Đề thi, bài tập trắc nghiệm online Kinh tế quốc tế – Đề 4

Lợi thế so sánh dựa trên việc một quốc gia có thể sản xuất một hàng hóa hoặc dịch vụ với chi phí cơ hội thấp hơn so với quốc gia khác. Chi phí cơ hội là giá trị của cơ hội tốt nhất bị bỏ qua khi lựa chọn một hành động nhất định.

Liên minh thuế quan bao gồm việc loại bỏ các rào cản thương mại giữa các quốc gia thành viên và thiết lập một biểu thuế quan chung đối với phần còn lại của thế giới. Khu vực thương mại tự do chỉ loại bỏ rào cản thương mại nội khối, thị trường chung thêm tự do di chuyển yếu tố sản xuất, liên minh kinh tế tiến xa hơn với hài hòa chính sách kinh tế.

Mô hình Heckscher-Ohlin cho rằng các quốc gia sẽ xuất khẩu hàng hóa sử dụng yếu tố sản xuất tương đối dồi dào của mình một cách chuyên sâu và nhập khẩu hàng hóa sử dụng yếu tố sản xuất khan hiếm. Điều này dựa trên sự khác biệt về nguồn lực và giá cả yếu tố sản xuất giữa các quốc gia.

Hạn ngạch nhập khẩu là một biện pháp bảo hộ thương mại, giới hạn số lượng hàng hóa cụ thể có thể được nhập khẩu vào một quốc gia. Các lựa chọn khác không trực tiếp liên quan đến việc hạn chế thương mại quốc tế.

Tỷ giá hối đoái danh nghĩa là giá cả của một đơn vị tiền tệ nước ngoài được biểu thị bằng đơn vị tiền tệ trong nước. Nó thể hiện trực tiếp tỷ lệ trao đổi giữa hai loại tiền tệ.

Phá giá đồng tiền làm cho hàng xuất khẩu trở nên rẻ hơn và hàng nhập khẩu trở nên đắt hơn. Theo điều kiện Marshall-Lerner, nếu tổng độ co giãn của cầu xuất khẩu và cầu nhập khẩu lớn hơn 1, cán cân thương mại có xu hướng cải thiện trong ngắn hạn do xuất khẩu tăng và nhập khẩu giảm.

Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) là tổ chức quốc tế duy nhất giải quyết các quy tắc thương mại giữa các quốc gia. Chức năng chính của WTO là đảm bảo thương mại diễn ra suôn sẻ, có thể dự đoán và tự do nhất có thể.

Cán cân vãng lai ghi lại các giao dịch về hàng hóa, dịch vụ, thu nhập và chuyển giao vãng lai giữa một quốc gia và phần còn lại của thế giới. Xuất khẩu hàng hóa là một phần của thương mại hàng hóa, thuộc cán cân vãng lai.

Hiệu ứng J-curve mô tả tình trạng cán cân thương mại có thể xấu đi trong ngắn hạn sau khi phá giá tiền tệ do hiệu ứng giá cả (giá nhập khẩu tăng lên ngay lập tức) trước khi cải thiện trong dài hạn khi khối lượng xuất khẩu tăng và khối lượng nhập khẩu giảm do thay đổi tương đối về giá.

Lý thuyết lợi thế tuyệt đối của Adam Smith cho rằng các quốc gia nên chuyên môn hóa sản xuất và xuất khẩu hàng hóa mà họ có thể sản xuất với chi phí sản xuất tuyệt đối thấp hơn so với các quốc gia khác.

Yêu cầu về nhãn mác sản phẩm là một ví dụ về hàng rào phi thuế quan dưới dạng quy định kỹ thuật và tiêu chuẩn. Chúng có thể tạo ra rào cản thương mại nếu các tiêu chuẩn khác nhau giữa các quốc gia, làm tăng chi phí tuân thủ cho nhà xuất khẩu.

Mục tiêu chính của Khu vực thương mại tự do ASEAN (AFTA) là loại bỏ thuế quan và các hàng rào phi thuế quan giữa các quốc gia thành viên để thúc đẩy thương mại nội khối và tăng cường hội nhập kinh tế khu vực.

Tự do hóa thương mại có thể dẫn đến tăng hiệu quả kinh tế và năng suất do chuyên môn hóa sản xuất dựa trên lợi thế so sánh, tăng cường cạnh tranh, và tiếp cận thị trường lớn hơn, thúc đẩy đổi mới và giảm chi phí.

Đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) là loại hình đầu tư quốc tế mà nhà đầu tư có được quyền kiểm soát hoặc ảnh hưởng đáng kể đến việc quản lý doanh nghiệp ở nước ngoài, thường thông qua việc sở hữu cổ phần hoặc thành lập chi nhánh.

Nguyên tắc đối xử quốc gia (National Treatment) của WTO yêu cầu các quốc gia thành viên phải đối xử với hàng hóa nhập khẩu không kém thuận lợi hơn so với hàng hóa sản xuất trong nước tương tự sau khi hàng hóa nhập khẩu đã vào thị trường nội địa.

Gia tăng các rào cản thương mại đi ngược lại xu hướng toàn cầu hóa kinh tế, vốn được thúc đẩy bởi việc giảm thiểu rào cản và tăng cường tự do hóa thương mại và đầu tư. Các yếu tố khác như tiến bộ công nghệ và giảm chi phí vận tải đều là động lực chính thúc đẩy toàn cầu hóa.

Thuyết bảo hộ mậu dịch (protectionism) chủ trương sử dụng các biện pháp như thuế quan, hạn ngạch, và các rào cản phi thuế quan khác để hạn chế nhập khẩu, nhằm bảo vệ các ngành sản xuất trong nước khỏi cạnh tranh nước ngoài.

Trong cơ chế tỷ giá hối đoái thả nổi, tỷ giá hối đoái được xác định chủ yếu bởi lực lượng cung và cầu trên thị trường ngoại hối. Khi cầu về một loại tiền tệ tăng lên hoặc cung giảm xuống, giá trị của nó (tỷ giá hối đoái) sẽ tăng lên và ngược lại.

Trợ cấp xuất khẩu thường được coi là gây ra 'méo mó thương mại' lớn nhất vì chúng trực tiếp can thiệp vào cơ chế giá cả thị trường, tạo lợi thế cạnh tranh không công bằng cho các nhà xuất khẩu được trợ cấp và gây thiệt hại cho các nhà sản xuất không được trợ cấp ở các quốc gia khác.

Việc phụ thuộc quá nhiều vào xuất khẩu làm cho nền kinh tế dễ bị tổn thương bởi các cú sốc bên ngoài, như suy thoái kinh tế ở các thị trường nhập khẩu chính hoặc biến động về nhu cầu và giá cả hàng hóa xuất khẩu trên thị trường thế giới.

CPTPP là một hiệp định thương mại tự do khu vực, tập trung vào việc loại bỏ hoặc giảm thuế quan và các rào cản thương mại khác giữa các quốc gia thành viên. Nó chưa đạt đến mức độ liên minh thuế quan, thị trường chung hoặc liên minh kinh tế.

Chỉ số Big Mac, do The Economist đưa ra, so sánh giá của bánh Big Mac (một sản phẩm tương đối đồng nhất) ở các quốc gia khác nhau để minh họa lý thuyết ngang giá sức mua (PPP). PPP cho rằng tỷ giá hối đoái nên điều chỉnh để giá của một giỏ hàng hóa giống nhau (trong trường hợp này là Big Mac) là như nhau khi quy đổi sang cùng một loại tiền tệ.

Trong mô hình Mundell-Fleming với tỷ giá hối đoái thả nổi và vốn di chuyển hoàn hảo, chính sách tài khóa mở rộng ban đầu có xu hướng làm tăng lãi suất trong nước. Tuy nhiên, với vốn di chuyển hoàn hảo, lãi suất trong nước phải bằng lãi suất thế giới. Do đó, dòng vốn chảy vào làm tăng cung ngoại tệ và giảm tỷ giá hối đoái. Sự giảm tỷ giá hối đoái này triệt tiêu tác động kích thích của chính sách tài khóa lên sản lượng, khiến sản lượng không đổi và tỷ giá hối đoái tăng (đồng nội tệ lên giá).

Hệ thống Bretton Woods, dựa trên tỷ giá hối đoái cố định so với đồng đô la Mỹ, đã sụp đổ chủ yếu do sự gia tăng thâm hụt thương mại của Hoa Kỳ trong những năm 1960 và 1970. Điều này gây áp lực lên đồng đô la Mỹ và làm suy yếu niềm tin vào khả năng duy trì tỷ giá cố định của hệ thống.

Chính sách tiền tệ là một công cụ chính sách kinh tế vĩ mô, chủ yếu liên quan đến việc kiểm soát cung tiền và lãi suất để ổn định kinh tế trong nước. Trong khi đó, thuế quan, hạn ngạch nhập khẩu và trợ cấp xuất khẩu là các công cụ chính sách thương mại, trực tiếp tác động đến luồng thương mại quốc tế.

Điều kiện thương mại (terms of trade) là tỷ lệ giữa chỉ số giá xuất khẩu và chỉ số giá nhập khẩu của một quốc gia. Nó thể hiện lượng hàng nhập khẩu mà một quốc gia có thể nhận được cho một đơn vị hàng xuất khẩu. Điều kiện thương mại cải thiện khi giá xuất khẩu tăng lên so với giá nhập khẩu.

Trong lý thuyết trò chơi, 'song đề tù nhân' (prisoner's dilemma) minh họa tình huống mà trong đó, mặc dù hợp tác (ví dụ, duy trì thương mại tự do) mang lại kết quả tốt nhất cho tất cả các bên, nhưng mỗi quốc gia lại có động cơ đơn phương để theo đuổi chính sách bảo hộ (ví dụ, áp đặt thuế quan), dẫn đến kết quả tồi tệ hơn cho tất cả các bên, tương tự như chiến tranh thương mại.

Liên minh kinh tế là hình thức hội nhập kinh tế cao nhất, bao gồm tất cả các đặc điểm của các hình thức hội nhập thấp hơn (khu vực thương mại tự do, liên minh thuế quan, thị trường chung) và thêm vào đó sự thống nhất chính sách kinh tế, tiền tệ và tài khóa giữa các quốc gia thành viên.

Lý thuyết thương mại mới (New Trade Theory) nhấn mạnh vai trò của tính kinh tế theo quy mô (economies of scale) và hiệu ứng mạng lưới (network effects) trong việc tạo ra lợi thế thương mại. Các yếu tố này có thể tạo ra lợi thế cạnh tranh cho các quốc gia và doanh nghiệp, ngay cả khi không có sự khác biệt về nguồn lực hay công nghệ ban đầu.

Thuật ngữ 'chạy đua xuống đáy' (race to the bottom) trong bối cảnh quốc tế thường đề cập đến hiện tượng các quốc gia cạnh tranh nhau bằng cách nới lỏng các tiêu chuẩn và quy định về lao động, môi trường, và thuế để thu hút đầu tư nước ngoài và tạo lợi thế cạnh tranh. Điều này có thể dẫn đến suy giảm các tiêu chuẩn và điều kiện làm việc, cũng như gây hại cho môi trường.