và ít rung động hơn so với hệ thống lạnh nén hơi vì không sử dụng máy nén cơ học. Thay vào đó, chúng sử dụng các quá trình hấp thụ và giải hấp thụ bằng nhiệt, giảm thiểu tiếng ồn và rung động.

Bình tách dầu (oil separator) được lắp đặt trên đường đẩy của máy nén, giữa máy nén và bình ngưng. Mục đích là tách dầu bôi trơn lẫn trong hơi môi chất lạnh sau khi ra khỏi máy nén và đưa dầu trở lại máy nén, tránh dầu đi vào các bộ phận khác của hệ thống và làm giảm hiệu suất.

Bình chứa cao áp (receiver) được đặt sau bình ngưng và có chức năng chính là chứa môi chất lạnh lỏng dư thừa, đảm bảo cung cấp môi chất lạnh lỏng ổn định cho van tiết lưu và thiết bị bay hơi, đặc biệt khi tải lạnh thay đổi.

Các phương pháp làm tan băng phổ biến bao gồm sử dụng điện trở nhiệt, khí nóng (môi chất lạnh nóng hoặc khí nóng từ máy nén), và nước ấm. Tan băng bằng chân không không phải là một phương pháp thông thường và hiệu quả trong thực tế.

Áp kế (manometer) là thiết bị chuyên dụng để đo áp suất trong hệ thống lạnh, giúp kỹ thuật viên kiểm tra và theo dõi áp suất môi chất lạnh tại các điểm khác nhau trong hệ thống để đánh giá tình trạng hoạt động.

BTU/giờ (British Thermal Unit per hour) là đơn vị đo công suất lạnh phổ biến, đặc biệt trong các ứng dụng điều hòa không khí và dân dụng. Kilowatt (kW) cũng được sử dụng nhưng BTU/h phổ biến hơn trong ngành lạnh.

Van tiết lưu (hoặc van giãn nở) làm giảm áp suất và nhiệt độ của môi chất lạnh trước khi nó đi vào thiết bị bay hơi. Sự giảm áp suất này cho phép môi chất lạnh bay hơi ở nhiệt độ thấp và hấp thụ nhiệt hiệu quả hơn.

Van tiết lưu nhiệt (TXV - Thermostatic Expansion Valve) có khả năng tự động điều chỉnh lưu lượng môi chất lạnh để duy trì mức độ quá nhiệt mong muốn tại đầu ra thiết bị bay hơi, giúp hệ thống hoạt động hiệu quả và ổn định hơn.

Khi hệ thống lạnh bị thiếu môi chất lạnh, lượng môi chất tuần hoàn không đủ để hấp thụ nhiệt hiệu quả, dẫn đến năng suất lạnh giảm. Đồng thời, máy nén phải làm việc nhiều hơn để cố gắng đạt được nhiệt độ cài đặt, có thể gây quá nhiệt và hư hỏng máy nén.

R-290 (Propane) là một hydrocarbon và có tính dễ cháy nổ cao nhất trong số các môi chất lạnh được liệt kê. Mặc dù R-717 (Ammonia) cũng có thể cháy trong điều kiện nhất định, nhưng Propane dễ cháy và nổ hơn. R-134a và R-410A là môi chất lạnh không cháy.

R-290 (Propane) là một hydrocarbon tự nhiên, có ODP (Ozone Depletion Potential) bằng 0 và GWP (Global Warming Potential) rất thấp, được xem là một lựa chọn môi chất lạnh thân thiện với môi trường hơn so với các lựa chọn HCFC, HFC khác.

Các phương pháp điều khiển công suất lạnh bao gồm điều chỉnh tốc độ máy nén (sử dụng biến tần), điều khiển van tiết lưu để thay đổi lưu lượng môi chất lạnh, và bật/tắt máy nén theo chu kỳ để đáp ứng tải lạnh thay đổi. Điều khiển nhiệt độ môi trường xung quanh không phải là phương pháp điều khiển công suất hệ thống lạnh mà là yếu tố ảnh hưởng đến tải lạnh.

Khi nhiệt độ ngưng tụ tăng lên, áp suất ngưng tụ cũng tăng, đòi hỏi máy nén phải làm việc nhiều hơn để đạt được sự chênh lệch áp suất cần thiết. Điều này dẫn đến tiêu thụ năng lượng cao hơn và hiệu suất làm lạnh giảm xuống.

Phương pháp kiểm tra rò rỉ bằng đèn halogen hoặc đèn UV sử dụng đèn để phát hiện sự có mặt của môi chất lạnh (halogen) hoặc chất chỉ thị huỳnh quang được thêm vào môi chất lạnh. Khi chiếu đèn vào vị trí nghi ngờ rò rỉ, nếu có rò rỉ, đèn sẽ phát hiện và giúp xác định vị trí rò rỉ.

R-22 là tên gọi hóa học của Chlorodifluoromethane, một hydrochlorofluorocarbon (HCFC) được sử dụng rộng rãi làm môi chất lạnh trước đây.