Đề thi, bài tập trắc nghiệm online Kinh tế môi trường – Đề 2

Công cụ thị trường trong chính sách môi trường, như thuế môi trường, giấy phép xả thải, và trợ cấp, hoạt động bằng cách tạo ra các tín hiệu giá để khuyến khích hành vi thân thiện môi trường. Tiêu chuẩn công nghệ bắt buộc (command-and-control) là một công cụ quy định trực tiếp, không dựa trên cơ chế thị trường.

Thỏa thuận Paris là một hiệp định quốc tế quan trọng nhất về biến đổi khí hậu, với mục tiêu chính là hạn chế sự nóng lên toàn cầu ở mức dưới 2 độ C so với thời kỳ tiền công nghiệp, và nỗ lực để giới hạn mức tăng ở 1.5 độ C.

Định giá môi trường là quá trình gán giá trị kinh tế cho các thành phần của môi trường, bao gồm tài nguyên thiên nhiên và các dịch vụ hệ sinh thái. Điều này giúp đưa ra quyết định kinh tế và chính sách môi trường hiệu quả hơn.

Ô nhiễm nguồn điểm là ô nhiễm có thể xác định được nguồn gốc cụ thể, thường là từ một ống xả, cống rãnh, hoặc nguồn thải tập trung khác. Nước thải từ nhà máy là một ví dụ điển hình về ô nhiễm nguồn điểm.

Kinh tế môi trường tập trung vào việc phân tích mối tương tác giữa hệ thống kinh tế và hệ thống môi trường, bao gồm cả tác động của kinh tế lên môi trường và ngược lại.

Phương pháp đánh giá ngẫu nhiên có điều kiện (CVM) là một phương pháp khảo sát, trong đó người dân được hỏi trực tiếp về mức sẵn lòng trả (WTP) hoặc sẵn lòng chấp nhận (WTA) để có được hoặc từ bỏ một sự thay đổi nhất định về môi trường. Phương pháp này đặc biệt hữu ích để định giá các giá trị phi sử dụng, như giá trị tồn tại của loài động vật quý hiếm.

Giải pháp dựa vào tự nhiên (NbS) là các giải pháp sử dụng các hệ sinh thái và dịch vụ hệ sinh thái để giải quyết các thách thức xã hội, như biến đổi khí hậu. Phục hồi rừng ngập mặn là một ví dụ, vì rừng ngập mặn có khả năng hấp thụ carbon, bảo vệ bờ biển khỏi xói lở và bão lũ, và cung cấp sinh kế cho cộng đồng ven biển.

Tải lượng tới hạn (critical load) là mức độ ô nhiễm tối đa mà một hệ sinh thái có thể chịu đựng được mà không gây ra những thay đổi tiêu cực và không thể phục hồi trong cấu trúc và chức năng của hệ sinh thái đó. Vượt quá tải lượng tới hạn có thể dẫn đến suy thoái môi trường nghiêm trọng.

Giá trị lựa chọn (option value) là giá trị mà con người gán cho việc duy trì khả năng sử dụng một tài nguyên hoặc dịch vụ môi trường trong tương lai, ngay cả khi hiện tại họ không có kế hoạch sử dụng nó. Đây là một loại giá trị phi sử dụng quan trọng trong định giá môi trường.

Thuế Pigou, hay còn gọi là thuế môi trường, được thiết kế để đánh vào các hoạt động gây ra ngoại ứng tiêu cực, như ô nhiễm, nhằm làm cho chi phí tư nhân phản ánh đúng chi phí xã hội.

Phương pháp chi phí du hành ước tính giá trị kinh tế của các địa điểm giải trí tự nhiên bằng cách phân tích chi phí mà mọi người bỏ ra để đến và sử dụng địa điểm đó (chi phí đi lại, thời gian, v.v.).

Dịch vụ hệ sinh thái là những lợi ích mà con người nhận được từ các hệ sinh thái tự nhiên. Lọc nước tự nhiên bởi rừng là một ví dụ, bên cạnh các dịch vụ khác như thụ phấn, điều hòa khí hậu, cung cấp gỗ và thực phẩm, v.v.

Ngoại ứng (externality) là chi phí hoặc lợi ích phát sinh từ một hoạt động kinh tế và ảnh hưởng đến các bên không tham gia trực tiếp vào hoạt động đó. Ví dụ, ô nhiễm là một ngoại ứng tiêu cực.

Vốn tự nhiên là kho dự trữ tài nguyên thiên nhiên của Trái Đất (như khoáng sản, rừng, đại dương, không khí, đất đai) và các dịch vụ hệ sinh thái (như lọc nước, thụ phấn, điều hòa khí hậu) mà con người phụ thuộc vào.

Trợ cấp môi trường, nếu được thiết kế hiệu quả, có thể giúp giảm chi phí cho các hoạt động bảo vệ môi trường, khuyến khích doanh nghiệp và người dân thực hiện các hành vi thân thiện với môi trường, như đầu tư vào công nghệ sạch, sử dụng năng lượng tái tạo, v.v.

Chi phí cơ hội là giá trị của lựa chọn tốt nhất bị bỏ qua khi đưa ra một quyết định. Trong trường hợp bảo tồn rừng tự nhiên, chi phí cơ hội có thể là lợi ích kinh tế bị mất đi từ việc không khai thác rừng cho các mục đích khác như khai thác gỗ, nông nghiệp, hoặc phát triển công nghiệp.

GDP là một thước đo kinh tế quan trọng nhưng có nhiều hạn chế khi sử dụng để đánh giá phúc lợi và phát triển bền vững. Nó bỏ qua các yếu tố quan trọng như giá trị môi trường, phân phối thu nhập, và hàng hóa/dịch vụ phi thị trường, do đó không phản ánh đầy đủ chất lượng cuộc sống và tính bền vững.

Hàng hóa công cộng có hai đặc điểm chính: tính không cạnh tranh (việc một người sử dụng không làm giảm khả năng người khác sử dụng) và tính không loại trừ (khó hoặc không thể ngăn cản người khác sử dụng, ngay cả khi họ không trả tiền). Môi trường sạch thường được coi là một hàng hóa công cộng.

Biến đổi khí hậu gây ra nhiều tác động tiêu cực đến nông nghiệp, chủ yếu thông qua thay đổi nhiệt độ, lượng mưa, và các hiện tượng thời tiết cực đoan. Điều này dẫn đến giảm năng suất cây trồng, ảnh hưởng đến an ninh lương thực và thu nhập của nông dân.

Thực thi các chính sách môi trường quốc tế gặp nhiều khó khăn do sự khác biệt về lợi ích quốc gia, mức độ phát triển kinh tế, và ưu tiên chính sách giữa các quốc gia. Các quốc gia có thể ưu tiên tăng trưởng kinh tế trước mắt hơn là các mục tiêu môi trường dài hạn, dẫn đến khó khăn trong việc đạt được sự đồng thuận và hợp tác quốc tế.

Chi phí cận biên xã hội (MSC) của ô nhiễm là tổng chi phí tăng thêm cho xã hội khi tăng thêm một đơn vị ô nhiễm. Nó bao gồm cả chi phí tư nhân (có thể do doanh nghiệp chịu) và chi phí ngoại ứng (như chi phí y tế, thiệt hại môi trường).

Hiệu quả Pareto (Pareto efficiency) là một trạng thái phân bổ tài nguyên mà tại đó không thể thực hiện bất kỳ sự thay đổi nào để làm cho ít nhất một người trở nên tốt hơn mà không làm cho người khác trở nên tồi tệ hơn. Đây là một tiêu chuẩn hiệu quả trong kinh tế học, bao gồm cả kinh tế môi trường.

Ngăn chặn ô nhiễm tập trung vào việc giảm thiểu hoặc loại bỏ ô nhiễm ngay từ nguồn gốc phát sinh, thường thông qua thay đổi quy trình sản xuất, sử dụng công nghệ sạch hơn, hoặc giảm sử dụng các chất gây ô nhiễm. Đây là biện pháp hiệu quả và bền vững hơn so với xử lý ô nhiễm, vốn chỉ giải quyết ô nhiễm sau khi đã phát sinh.

Hệ thống giấy phép xả thải có thể chuyển nhượng tạo ra một thị trường cho quyền phát thải. Doanh nghiệp giảm phát thải hiệu quả có thể bán giấy phép dư thừa, trong khi doanh nghiệp khó giảm phát thải có thể mua giấy phép. Điều này tạo động lực kinh tế để giảm ô nhiễm một cách hiệu quả về chi phí.

Định nghĩa kinh điển về phát triển bền vững, được đưa ra bởi Ủy ban Brundtland, nhấn mạnh sự cân bằng giữa nhu cầu hiện tại và tương lai, đảm bảo rằng phát triển kinh tế không làm suy thoái môi trường và cạn kiệt tài nguyên cho thế hệ sau.

Kinh tế tuần hoàn hướng tới việc tạo ra một hệ thống kinh tế khép kín, trong đó tài nguyên được sử dụng hiệu quả nhất, chất thải được giảm thiểu tối đa thông qua tái sử dụng, tái chế, và phục hồi, giảm sự phụ thuộc vào khai thác tài nguyên nguyên liệu.

Thị trường carbon hoạt động bằng cách thiết lập một giới hạn tổng lượng phát thải carbon cho các doanh nghiệp, sau đó cho phép họ mua bán các hạn ngạch phát thải này. Doanh nghiệp giảm phát thải có thể bán hạn ngạch dư thừa, tạo động lực giảm phát thải.

Nguyên tắc 'người gây ô nhiễm phải trả tiền' (PPP) là một nguyên tắc cơ bản trong chính sách môi trường, quy định rằng các doanh nghiệp hoặc cá nhân gây ra ô nhiễm phải chịu trách nhiệm và chi trả cho các chi phí khắc phục ô nhiễm và thiệt hại môi trường mà họ gây ra.

Bi kịch của tài sản chung mô tả tình huống khi nhiều cá nhân, hành động độc lập và hợp lý theo đuổi lợi ích riêng của mình trong việc sử dụng tài nguyên chung (như đồng cỏ, đại dương), dẫn đến việc khai thác quá mức và cuối cùng là suy thoái hoặc cạn kiệt tài nguyên đó.

Chiết khấu hóa là kỹ thuật sử dụng trong phân tích chi phí - lợi ích để so sánh các chi phí và lợi ích phát sinh ở các thời điểm khác nhau. Do con người thường ưu tiên lợi ích hiện tại hơn tương lai, chiết khấu hóa giúp quy đổi giá trị tương lai về giá trị hiện tại để đưa ra quyết định hợp lý.