Đề thi, bài tập trắc nghiệm online Kinh tế quốc tế 1 – Đề 15

Chính sách thương mại chiến lược cho rằng trong một số ngành công nghiệp, đặc biệt là những ngành có lợi nhuận cao và cạnh tranh toàn cầu (ví dụ: công nghệ cao), chính phủ có thể can thiệp một cách chọn lọc để tạo lợi thế cho các doanh nghiệp trong nước, giúp họ cạnh tranh hiệu quả hơn trên thị trường quốc tế.

Liên minh thuế quan tiến xa hơn FTA bằng cách không chỉ loại bỏ hàng rào thương mại giữa các quốc gia thành viên mà còn thiết lập một chính sách thương mại chung đối với thế giới bên ngoài. Điều này bao gồm việc áp dụng một mức thuế quan chung (Common External Tariff - CET) đối với hàng nhập khẩu từ các quốc gia không phải là thành viên.

Đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) là hình thức đầu tư mà nhà đầu tư nước ngoài có được quyền kiểm soát và quản lý trực tiếp một doanh nghiệp hoặc tài sản ở nước ngoài. Ngược lại, đầu tư gián tiếp nước ngoài (FPI) thường là đầu tư vào cổ phiếu, trái phiếu hoặc các công cụ tài chính khác mà không kèm theo quyền kiểm soát doanh nghiệp.

Mặc dù GDP là một thước đo quan trọng về quy mô kinh tế, nó có những hạn chế khi được sử dụng để đánh giá phúc lợi kinh tế của một quốc gia. Một trong những hạn chế chính là GDP không phản ánh sự phân phối thu nhập (bất bình đẳng) và bỏ qua nhiều yếu tố quan trọng của chất lượng cuộc sống như chất lượng môi trường, sức khỏe, giáo dục, và các khía cạnh xã hội khác.

Hội nhập kinh tế theo chiều rộng (Shallow integration) thường chỉ giới hạn ở việc loại bỏ các hàng rào thương mại biên giới như thuế quan và hạn ngạch. Hội nhập kinh tế theo chiều sâu (Deep integration) đi xa hơn bằng cách bao gồm việc hài hòa hóa hoặc phối hợp các chính sách và quy định trong nước của các quốc gia thành viên, như tiêu chuẩn sản phẩm, luật cạnh tranh, chính sách môi trường, v.v., để tạo ra một sân chơi bình đẳng hơn và giảm chi phí giao dịch.

Thương mại quốc tế tập trung vào giao dịch hàng hóa và dịch vụ qua biên giới, trong khi Kinh tế quốc tế là lĩnh vực rộng hơn, bao gồm cả thương mại và các khía cạnh tài chính quốc tế như dòng vốn, đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI), và hệ thống tiền tệ quốc tế.

Ngân hàng Thế giới (WB) và Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) được thành lập tại Hội nghị Bretton Woods năm 1944, với mục tiêu chính ban đầu là ổn định hệ thống tiền tệ quốc tế sau chiến tranh và hỗ trợ tái thiết kinh tế ở các nước bị ảnh hưởng bởi Chiến tranh Thế giới thứ hai.

Thị trường chung bao gồm các đặc điểm của liên minh thuế quan (FTA + CET) và thêm vào đó là sự tự do di chuyển của các yếu tố sản xuất, chủ yếu là lao động và vốn, giữa các quốc gia thành viên. Điều này tạo ra một mức độ hội nhập kinh tế sâu sắc hơn.

Tài khoản vãng lai (Current Account) trong cán cân thanh toán quốc tế ghi lại các giao dịch liên quan đến luồng hàng hóa, dịch vụ, thu nhập từ đầu tư (như lợi nhuận, lãi suất) và các khoản chuyển giao vãng lai (như viện trợ, kiều hối) giữa một quốc gia và phần còn lại của thế giới.

Các lý thuyết thương mại mới (New trade theories) nhấn mạnh rằng thương mại quốc tế không chỉ được giải thích bởi lợi thế so sánh, mà còn bởi các yếu tố như quy mô kinh tế (economies of scale), sự khác biệt hóa sản phẩm (product differentiation) và lợi thế của người đi đầu (first-mover advantage), đặc biệt trong các ngành công nghiệp có cạnh tranh không hoàn hảo.

Trong một khu vực mậu dịch tự do, các quốc gia thành viên loại bỏ thuế quan và các hàng rào thương mại khác đối với hàng hóa và dịch vụ giao dịch giữa họ. Tuy nhiên, mỗi quốc gia thành viên vẫn duy trì chính sách thương mại riêng của mình đối với các quốc gia không phải là thành viên.

Lý thuyết vòng đời sản phẩm cho rằng mô hình thương mại quốc tế của một sản phẩm thay đổi theo các giai đoạn trong vòng đời của sản phẩm đó. Ban đầu, sản phẩm được sản xuất và xuất khẩu từ quốc gia phát minh, sau đó sản xuất chuyển sang các nước khác khi sản phẩm trưởng thành và trở nên tiêu chuẩn hóa.

Lợi thế so sánh, theo lý thuyết của David Ricardo, dựa trên chi phí cơ hội. Một quốc gia có lợi thế so sánh trong sản xuất một hàng hóa nếu chi phí cơ hội để sản xuất hàng hóa đó (tức là từ bỏ sản xuất hàng hóa khác) thấp hơn so với quốc gia khác.

Khu vực kinh tế đặc biệt (SEZ) là các khu vực địa lý được thiết kế với các quy định kinh tế và pháp lý ưu đãi hơn so với phần còn lại của quốc gia, nhằm mục tiêu chính là thu hút đầu tư nước ngoài, thúc đẩy xuất khẩu, tạo việc làm và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.

Mô hình Heckscher-Ohlin tập trung vào sự khác biệt về nguồn lực yếu tố sản xuất (factor endowments) giữa các quốc gia. Các quốc gia có xu hướng xuất khẩu hàng hóa sử dụng nhiều yếu tố sản xuất tương đối dồi dào và nhập khẩu hàng hóa sử dụng nhiều yếu tố sản xuất tương đối khan hiếm.

CPTPP (Comprehensive and Progressive Agreement for Trans-Pacific Partnership) là một hiệp định thương mại tự do đa phương, được coi là một khu vực mậu dịch tự do sâu rộng vì nó bao gồm việc cắt giảm thuế quan, loại bỏ các hàng rào phi thuế quan và các cam kết về nhiều lĩnh vực kinh tế khác, vượt ra ngoài thương mại hàng hóa và dịch vụ.

Tỷ giá hối đoái là giá cả của một đơn vị tiền tệ của một quốc gia được biểu thị bằng đơn vị tiền tệ của một quốc gia khác. Nó cho biết cần bao nhiêu đơn vị của một đồng tiền để đổi lấy một đơn vị của đồng tiền khác.

Trong mô hình Mundell-Fleming, chính sách tài khóa (như tăng chi tiêu chính phủ hoặc giảm thuế) hiệu quả nhất trong việc tăng sản lượng quốc gia khi hệ thống tỷ giá hối đoái là cố định và vốn di chuyển tự do. Trong trường hợp này, chính sách tài khóa có thể làm tăng lãi suất, thu hút vốn nước ngoài, gây áp lực tăng tỷ giá, nhưng do tỷ giá cố định, ngân hàng trung ương phải can thiệp mua ngoại tệ, làm tăng cung tiền và kích thích kinh tế.

Cơ chế tỷ giá hối đoái thả nổi có quản lý (Managed floating exchange rate) là một hệ thống tỷ giá hối đoái trong đó tỷ giá chủ yếu được xác định bởi lực lượng cung và cầu trên thị trường ngoại hối, nhưng ngân hàng trung ương có thể can thiệp (mua hoặc bán ngoại tệ) để ổn định tỷ giá, giảm biến động quá mức hoặc điều chỉnh tỷ giá theo mục tiêu chính sách.

Khủng hoảng tài chính toàn cầu 2008 bắt nguồn từ sự sụp đổ của thị trường bất động sản dưới chuẩn (subprime mortgage) ở Mỹ. Bong bóng bất động sản và sự vỡ nợ của các khoản vay dưới chuẩn đã lan rộng ra toàn hệ thống tài chính, gây ra khủng hoảng tín dụng và suy thoái kinh tế toàn cầu.

Lý thuyết ngang bằng sức mua (PPP) cho rằng trong dài hạn, tỷ giá hối đoái giữa hai quốc gia sẽ điều chỉnh để mức giá của một rổ hàng hóa và dịch vụ giống nhau ở cả hai quốc gia khi được quy đổi sang cùng một đơn vị tiền tệ. Nói cách khác, PPP dự đoán tỷ giá hối đoái sẽ phản ánh sự khác biệt về mức giá chung (hoặc lạm phát) giữa các quốc gia.

Rủi ro tỷ giá hối đoái phát sinh từ sự biến động của tỷ giá hối đoái. Sự thay đổi tỷ giá có thể làm giảm giá trị của các khoản thanh toán quốc tế, lợi nhuận từ đầu tư nước ngoài hoặc giá trị tài sản nước ngoài khi quy đổi về đồng nội tệ.

Lý thuyết 'con ngỗng bay' (Flying geese model) mô tả mô hình phát triển kinh tế ở Đông Á, trong đó các ngành công nghiệp chuyển dịch theo thứ bậc từ quốc gia dẫn đầu (Nhật Bản) sang các quốc gia công nghiệp hóa mới (NICs) như Hàn Quốc, Đài Loan, Hồng Kông, và sau đó sang các nước ASEAN và Trung Quốc. Các ngành công nghiệp có lợi thế so sánh giảm dần ở quốc gia đi đầu và được chuyển giao sang các quốc gia có chi phí thấp hơn, tạo ra một mô hình phát triển theo hình 'con ngỗng bay'.

Phá giá tiền tệ (devaluation) làm cho hàng xuất khẩu của một quốc gia trở nên rẻ hơn và hàng nhập khẩu trở nên đắt hơn đối với người dân trong nước. Mục tiêu chính thường là cải thiện cán cân thương mại bằng cách thúc đẩy xuất khẩu và hạn chế nhập khẩu.

Hạn ngạch nhập khẩu là một giới hạn trực tiếp về số lượng (hoặc đôi khi giá trị) của một loại hàng hóa cụ thể được phép nhập khẩu vào một quốc gia trong một khoảng thời gian nhất định. Nó là một biện pháp phi thuế quan để bảo hộ sản xuất trong nước.

Điều kiện Marshall-Lerner nói rằng để phá giá tiền tệ cải thiện cán cân thương mại, tổng độ co giãn của cầu nhập khẩu và cầu xuất khẩu (theo giá cả) phải lớn hơn 1. Điều này có nghĩa là khi giá tương đối thay đổi do phá giá, sự thay đổi về lượng cầu phải đủ lớn để bù đắp cho sự thay đổi về giá và cải thiện cán cân thương mại.

Brexit, việc Vương quốc Anh rời khỏi Liên minh châu Âu, là một ví dụ về phân rã hội nhập kinh tế khu vực. Nó đảo ngược quá trình hội nhập kinh tế đã diễn ra trong nhiều thập kỷ giữa Anh và các nước thành viên EU khác, dẫn đến việc thiết lập lại các hàng rào thương mại và hạn chế di chuyển.

Thuế quan là một loại thuế đánh vào hàng hóa nhập khẩu. Khi thuế quan được áp dụng, nó làm tăng chi phí của hàng hóa nhập khẩu đối với nhà nhập khẩu, và do đó, thường dẫn đến giá bán của hàng hóa nhập khẩu cao hơn trên thị trường nội địa.

Hiệu ứng J-curve mô tả tình trạng cán cân thương mại có thể xấu đi trong ngắn hạn sau khi phá giá tiền tệ, trước khi cải thiện trong dài hạn. Điều này xảy ra vì trong ngắn hạn, khối lượng xuất khẩu và nhập khẩu có thể chưa kịp điều chỉnh, trong khi giá trị nhập khẩu tăng lên do giá tính bằng đồng nội tệ cao hơn.

Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) là một tổ chức quốc tế giám sát và điều chỉnh thương mại quốc tế. Vai trò chính của WTO bao gồm thiết lập các quy tắc thương mại, giải quyết tranh chấp thương mại giữa các quốc gia thành viên và thúc đẩy tự do hóa thương mại toàn cầu.