Đề thi, bài tập trắc nghiệm online Kiểm toán căn bản – Đề 9

Nguyên tắc 'năng lực và tính thận trọng' (competence and due care) yêu cầu kiểm toán viên phải duy trì và phát triển kiến thức và kỹ năng chuyên môn cần thiết để cung cấp dịch vụ chuyên nghiệp có chất lượng, đồng thời phải hành động một cách thận trọng, siêng năng, tuân thủ các chuẩn mực nghề nghiệp và pháp luật liên quan.

Thủ tục 'xác nhận' (confirmation) khoản phải thu là việc kiểm toán viên gửi thư cho khách hàng của đơn vị được kiểm toán, yêu cầu khách hàng xác nhận trực tiếp số dư nợ phải trả cho đơn vị tại một thời điểm nhất định. Đây là một bằng chứng kiểm toán từ bên thứ ba độc lập, có độ tin cậy cao.

Thủ tục 'kiểm kê thực tế' (physical inventory count) là việc kiểm toán viên (hoặc nhân viên đơn vị, dưới sự giám sát của kiểm toán viên) trực tiếp đếm số lượng hàng tồn kho có mặt tại thời điểm kiểm kê, sau đó đối chiếu số lượng thực tế này với số liệu hàng tồn kho trên sổ sách kế toán để xác nhận sự tồn tại và tính chính xác của số dư hàng tồn kho.

Rủi ro phát hiện (detection risk) là rủi ro mà thủ tục kiểm toán do kiểm toán viên thực hiện không phát hiện ra được các sai sót trọng yếu tồn tại trong báo cáo tài chính. Kiểm toán viên có thể kiểm soát rủi ro này bằng cách thiết kế và thực hiện các thủ tục kiểm tra cơ bản (substantive procedures) hiệu quả hơn, ví dụ tăng quy mô mẫu, chọn mẫu có chọn lọc hơn, hoặc sử dụng các thủ tục phân tích chuyên sâu hơn.

Khi có sự không đồng ý giữa kiểm toán viên và ban quản lý về việc áp dụng chuẩn mực kế toán, và ảnh hưởng của sự không đồng ý này là trọng yếu nhưng không lan tỏa, kiểm toán viên sẽ đưa ra ý kiến chấp nhận từng phần do không đồng ý (qualified opinion due to disagreement). Ý kiến này chỉ rõ vấn đề không đồng ý và ảnh hưởng của nó đến báo cáo tài chính, nhưng vẫn khẳng định báo cáo tài chính trình bày trung thực và hợp lý trên các khía cạnh trọng yếu khác.

Ý kiến chấp nhận từng phần (qualified opinion) được đưa ra khi có sai sót trọng yếu nhưng sai sót này không lan tỏa, giới hạn trong một số khía cạnh cụ thể của báo cáo tài chính. Báo cáo tài chính vẫn được coi là trình bày trung thực và hợp lý, ngoại trừ ảnh hưởng của vấn đề được nêu trong ý kiến.

Kiểm toán hoạt động, còn được gọi là kiểm toán quản lý hoặc kiểm toán hiệu quả, tập trung vào việc đánh giá hiệu quả, hiệu suất và tính kinh tế của các hoạt động trong tổ chức, nhằm đưa ra các khuyến nghị cải tiến.

Kiểm tra chứng từ (vouching) là phương pháp kiểm toán phổ biến, liên quan đến việc kiểm tra các tài liệu gốc (ví dụ: hóa đơn, hợp đồng) và sổ sách kế toán để xác minh tính có thật, đầy đủ và chính xác của các nghiệp vụ và số dư.

Kiểm toán báo cáo tài chính có những hạn chế cố hữu. Do bản chất của quá trình kiểm toán (ví dụ: sử dụng chọn mẫu, xét đoán nghề nghiệp, hạn chế của hệ thống kiểm soát nội bộ, bằng chứng kiểm toán mang tính thuyết phục hơn là xác định), luôn tồn tại rủi ro kiểm toán viên có thể không phát hiện hết các sai sót trọng yếu, ngay cả khi cuộc kiểm toán được lập kế hoạch và thực hiện một cách phù hợp theo chuẩn mực kiểm toán.

Thủ tục phân tích (analytical procedures), bao gồm việc đánh giá thông tin tài chính bằng cách nghiên cứu các mối quan hệ hợp lý giữa dữ liệu tài chính và phi tài chính, được sử dụng trong tất cả các giai đoạn của cuộc kiểm toán. Trong giai đoạn lập kế hoạch, chúng giúp xác định rủi ro và lập kế hoạch kiểm toán. Trong giai đoạn thực hiện, chúng được sử dụng như thủ tục kiểm tra cơ bản. Trong giai đoạn kết thúc, chúng giúp đánh giá lại tính hợp lý chung của báo cáo tài chính.

Ý kiến chấp nhận toàn phần (unqualified opinion hoặc clean opinion) là ý kiến kiểm toán tốt nhất, được đưa ra khi kiểm toán viên kết luận rằng báo cáo tài chính được kiểm toán trình bày trung thực và hợp lý trên các khía cạnh trọng yếu, phù hợp với khuôn khổ về lập và trình bày báo cáo tài chính được áp dụng.

Tính độc lập là yếu tố nền tảng và cốt lõi trong hoạt động kiểm toán. Nó đảm bảo rằng kiểm toán viên đưa ra ý kiến khách quan, không bị ảnh hưởng bởi lợi ích cá nhân hoặc áp lực từ đơn vị được kiểm toán. Nếu thiếu tính độc lập, ý kiến kiểm toán sẽ mất đi tính tin cậy và không còn giá trị đối với người sử dụng báo cáo tài chính.

Giả định hoạt động liên tục (going concern) là một nguyên tắc kế toán cơ bản, cho rằng doanh nghiệp sẽ tiếp tục hoạt động bình thường trong tương lai gần, đủ dài để thực hiện các mục tiêu và nghĩa vụ của mình. Kiểm toán viên có trách nhiệm đánh giá tính hợp lý của giả định này và xem xét liệu có bất kỳ sự kiện hoặc điều kiện nào có thể gây nghi ngờ đáng kể về khả năng hoạt động liên tục của đơn vị hay không.

Rủi ro kiểm soát là rủi ro xảy ra sai sót trọng yếu trong một cơ sở dẫn liệu mà hệ thống kiểm soát nội bộ của đơn vị không thể ngăn ngừa hoặc phát hiện và sửa chữa kịp thời.

Thư quản lý (management letter) là một văn bản mà kiểm toán viên gửi cho ban quản lý công ty sau khi kết thúc kiểm toán, trong đó trình bày các điểm yếu đáng kể trong hệ thống kiểm soát nội bộ đã được phát hiện trong quá trình kiểm toán và đưa ra các khuyến nghị để cải thiện.

Mục tiêu chính của kiểm toán báo cáo tài chính là cung cấp một mức độ đảm bảo hợp lý rằng báo cáo tài chính không có sai sót trọng yếu và trình bày một cách trung thực và hợp lý tình hình tài chính của đơn vị.

Trách nhiệm chính của kiểm toán viên độc lập là đưa ra ý kiến về việc liệu báo cáo tài chính có được trình bày trung thực và hợp lý hay không. Họ không chịu trách nhiệm chuẩn bị báo cáo tài chính hoặc quản lý hoạt động kinh doanh của công ty – đó là trách nhiệm của ban quản lý.

Bằng chứng kiểm toán thu thập được từ bên thứ ba độc lập (ví dụ: xác nhận từ ngân hàng, khách hàng, nhà cung cấp) thường được coi là có độ tin cậy cao nhất. Điều này là do bằng chứng này được cung cấp bởi một nguồn bên ngoài, không bị ảnh hưởng bởi đơn vị được kiểm toán, do đó ít có khả năng bị thiên vị hoặc sai lệch.

Theo khuôn khổ COSO (Ủy ban các Tổ chức Bảo trợ của Ủy ban Treadway), kiểm soát nội bộ bao gồm năm bộ phận cấu thành: Môi trường kiểm soát, Đánh giá rủi ro, Hoạt động kiểm soát, Thông tin và Truyền thông, và Giám sát. Kiểm toán độc lập không phải là một bộ phận của kiểm soát nội bộ, mà là một hoạt động đánh giá bên ngoài hệ thống kiểm soát nội bộ.

Tính khách quan là một trong những nguyên tắc đạo đức nghề nghiệp cơ bản, yêu cầu kiểm toán viên phải giữ thái độ khách quan, không thiên vị, không bị xung đột lợi ích ảnh hưởng đến xét đoán nghề nghiệp của mình.

Tính trọng yếu là ngưỡng hoặc điểm cắt mà trên đó các sai sót (riêng lẻ hoặc tổng hợp) được coi là có thể ảnh hưởng đến quyết định kinh tế của người sử dụng báo cáo tài chính. Nó phụ thuộc vào quy mô và bản chất của sai sót trong bối cảnh cụ thể.

Mục đích chính của đánh giá rủi ro kiểm toán (audit risk assessment) là xác định và đánh giá các lĩnh vực trong báo cáo tài chính có rủi ro sai sót trọng yếu cao nhất. Điều này giúp kiểm toán viên tập trung nguồn lực và thủ tục kiểm toán vào những lĩnh vực rủi ro cao, để đạt được hiệu quả kiểm toán tối ưu.

Ý kiến từ chối (disclaimer of opinion) được đưa ra khi kiểm toán viên không thể thu thập đầy đủ bằng chứng kiểm toán thích hợp để làm cơ sở đưa ra ý kiến. Tình huống này thường xảy ra khi có những hạn chế nghiêm trọng về phạm vi kiểm toán, ví dụ như bị giới hạn tiếp cận thông tin, sổ sách, hoặc không thể thực hiện các thủ tục kiểm toán cần thiết.

Bằng chứng kiểm toán 'đầy đủ' đề cập đến số lượng bằng chứng cần thiết để hỗ trợ cho ý kiến của kiểm toán viên. 'Thích hợp' đề cập đến chất lượng của bằng chứng, tức là tính liên quan và độ tin cậy của bằng chứng trong việc hỗ trợ cho kết luận của kiểm toán viên.

Thủ tục kiểm tra (inspection) bao gồm việc xem xét các tài liệu, hồ sơ, hoặc quy trình của đơn vị. Ví dụ: kiểm tra hợp đồng, hóa đơn, biên bản họp, sơ đồ tổ chức, quy trình nghiệp vụ. Mục đích là để thu thập bằng chứng về sự tồn tại, quyền sở hữu, giá trị, hoặc tính đầy đủ của các thông tin liên quan.

Kiểm toán nội bộ được thực hiện bởi bộ phận kiểm toán nội bộ, là một bộ phận chức năng bên trong tổ chức. Kiểm toán viên nội bộ là nhân viên của tổ chức và báo cáo cho ban quản lý hoặc hội đồng quản trị. Mục tiêu chính của kiểm toán nội bộ là hỗ trợ tổ chức đạt được mục tiêu bằng cách đánh giá và cải thiện hiệu quả của các quy trình quản lý rủi ro, kiểm soát và quản trị.

Khi phát hiện gian lận trọng yếu, trách nhiệm đầu tiên của kiểm toán viên là thông báo cho ban quản lý cấp cao và hội đồng quản trị (hoặc các cấp quản lý cao nhất) của đơn vị được kiểm toán. Việc báo cáo cho cơ quan pháp luật hoặc công khai thông tin gian lận có thể được thực hiện sau đó, tùy thuộc vào quy định pháp luật và chính sách của đơn vị, nhưng thông báo cho ban quản lý là ưu tiên hàng đầu để họ có thể có biện pháp xử lý thích hợp.

Kiểm tra chi tiết các nghiệp vụ bán hàng được ghi nhận trong kỳ là thủ tục kiểm tra cơ bản (substantive procedure), nhằm phát hiện sai sót trọng yếu trực tiếp trên số dư tài khoản hoặc loại nghiệp vụ. Các thủ tục còn lại (soát xét phê duyệt, đối chiếu, phỏng vấn về quy trình) là thủ tục kiểm soát, nhằm đánh giá hiệu quả hoạt động của hệ thống kiểm soát nội bộ.

Thu thập bằng chứng kiểm toán chi tiết thuộc giai đoạn thực hiện kiểm toán, không phải giai đoạn lập kế hoạch. Giai đoạn lập kế hoạch tập trung vào việc thiết lập chiến lược kiểm toán tổng thể và lập kế hoạch kiểm toán, bao gồm tìm hiểu về đơn vị, đánh giá rủi ro và xác định mức trọng yếu.

Điểm khác biệt chính giữa gian lận (fraud) và sai sót (error) là mục đích. Gian lận là hành vi cố ý gây ra sai lệch trên báo cáo tài chính, nhằm mục đích tư lợi hoặc che giấu thông tin. Sai sót là sai lệch không cố ý, có thể do nhầm lẫn, bất cẩn hoặc thiếu hiểu biết.