Đề thi, bài tập trắc nghiệm online Kiểm toán báo cáo tài chính – Đề 14

Thông đồng giữa nhiều nhân viên cấp cao thường khó phát hiện nhất vì nó có thể vượt qua các kiểm soát nội bộ thông thường và được che giấu một cách tinh vi. Các loại gian lận khác, đặc biệt là biển thủ tài sản và tham ô, thường dễ phát hiện hơn thông qua các thủ tục kiểm soát nội bộ và kiểm toán thông thường.

Nếu có sự kiện sau ngày kết thúc kỳ kế toán năm có ảnh hưởng trọng yếu và Ban Giám đốc từ chối điều chỉnh hoặc công bố, báo cáo tài chính có thể bị trình bày sai lệch trọng yếu. Tùy thuộc vào mức độ lan tỏa của ảnh hưởng, kiểm toán viên có thể đưa ra ý kiến chấp nhận từng phần (nếu ảnh hưởng không lan tỏa) hoặc ý kiến trái ngược (nếu ảnh hưởng lan tỏa).

Sự khác biệt chính giữa gian lận và sai sót là tính cố ý. Gian lận là hành động cố ý làm sai lệch thông tin trên báo cáo tài chính, trong khi sai sót là những lỗi không cố ý. Cả hai đều có thể dẫn đến báo cáo tài chính không trung thực, nhưng tính cố ý là yếu tố phân biệt quan trọng.

Cơ sở dẫn liệu (assertions) là các tuyên bố ngầm hoặc rõ ràng của Ban Giám đốc về các khoản mục và thông tin trình bày trong báo cáo tài chính. Kiểm toán viên cần thu thập bằng chứng để xác minh tính đúng đắn của các cơ sở dẫn liệu này.

Bằng chứng kiểm toán thu thập từ nguồn bên ngoài doanh nghiệp, như xác nhận từ ngân hàng hoặc nhà cung cấp, thường được coi là có độ tin cậy cao hơn so với bằng chứng thu thập từ nguồn nội bộ doanh nghiệp (ví dụ: chứng từ nội bộ), vì nó ít bị ảnh hưởng bởi sự thiên vị hoặc gian lận từ phía đơn vị được kiểm toán.

Mục đích chính của việc kiểm kê hàng tồn kho do kiểm toán viên thực hiện là xác minh sự hiện hữu (hàng tồn kho có thực sự tồn tại hay không) và quyền sở hữu (doanh nghiệp có quyền sở hữu đối với hàng tồn kho đó hay không). Kiểm kê không nhằm mục đích xác định giá trị, bảo quản hay phát hiện hàng tồn kho lỗi thời, mặc dù có thể cung cấp thông tin liên quan đến những khía cạnh này.

Khi phát hiện nghi ngờ gian lận, trách nhiệm đầu tiên của kiểm toán viên là thông báo cho cấp quản lý thích hợp trong đơn vị, thường là Ban Giám đốc và Ủy ban Kiểm toán (nếu có). Sau đó, tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng và phạm vi của gian lận, các bước tiếp theo có thể được thực hiện, bao gồm điều tra sâu hơn hoặc báo cáo cho cơ quan bên ngoài.

Báo cáo kiểm toán chuẩn mực thường có một đoạn riêng biệt nêu rõ trách nhiệm của Ban Giám đốc (hoặc Ban Điều hành) đối với việc lập và trình bày trung thực báo cáo tài chính. Đoạn này thường đặt trước đoạn trách nhiệm của kiểm toán viên.

Kiểm toán hoạt động (operational audit) tập trung vào việc đánh giá hiệu quả và hiệu suất của các hoạt động trong một tổ chức. Mục tiêu là xác định các lĩnh vực có thể cải thiện để tăng cường hiệu quả hoạt động và đạt được mục tiêu kinh doanh. Kiểm toán báo cáo tài chính tập trung vào tính trung thực của báo cáo tài chính, kiểm toán tuân thủ tập trung vào tuân thủ pháp luật và quy định.

Thử nghiệm kiểm soát (tests of controls) được thực hiện để đánh giá xem hệ thống kiểm soát nội bộ của đơn vị có được thiết kế và vận hành hiệu quả hay không. Nếu kiểm soát nội bộ được đánh giá là hiệu quả, kiểm toán viên có thể giảm bớt phạm vi của các thử nghiệm cơ bản.

Ý kiến chấp nhận từng phần (hay ý kiến có giới hạn) được đưa ra khi có sai sót trọng yếu trong báo cáo tài chính, nhưng sai sót này không lan tỏa, tức là chỉ ảnh hưởng đến một hoặc một vài yếu tố cụ thể của báo cáo tài chính, và kiểm toán viên có thể đưa ra ý kiến ngoại trừ về những yếu tố đó.

Khi đánh giá rủi ro kiểm toán, kiểm toán viên cần xem xét nhiều yếu tố, bao gồm mức độ phức tạp của hoạt động kinh doanh, chất lượng đội ngũ kế toán (ảnh hưởng đến rủi ro kiểm soát), và tình hình kinh tế vĩ mô (có thể ảnh hưởng đến rủi ro kinh doanh và rủi ro báo cáo tài chính).

Thủ tục phân tích (analytical procedures) là một công cụ hữu ích và được sử dụng trong cả ba giai đoạn chính của quá trình kiểm toán: lập kế hoạch (để xác định rủi ro), thực hiện (như thử nghiệm cơ bản) và hoàn thành (để đánh giá tính hợp lý tổng thể của báo cáo tài chính).

Tính trọng yếu là khái niệm liên quan đến tầm quan trọng của thông tin sai lệch hoặc thiếu sót. Một thông tin được coi là trọng yếu nếu nó có thể ảnh hưởng đến quyết định kinh tế của người sử dụng báo cáo tài chính. Quy mô doanh nghiệp là một yếu tố tham khảo nhưng không phải yếu tố quyết định trực tiếp.

Lập kế hoạch kiểm toán là một bước quan trọng trong quá trình kiểm toán, nhưng nó là thủ tục chuẩn bị và định hướng, không trực tiếp thu thập bằng chứng kiểm toán. Các thủ tục còn lại (phỏng vấn, quan sát, kiểm tra) đều là các phương pháp để thu thập bằng chứng.

Mục tiêu chính của kiểm toán báo cáo tài chính là cung cấp một ý kiến độc lập về việc báo cáo tài chính có trình bày trung thực và hợp lý trên các khía cạnh trọng yếu, phù hợp với khuôn khổ báo cáo tài chính được áp dụng hay không. Các mục tiêu khác có thể là mục tiêu phụ hoặc thuộc các loại hình kiểm toán khác.

Quan sát hoạt động kiểm soát là một thủ tục được sử dụng để đánh giá thiết kế và vận hành của hệ thống kiểm soát nội bộ, thuộc về thử nghiệm kiểm soát, không phải thử nghiệm cơ bản. Thử nghiệm cơ bản tập trung vào việc phát hiện sai sót trọng yếu trực tiếp trong số dư tài khoản và giao dịch, bao gồm kiểm tra chi tiết, thủ tục phân tích và xác nhận từ bên thứ ba.

Phỏng vấn (inquiry) có thể được sử dụng trong cả thử nghiệm kiểm soát và thử nghiệm cơ bản. Trong thử nghiệm kiểm soát, phỏng vấn có thể giúp hiểu về thiết kế và vận hành của kiểm soát. Trong thử nghiệm cơ bản, phỏng vấn có thể thu thập thông tin xác nhận về số dư tài khoản hoặc các giao dịch.

Tuân thủ chuẩn mực kiểm toán và đạo đức nghề nghiệp là yếu tố CỦNG CỐ tính độc lập của kiểm toán viên, chứ không ảnh hưởng tiêu cực. Các yếu tố còn lại (quan hệ tài chính, quan hệ cá nhân, phí dịch vụ lớn) đều là các mối đe dọa đến tính độc lập của kiểm toán viên.

Rủi ro kiểm toán là rủi ro mà kiểm toán viên đưa ra ý kiến kiểm toán không phù hợp khi báo cáo tài chính chứa đựng sai sót trọng yếu. Điều này thường xảy ra khi kiểm toán viên không phát hiện ra sai sót đó.

Các thử nghiệm cơ bản (substantive tests) được thực hiện trong giai đoạn thực hiện kiểm toán, sau khi đã lập kế hoạch và đánh giá rủi ro. Giai đoạn lập kế hoạch tập trung vào việc tìm hiểu về đơn vị, đánh giá rủi ro và xác định phạm vi kiểm toán.

Ý kiến kiểm toán là sản phẩm đầu ra của quá trình kiểm toán báo cáo tài chính, không phải là một thành phần của hệ thống kiểm soát nội bộ của doanh nghiệp. Hệ thống kiểm soát nội bộ bao gồm môi trường kiểm soát, đánh giá rủi ro, hoạt động kiểm soát, thông tin và truyền thông, và giám sát.

Ý kiến trái ngược (adverse opinion) được đưa ra khi kiểm toán viên kết luận rằng có sai sót trọng yếu và lan tỏa trong báo cáo tài chính, làm cho báo cáo tài chính không trình bày trung thực và hợp lý trên tổng thể. Ý kiến này cho thấy báo cáo tài chính có những vấn đề nghiêm trọng.

Thư quản lý là một văn bản do kiểm toán viên gửi cho Ban Giám đốc và Ủy ban Kiểm toán (nếu có) của doanh nghiệp sau khi kết thúc kiểm toán. Thư này thường trình bày các điểm yếu trong hệ thống kiểm soát nội bộ, các vấn đề khác phát hiện trong quá trình kiểm toán và các khuyến nghị cải thiện.

Tính 'thích hợp' của bằng chứng kiểm toán liên quan đến chất lượng của bằng chứng, bao gồm tính liên quan và độ tin cậy của bằng chứng đó để hỗ trợ cho ý kiến kiểm toán. Tính 'đầy đủ' đề cập đến số lượng bằng chứng cần thu thập.

Kiểm toán tuân thủ (compliance audit) tập trung vào việc đánh giá xem đơn vị có tuân thủ theo các quy định, luật pháp, quy tắc, hợp đồng, hoặc chính sách đã được thiết lập hay không. Mục đích là xác định mức độ tuân thủ và báo cáo về tình trạng tuân thủ đó.

Ý kiến chấp nhận toàn phần (hay ý kiến không giới hạn) được đưa ra khi kiểm toán viên kết luận rằng báo cáo tài chính trình bày trung thực và hợp lý, trên các khía cạnh trọng yếu, phù hợp với khuôn khổ báo cáo tài chính áp dụng.

Quy trình kiểm toán báo cáo tài chính thường được chia thành 3 giai đoạn chính: (1) Lập kế hoạch kiểm toán, (2) Thực hiện kiểm toán, và (3) Hoàn thành kiểm toán (bao gồm báo cáo kiểm toán). Một số tài liệu có thể chia nhỏ hơn nhưng về cơ bản vẫn thuộc 3 giai đoạn lớn này.

Chuẩn mực kiểm toán Việt Nam (VSA) được xây dựng trên cơ sở chuẩn mực kiểm toán quốc tế (ISA) do Liên đoàn Kế toán quốc tế (IFAC) ban hành, nhằm đảm bảo tính tương thích và hội nhập với thông lệ quốc tế trong lĩnh vực kiểm toán.

Khi phạm vi kiểm toán bị giới hạn một cách đáng kể và kiểm toán viên không thể thu thập đủ bằng chứng để đưa ra ý kiến, ý kiến kiểm toán phù hợp nhất là ý kiến từ chối đưa ra ý kiến (disclaimer of opinion). Điều này cho thấy kiểm toán viên không có cơ sở để đưa ra bất kỳ ý kiến nào về báo cáo tài chính.