Đề thi, bài tập trắc nghiệm online Kinh tế học đại cương – Đề 3

Độ co giãn của cầu theo giá (Price Elasticity of Demand) đo lường mức độ phản ứng của lượng cầu đối với sự thay đổi của giá hàng hóa đó. Nó cho biết phần trăm thay đổi trong lượng cầu khi giá thay đổi 1%.

Lạm phát do cầu kéo (Demand-pull inflation) xảy ra khi tổng cầu (aggregate demand) trong nền kinh tế tăng lên quá mức so với khả năng cung ứng (aggregate supply), tạo ra áp lực tăng giá chung. 'Quá nhiều tiền đuổi theo quá ít hàng hóa'.

Lý thuyết lợi thế so sánh (Comparative Advantage) của David Ricardo cho rằng các quốc gia nên chuyên môn hóa sản xuất và xuất khẩu hàng hóa mà họ có chi phí cơ hội thấp hơn so với các quốc gia khác, và nhập khẩu hàng hóa mà họ có chi phí cơ hội cao hơn. Thương mại dựa trên lợi thế so sánh mang lại lợi ích cho tất cả các bên tham gia.

GDP danh nghĩa (Nominal GDP) được tính theo giá hiện hành, do đó bị ảnh hưởng bởi lạm phát. GDP thực tế (Real GDP) được tính theo giá cố định của năm gốc, đã loại trừ ảnh hưởng của lạm phát, phản ánh sự tăng trưởng sản lượng thực tế.

Thặng dư sản xuất (Producer Surplus) là lợi ích ròng mà nhà sản xuất nhận được khi bán hàng hóa ở mức giá thị trường. Nó được biểu thị bằng diện tích nằm phía trên đường cung và phía dưới mức giá thị trường.

Tăng chi tiêu chính phủ là một biện pháp kích thích tài khóa. Theo mô hình AD-AS, khi chính phủ tăng chi tiêu, tổng cầu (AD) sẽ dịch chuyển sang phải, dẫn đến sự gia tăng của sản lượng và GDP trong ngắn hạn (giả định các yếu tố khác không đổi).

Chỉ số giá tiêu dùng (CPI - Consumer Price Index) đo lường sự thay đổi giá cả trung bình của một giỏ hàng hóa và dịch vụ tiêu dùng điển hình của hộ gia đình. CPI là một chỉ số quan trọng để đo lường mức độ lạm phát.

Hàng hóa công cộng (Public Goods) có hai đặc điểm chính: tính không cạnh tranh (non-rivalrous) - việc một người tiêu dùng hàng hóa này không làm giảm khả năng tiêu dùng của người khác; và tính không loại trừ (non-excludable) - không thể ngăn chặn người khác tiêu dùng hàng hóa này, ngay cả khi họ không trả tiền.

Lý thuyết Cổ điển (Classical Economics) cho rằng thị trường lao động luôn có xu hướng tự điều chỉnh để đạt trạng thái cân bằng toàn dụng lao động. Thất nghiệp, theo quan điểm này, chủ yếu là thất nghiệp tự nguyện, phát sinh do người lao động từ chối làm việc ở mức lương thấp hơn mức lương thị trường cân bằng.

Thị trường độc quyền (Monopoly) được đặc trưng bởi sự tồn tại của một người bán duy nhất, người này kiểm soát toàn bộ cung của thị trường và có khả năng ấn định giá.

Chi phí cơ hội là giá trị của cơ hội bị bỏ lỡ tốt nhất khi đưa ra một lựa chọn. Nó không chỉ là chi phí tiền tệ mà còn bao gồm giá trị của những lợi ích tiềm năng bị mất đi.

Tăng trưởng dân số nhanh chóng, nếu không đi kèm với tăng trưởng năng suất và đầu tư vào vốn nhân lực, có thể gây áp lực lên tài nguyên và giảm GDP bình quân đầu người, do đó không phải là yếu tố thúc đẩy tăng trưởng kinh tế dài hạn. Các yếu tố còn lại đều là động lực quan trọng cho tăng trưởng dài hạn.

Hàng rào phi thuế quan (Non-tariff barriers) là các biện pháp hạn chế thương mại quốc tế không phải là thuế quan. Chúng bao gồm hạn ngạch nhập khẩu (quotas), tiêu chuẩn kỹ thuật (technical standards), quy định về vệ sinh dịch tễ (sanitary and phytosanitary regulations), v.v. Thuế nhập khẩu và xuất khẩu là hàng rào thuế quan.

Tăng trưởng kinh tế (Economic Growth) thường được đo lường bằng sự gia tăng của GDP thực tế (Real GDP) qua thời gian. GDP thực tế phản ánh sự gia tăng về sản lượng hàng hóa và dịch vụ thực tế của nền kinh tế, đã loại trừ yếu tố lạm phát.

Chính sách tiền tệ (Monetary Policy) được thực hiện bởi ngân hàng trung ương thông qua các công cụ như lãi suất chiết khấu, tỷ lệ dự trữ bắt buộc và nghiệp vụ thị trường mở (mua bán trái phiếu chính phủ) để điều chỉnh lượng cung tiền và lãi suất, từ đó tác động đến nền kinh tế.

Cán cân thương mại (Trade Balance) là sự khác biệt giữa giá trị xuất khẩu và giá trị nhập khẩu của một quốc gia. Thặng dư thương mại (Trade Surplus) xảy ra khi giá trị xuất khẩu lớn hơn giá trị nhập khẩu.

Đường cầu thị trường phản ánh tổng lượng cầu của tất cả người tiêu dùng ở mỗi mức giá. Do đó, nó được hình thành bằng cách cộng theo chiều ngang lượng cầu của từng cá nhân tại mỗi mức giá cụ thể.

Ngoại ứng tiêu cực (Negative Externality) xảy ra khi hoạt động sản xuất hoặc tiêu dùng của một cá nhân hoặc doanh nghiệp tạo ra chi phí (tác động tiêu cực) cho bên thứ ba không liên quan trực tiếp đến hoạt động đó. Điều này dẫn đến giá thị trường không phản ánh đúng tổng chi phí xã hội, gây ra sự phân bổ nguồn lực không hiệu quả.

GDP có nhiều hạn chế khi được sử dụng làm thước đo phúc lợi kinh tế. Một trong những hạn chế chính là GDP không tính đến các hoạt động kinh tế phi chính thức (kinh tế ngầm) và không phản ánh các ngoại ứng tiêu cực (ô nhiễm môi trường, suy thoái tài nguyên) phát sinh từ hoạt động kinh tế, cũng như không tính đến phân phối thu nhập.

Khi chi phí sản xuất giảm, nhà sản xuất sẵn sàng cung ứng nhiều hàng hóa hơn ở mọi mức giá. Điều này dẫn đến sự dịch chuyển của toàn bộ đường cung sang phải, thể hiện sự gia tăng cung.

Khái niệm “Bàn tay vô hình” (Invisible Hand) là một ý tưởng cốt lõi trong kinh tế học cổ điển, được đề xuất bởi Adam Smith trong tác phẩm “Của cải của các quốc gia” (The Wealth of Nations). Nó mô tả cách các hành vi vị kỷ của các cá nhân trong thị trường tự do có thể vô tình dẫn đến kết quả có lợi cho toàn xã hội.

Công nghệ sản xuất là yếu tố quyết định cung, không phải cầu. Các yếu tố còn lại (thu nhập, giá hàng hóa liên quan, thị hiếu) đều ảnh hưởng trực tiếp đến quyết định mua hàng của người tiêu dùng, do đó là yếu tố quyết định cầu.

Trong thị trường cạnh tranh hoàn hảo, có rất nhiều doanh nghiệp nhỏ, không doanh nghiệp nào đủ lớn để ảnh hưởng đến giá thị trường. Do đó, mỗi doanh nghiệp phải chấp nhận mức giá thị trường đã được xác định bởi cung và cầu chung của thị trường.

Trong mô hình Tổng Cầu - Tổng Cung (AD-AS), đường tổng cung ngắn hạn (SRAS) dốc lên vì giả định rằng trong ngắn hạn, một số yếu tố đầu vào như tiền lương danh nghĩa và giá cả nguyên vật liệu có tính cố định hoặc ít linh hoạt. Khi giá cả chung tăng, doanh nghiệp có thể tăng sản lượng vì chi phí đầu vào của họ không tăng tương ứng, hoặc tăng chậm hơn.

Quy luật lợi suất giảm dần (Law of Diminishing Returns) phát biểu rằng, trong ngắn hạn, khi các yếu tố sản xuất khác (ví dụ: vốn) được giữ cố định, việc tăng liên tục một yếu tố sản xuất biến đổi (ví dụ: lao động) cuối cùng sẽ dẫn đến việc năng suất biên của yếu tố biến đổi đó giảm dần.

Tỷ giá hối đoái danh nghĩa (Nominal Exchange Rate) là giá trị mà một đồng tiền của quốc gia này có thể được trao đổi để lấy một đồng tiền của quốc gia khác trên thị trường ngoại hối. Nó thể hiện tỷ lệ trao đổi trực tiếp giữa hai đồng tiền.

Chính sách tài khóa (Fiscal Policy) là việc chính phủ sử dụng thuế (taxes) và chi tiêu chính phủ (government spending) để tác động đến nền kinh tế vĩ mô. Mục tiêu thường là ổn định kinh tế, kiểm soát lạm phát, và thúc đẩy tăng trưởng.

Mục tiêu chính của chính sách thương mại quốc tế là tối đa hóa lợi ích quốc gia thông qua thương mại. Điều này có thể bao gồm tăng trưởng kinh tế, tạo việc làm, nâng cao hiệu quả sử dụng nguồn lực, và cải thiện mức sống. Bảo hộ mậu dịch có thể là một công cụ, nhưng không phải là mục tiêu duy nhất và tối thượng.

Mô hình tăng trưởng Solow (Solow Growth Model) là một mô hình kinh tế tân cổ điển giải thích tăng trưởng kinh tế dài hạn chủ yếu dựa trên ba yếu tố: tích lũy vốn (capital accumulation), tăng trưởng lực lượng lao động và tiến bộ công nghệ (technological progress). Tiết kiệm quốc gia đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành vốn.

Thất nghiệp tự nhiên là mức thất nghiệp mà nền kinh tế có xu hướng vận động xung quanh trong dài hạn. Nó bao gồm thất nghiệp ma sát (do quá trình tìm việc làm) và thất nghiệp cơ cấu (do sự không phù hợp giữa kỹ năng người lao động và yêu cầu của công việc).