Đề thi, bài tập trắc nghiệm online Kinh tế quốc tế 1 – Đề 1

WTO dựa trên nguyên tắc tối huệ quốc (đối xử không phân biệt giữa các đối tác thương mại) và đối xử quốc gia (đối xử bình đẳng giữa hàng hóa nhập khẩu và hàng hóa trong nước) để thúc đẩy thương mại tự do và công bằng.

Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) được thành lập năm 1995 để thay thế Thỏa thuận chung về Thuế quan và Thương mại (GATT). WTO có phạm vi rộng hơn GATT, bao gồm cả thương mại dịch vụ, quyền sở hữu trí tuệ và cơ chế giải quyết tranh chấp mạnh mẽ hơn.

Chỉ số Big Mac, do tạp chí The Economist đưa ra, là một cách tiếp cận đơn giản để đánh giá sức mua tương đương (PPP) giữa các đồng tiền bằng cách so sánh giá của bánh Big Mac (một sản phẩm tương đối đồng nhất) ở các quốc gia khác nhau.

Khi giá thế giới tăng, với một quốc gia nhỏ, lượng cầu xuất khẩu ở mọi mức giá trong nước sẽ tăng lên vì quốc gia đó có thể xuất khẩu nhiều hơn với giá cao hơn, do đó đường cầu xuất khẩu dịch chuyển sang phải.

Thuế nhập khẩu là một công cụ bảo hộ thương mại, đánh vào hàng nhập khẩu, không phải là trợ cấp xuất khẩu. Các biện pháp còn lại (tín dụng ưu đãi, giảm thuế, hỗ trợ R&D) đều là các hình thức trợ cấp xuất khẩu, giúp giảm chi phí hoặc tăng lợi nhuận cho các nhà xuất khẩu.

Sự can thiệp ngắn hạn của ngân hàng trung ương có thể ảnh hưởng đến tỷ giá hối đoái trong ngắn hạn, nhưng trong dài hạn, tỷ giá hối đoái chủ yếu được quyết định bởi các yếu tố kinh tế vĩ mô cơ bản như lãi suất, lạm phát và tăng trưởng kinh tế tương đối.

Theo định nghĩa kế toán, cán cân thanh toán tổng thể (bao gồm cán cân vãng lai, cán cân vốn và tài chính, và sai sót thống kê) luôn luôn bằng không. Bất kỳ thặng dư hoặc thâm hụt nào ở một cán cân sẽ được bù đắp bởi sự thay đổi trong các cán cân khác, đặc biệt là cán cân dự trữ ngoại hối.

Tỷ giá hối đoái cố định (fixed exchange rate) là hệ thống tỷ giá mà trong đó ngân hàng trung ương cam kết can thiệp vào thị trường ngoại hối để duy trì tỷ giá hối đoái ở một mức cố định hoặc trong một biên độ dao động hẹp so với một đồng tiền neo hoặc một rổ tiền tệ.

Lý thuyết ngang bằng lãi suất (interest rate parity) cho rằng sự chênh lệch lãi suất giữa hai quốc gia sẽ được bù đắp bằng sự thay đổi tỷ giá hối đoái kỳ vọng. Nếu lãi suất ở một quốc gia cao hơn, đồng tiền của quốc gia đó dự kiến sẽ mất giá trong tương lai để cân bằng lợi nhuận kỳ vọng từ đầu tư ở các quốc gia khác nhau.

Mô hình Ricardian về thương mại quốc tế tập trung vào sự khác biệt về năng suất lao động, hay công nghệ sản xuất, giữa các quốc gia như là nguồn gốc của lợi thế so sánh và lợi ích từ thương mại.

Các yếu tố kinh tế như tính linh hoạt của thị trường lao động, tích hợp thương mại và tương đồng chu kỳ kinh tế là quan trọng để đánh giá khu vực tiền tệ tối ưu. Sự khác biệt về ngôn ngữ và văn hóa có thể ảnh hưởng đến hội nhập kinh tế nhưng không phải là tiêu chí kinh tế trực tiếp xác định tính tối ưu của khu vực tiền tệ.

Nguyên tắc 'đối xử đặc biệt và khác biệt' (SDT) trong WTO nhằm tạo điều kiện thuận lợi hơn cho các quốc gia đang phát triển và kém phát triển nhất trong quá trình hội nhập vào hệ thống thương mại toàn cầu, thông qua các điều khoản linh hoạt hơn, hỗ trợ kỹ thuật và thời gian chuyển đổi dài hơn.

Hiệu ứng J-curve mô tả tình huống khi cán cân thương mại có thể xấu đi trong ngắn hạn sau khi phá giá tiền tệ do hiệu ứng giá cả (giá nhập khẩu đắt hơn ngay lập tức) trước khi cải thiện trong dài hạn khi khối lượng xuất khẩu tăng và nhập khẩu giảm (hiệu ứng khối lượng).

Đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) bao gồm nhiều hình thức, trong đó đầu tư vào công ty mới (greenfield investment) hoặc thành lập công ty con hoàn toàn thuộc sở hữu ở nước ngoài là một hình thức quan trọng, thể hiện mức độ kiểm soát cao của nhà đầu tư.

Thuế chống bán phá giá là một loại thuế quan đặc biệt được áp dụng đối với hàng nhập khẩu bị bán phá giá, nhằm bảo vệ ngành sản xuất trong nước khỏi cạnh tranh không lành mạnh từ hàng hóa nước ngoài bán với giá thấp hơn chi phí sản xuất hoặc giá bán ở thị trường nội địa của nước xuất khẩu.

Mô hình Heckscher-Ohlin cho rằng lợi thế so sánh phát sinh từ sự khác biệt về nguồn lực yếu tố sản xuất tương đối phong phú và chi phí tương đối rẻ giữa các quốc gia.

Lý thuyết vòng đời sản phẩm cho rằng lợi thế so sánh và mô hình thương mại thay đổi theo thời gian, tương ứng với các giai đoạn khác nhau trong vòng đời của một sản phẩm mới (giới thiệu, tăng trưởng, trưởng thành, suy thoái).

Điều kiện Marshall-Lerner là một điều kiện kinh tế vĩ mô xác định xem việc phá giá tiền tệ có cải thiện cán cân thương mại hay không. Điều kiện này nói rằng tổng độ co giãn của cầu xuất khẩu và cầu nhập khẩu (theo giá cả) phải lớn hơn 1 để phá giá tiền tệ có thể cải thiện cán cân thương mại.

Thuyết 'lợi thế cạnh tranh quốc gia' của Michael Porter tập trung vào mô hình 'kim cương quốc gia' gồm bốn yếu tố chính và hai yếu tố phụ, tương tác lẫn nhau để tạo ra môi trường cạnh tranh và thúc đẩy sự phát triển của các ngành công nghiệp quốc gia.

Hội nhập chiều ngang (horizontal integration) xảy ra khi một công ty mở rộng hoạt động sang các thị trường hoặc quốc gia mới trong cùng một ngành hoặc cùng một giai đoạn của chuỗi giá trị. Việc công ty đồ uống mở rộng sang quốc gia mới để sản xuất và bán cùng loại đồ uống là ví dụ điển hình.

Trong hệ thống tỷ giá hối đoái thả nổi, tỷ giá được xác định bởi lực lượng cung và cầu ngoại tệ trên thị trường ngoại hối, không có sự can thiệp trực tiếp của chính phủ hoặc ngân hàng trung ương để duy trì một mức tỷ giá cụ thể.

Chính sách 'nội địa hóa' (import substitution industrialization - ISI) là một chiến lược phát triển kinh tế tập trung vào việc xây dựng và bảo hộ các ngành công nghiệp trong nước để sản xuất hàng hóa thay thế hàng nhập khẩu, nhằm giảm sự phụ thuộc vào nước ngoài và thúc đẩy công nghiệp hóa.

Tiêu chuẩn kỹ thuật và vệ sinh dịch tễ là một loại rào cản phi thuế quan, được sử dụng để bảo vệ sức khỏe, an toàn hoặc môi trường, nhưng đôi khi cũng có thể được sử dụng như một biện pháp bảo hộ trá hình bằng cách tạo ra các yêu cầu phức tạp hoặc khó đáp ứng cho hàng nhập khẩu.

Cán cân thanh toán quốc tế (BOP) là một báo cáo thống kê tổng hợp có hệ thống, ghi lại tất cả các giao dịch kinh tế giữa cư dân của một quốc gia và phần còn lại của thế giới trong một khoảng thời gian nhất định, thường là một năm hoặc một quý.

Lợi thế so sánh dựa trên chi phí cơ hội, không phải năng suất tuyệt đối. Quốc gia có lợi thế so sánh nên chuyên môn hóa sản xuất và xuất khẩu hàng hóa mà họ có chi phí cơ hội thấp nhất.

Liên minh kinh tế là hình thức hội nhập cao nhất, bao gồm khu vực mậu dịch tự do, liên minh thuế quan, thị trường chung và thêm vào đó là sự hài hòa hóa chính sách kinh tế vĩ mô (như chính sách tiền tệ, tài khóa).

Trong mô hình Mundell-Fleming với tỷ giá thả nổi và vốn di chuyển hoàn hảo, chính sách tài khóa mở rộng (tăng chi tiêu chính phủ hoặc giảm thuế) sẽ làm tăng lãi suất trong nước. Do vốn di chuyển hoàn hảo, lãi suất trong nước phải bằng lãi suất thế giới, dẫn đến dòng vốn vào làm đồng nội tệ lên giá (tỷ giá hối đoái giảm). Sự lên giá của đồng nội tệ làm giảm xuất khẩu ròng, triệt tiêu tác động kích thích sản lượng của chính sách tài khóa. Vì vậy, sản lượng không đổi, tỷ giá hối đoái giảm.

Trong phân tích phúc lợi thương mại, lợi ích ròng từ thương mại quốc tế thường được đo lường bằng tổng sự thay đổi trong thặng dư sản xuất và thặng dư tiêu dùng. Thương mại có thể tạo ra lợi ích bằng cách tăng thặng dư tiêu dùng (giá thấp hơn, đa dạng hàng hóa hơn) và thặng dư sản xuất (mở rộng thị trường, chuyên môn hóa).

Khu vực mậu dịch tự do là một hình thức hội nhập kinh tế khu vực, hướng tới tự do hóa thương mại, trái ngược với bảo hộ thương mại. Thuế quan, hạn ngạch và trợ cấp xuất khẩu đều là các biện pháp bảo hộ.

Thặng dư cán cân vãng lai (current account surplus) xảy ra khi giá trị xuất khẩu hàng hóa và dịch vụ, cùng với thu nhập ròng từ đầu tư và kiều hối, lớn hơn giá trị nhập khẩu hàng hóa và dịch vụ. Điều này cho thấy quốc gia đang là người cho vay ròng với phần còn lại của thế giới.