Đề thi, bài tập trắc nghiệm online Kinh tế quốc tế – Đề 10

Thương mại quốc tế chủ yếu phát sinh từ việc các quốc gia muốn tận dụng lợi thế so sánh, sự khác biệt về tài nguyên và nhu cầu để trao đổi hàng hóa, dịch vụ, không phải để tăng cường tự cung tự cấp. Tự cung tự cấp đi ngược lại với bản chất của thương mại quốc tế.

Lý thuyết lợi thế so sánh của David Ricardo là nền tảng của thương mại quốc tế, khẳng định lợi ích từ chuyên môn hóa và trao đổi dựa trên chi phí cơ hội tương đối, không phải chi phí tuyệt đối.

Thuế quan, hay thuế nhập khẩu, là loại thuế đánh vào hàng hóa nhập khẩu, làm tăng giá hàng nhập khẩu và bảo hộ hàng hóa sản xuất trong nước. Các lựa chọn khác không phải là thuế quan.

Hệ thống Bretton Woods ban đầu, được thiết lập sau Chiến tranh Thế giới thứ hai, bao gồm IMF và WB. WTO (tiền thân là GATT) ra đời sau đó. BIS, dù quan trọng trong tài chính quốc tế, không phải là một phần trực tiếp của hệ thống Bretton Woods ban đầu.

Tỷ giá hối đoái danh nghĩa là giá mà một đồng tiền có thể được trao đổi để lấy một đồng tiền khác trên thị trường ngoại hối, phản ánh giá trị tương đối của chúng.

Cán cân thanh toán (BOP) là một bản ghi kế toán toàn diện về tất cả các giao dịch kinh tế giữa cư dân của một quốc gia và thế giới bên ngoài trong một khoảng thời gian, bao gồm cả hàng hóa, dịch vụ, thu nhập, và các dòng vốn.

Điểm khác biệt chính là Liên minh thuế quan thiết lập một chính sách thương mại chung đối với các quốc gia không phải là thành viên, trong khi FTA thì mỗi quốc gia thành viên vẫn duy trì chính sách thương mại riêng với bên ngoài.

Hiệu ứng J-curve mô tả tình trạng cán cân thương mại có thể xấu đi trong ngắn hạn sau phá giá do hiệu ứng định giá (giá trị nhập khẩu tăng lên tính bằng nội tệ) trước khi cải thiện trong dài hạn khi khối lượng xuất khẩu tăng và nhập khẩu giảm do giá cả thay đổi.

Điều kiện Marshall-Lerner chỉ ra rằng để phá giá tiền tệ cải thiện cán cân thương mại, tổng độ co giãn của cầu xuất khẩu và cầu nhập khẩu (theo giá trị tuyệt đối) phải lớn hơn 1. Điều này đảm bảo rằng sự thay đổi về lượng do giá cả thay đổi sẽ đủ lớn để bù đắp cho hiệu ứng giá cả.

Đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) liên quan đến việc nhà đầu tư có được quyền kiểm soát hoặc ảnh hưởng đáng kể đến hoạt động của doanh nghiệp ở nước ngoài. Cho vay vốn là đầu tư gián tiếp, không mang lại quyền kiểm soát trực tiếp như FDI.

Trong mô hình Mundell-Fleming với tỷ giá thả nổi và vốn di chuyển hoàn hảo, chính sách tài khóa mở rộng sẽ làm tăng lãi suất, thu hút vốn nước ngoài, làm đồng nội tệ lên giá. Điều này làm giảm xuất khẩu ròng, triệt tiêu tác động mở rộng ban đầu của chính sách tài khóa lên thu nhập quốc dân, dẫn đến hiệu quả chính sách tài khóa bằng không.

Toàn cầu hóa kinh tế thường đi kèm với xu hướng giảm vai trò can thiệp trực tiếp của chính phủ trong kinh tế, mở cửa thị trường, tự do hóa thương mại và đầu tư, chứ không phải tăng cường vai trò điều tiết của chính phủ.

Lý thuyết H-O tập trung vào sự khác biệt về nguồn lực yếu tố sản xuất (endowments) giữa các quốc gia. Các quốc gia có xu hướng xuất khẩu hàng hóa sử dụng nhiều yếu tố sản xuất dồi dào và nhập khẩu hàng hóa sử dụng nhiều yếu tố sản xuất khan hiếm.

Các hình thức hội nhập kinh tế được sắp xếp theo mức độ hội nhập tăng dần: Khu vực thương mại tự do < Liên minh thuế quan < Thị trường chung < Liên minh kinh tế và tiền tệ. Liên minh kinh tế và tiền tệ là hình thức cao nhất, bao gồm thị trường chung, phối hợp chính sách kinh tế và sử dụng đồng tiền chung.

Hạn ngạch nhập khẩu là một hàng rào phi thuế quan, giới hạn số lượng hàng hóa được phép nhập khẩu. Thuế nhập khẩu là hàng rào thuế quan. Trợ cấp xuất khẩu và VAT không trực tiếp hạn chế nhập khẩu.

Trong giai đoạn tăng trưởng của vòng đời sản phẩm, khi sản phẩm đã được chấp nhận trên thị trường trong nước và bắt đầu được chuẩn hóa, doanh nghiệp thường mở rộng sản xuất và xuất khẩu mạnh mẽ sang các thị trường nước ngoài.

Chính sách ISI tập trung vào việc bảo hộ và phát triển các ngành công nghiệp trong nước bằng cách hạn chế nhập khẩu hàng hóa cạnh tranh, nhằm xây dựng nền kinh tế tự chủ và giảm sự phụ thuộc vào nước ngoài.

Nguyên tắc MFN yêu cầu các quốc gia thành viên WTO phải đối xử với tất cả các thành viên khác một cách bình đẳng, tức là bất kỳ ưu đãi thương mại nào dành cho một quốc gia thành viên cũng phải được mở rộng cho tất cả các thành viên khác.

Đô la Mỹ, Euro, và Bảng Anh là các đồng tiền dự trữ quốc tế quan trọng, được các ngân hàng trung ương và tổ chức tài chính trên thế giới nắm giữ và sử dụng rộng rãi trong các giao dịch quốc tế. Đồng Việt Nam chưa có vai trò tương tự.

Rủi ro tỷ giá hối đoái xuất hiện khi tỷ giá hối đoái biến động bất lợi, ảnh hưởng đến giá trị của các giao dịch quốc tế hoặc tài sản nắm giữ bằng ngoại tệ. Tỷ giá cố định hoặc giao dịch nội địa không tạo ra rủi ro này.

Trong mô hình Mundell-Fleming với tỷ giá cố định và vốn di chuyển hoàn hảo, chính sách tiền tệ mở rộng ban đầu có thể làm giảm lãi suất và gây áp lực giảm giá đồng nội tệ. Tuy nhiên, ngân hàng trung ương sẽ phải can thiệp bằng cách mua nội tệ và bán ngoại tệ để duy trì tỷ giá cố định, làm giảm cung tiền trở lại mức ban đầu. Do đó, chính sách tiền tệ mất hiệu quả trong việc tác động đến thu nhập quốc dân.

Toàn cầu hóa mở ra cơ hội cho các nước đang phát triển tiếp cận nguồn vốn đầu tư, công nghệ tiên tiến, và kiến thức quản lý từ các nước phát triển, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và phát triển.

Chỉ số Thương mại Thực tế (Terms of Trade) đo lường tỷ lệ giữa giá hàng xuất khẩu và giá hàng nhập khẩu, thường được biểu diễn dưới dạng phần trăm. Nó phản ánh sức mua của hàng xuất khẩu tính bằng hàng nhập khẩu.

Hiện tượng 'chạy đua xuống đáy' đề cập đến việc các quốc gia cạnh tranh thu hút đầu tư nước ngoài bằng cách nới lỏng các quy định về lao động, môi trường, và thuế, dẫn đến giảm tiêu chuẩn chung và gây ra các vấn đề xã hội và môi trường.

Lý thuyết về Liên minh tiền tệ tối ưu tập trung vào các yếu tố kinh tế như tính linh hoạt của lao động, tích hợp thương mại, và sự tương đồng về chu kỳ kinh tế để đánh giá tính khả thi và lợi ích của việc thành lập liên minh tiền tệ. Sự khác biệt về ngôn ngữ và văn hóa không phải là tiêu chí kinh tế trực tiếp.

Biện pháp tự vệ thương mại (Safeguard measures) cho phép một quốc gia tăng thuế nhập khẩu tạm thời để bảo vệ ngành sản xuất trong nước khỏi bị tổn hại nghiêm trọng do sự gia tăng đột biến của hàng nhập khẩu. Thuế chống bán phá giá và thuế đối kháng là các biện pháp khác, và cấm nhập khẩu hoàn toàn thường không được coi là biện pháp tự vệ tạm thời.

Cán cân vãng lai (Current Account) ghi lại các giao dịch về hàng hóa, dịch vụ, thu nhập và chuyển giao vãng lai. Đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) được ghi trong cán cân vốn và tài chính (Capital and Financial Account), không thuộc cán cân vãng lai.

Khi lãi suất trong nước tăng lên, đầu tư vào tài sản trong nước trở nên hấp dẫn hơn đối với nhà đầu tư nước ngoài, làm tăng cầu về đồng nội tệ và giảm cung ngoại tệ, dẫn đến đồng nội tệ có xu hướng tăng giá.

Năng lực cạnh tranh yếu của các ngành công nghiệp trong nước là một thách thức lớn đối với các nước đang phát triển khi hội nhập kinh tế quốc tế. Họ có thể gặp khó khăn trong việc cạnh tranh với các doanh nghiệp nước ngoài mạnh hơn và có thể bị tổn thương bởi hàng nhập khẩu giá rẻ.

Bán phá giá (dumping) trong thương mại quốc tế thường được định nghĩa là việc xuất khẩu hàng hóa sang một quốc gia khác với giá thấp hơn giá bán thông thường của hàng hóa tương tự trên thị trường nước xuất khẩu.