Đề thi, bài tập trắc nghiệm online Kế toán thương mại và dịch vụ – Đề 14

'Tài khoản đối ứng' (Contra Account) là tài khoản được sử dụng để giảm giá trị của một tài khoản liên quan khi trình bày trên báo cáo tài chính. Ví dụ, 'Khấu hao lũy kế' là tài khoản đối ứng của 'Tài sản cố định', làm giảm giá trị ghi sổ của tài sản cố định. 'Chiết khấu bán hàng' là tài khoản đối ứng của 'Doanh thu bán hàng'.

'Dự phòng giảm giá hàng tồn kho' (Inventory write-down provision) được lập khi giá trị thuần có thể thực hiện được (Net Realizable Value) của hàng tồn kho giảm xuống thấp hơn giá gốc. Điều này phản ánh nguyên tắc thận trọng, đảm bảo hàng tồn kho được ghi nhận không cao hơn giá trị có thể thu hồi được trong tương lai. Hàng tồn kho bị hư hỏng cũng có thể dẫn đến việc lập dự phòng, nhưng nguyên nhân chính là do giá trị thị trường giảm.

Thuế giá trị gia tăng (VAT) đầu vào khi mua hàng hóa (nếu doanh nghiệp kê khai và nộp thuế GTGT theo phương pháp khấu trừ) được ghi nhận là tài sản 'Thuế GTGT được khấu trừ'. Khoản thuế này sẽ được khấu trừ khi doanh nghiệp nộp thuế GTGT đầu ra. Nó không được tính vào giá vốn hàng bán hoặc chi phí mua hàng vì nó sẽ được hoàn lại hoặc khấu trừ.

'Chi phí hoạt động' (Operating Expenses) bao gồm các chi phí phát sinh trong quá trình hoạt động kinh doanh hàng ngày của doanh nghiệp, như chi phí bán hàng, chi phí quản lý. Giá vốn hàng bán (COGS) được trừ trực tiếp khỏi doanh thu thuần để tính Lợi nhuận gộp, không phải là một phần của 'Chi phí hoạt động' mà là chi phí trực tiếp liên quan đến doanh thu.

Giá vốn hàng bán (COGS) bao gồm các chi phí trực tiếp liên quan đến việc mua hoặc sản xuất hàng hóa để bán. Giá mua hàng, chi phí vận chuyển hàng mua, và chiết khấu thanh toán từ nhà cung cấp đều ảnh hưởng trực tiếp đến giá vốn. Chi phí quảng cáo và tiếp thị là chi phí bán hàng, thuộc 'Chi phí hoạt động', không phải là một phần của giá vốn hàng bán.

Báo cáo lưu chuyển tiền tệ (Cash Flow Statement) phân loại dòng tiền thành ba loại hoạt động chính: hoạt động kinh doanh, hoạt động đầu tư và hoạt động tài chính. 'Hoạt động đầu tư' (Investing activities) liên quan đến việc mua và bán tài sản dài hạn, như tài sản cố định, đầu tư tài chính. Mua sắm tài sản cố định là một hoạt động đầu tư. Các lựa chọn khác thuộc 'Hoạt động kinh doanh' (mua hàng tồn kho, trả lương, thu tiền bán hàng).

'Giá vốn dịch vụ' (Cost of Services) tương tự như 'Giá vốn hàng bán' trong doanh nghiệp thương mại, bao gồm các chi phí trực tiếp liên quan đến việc cung cấp dịch vụ. Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp sử dụng để cung cấp dịch vụ là chi phí trực tiếp nhất. Các chi phí khác như lương nhân viên văn phòng, thuê văn phòng, quảng cáo là 'Chi phí hoạt động'.

Lợi nhuận gộp = Doanh thu thuần - Giá vốn hàng bán. Nếu giá vốn hàng bán tăng lên và doanh thu thuần không đổi, phép trừ sẽ cho kết quả nhỏ hơn, do đó Lợi nhuận gộp sẽ giảm xuống.

Tài khoản 'Hàng tồn kho' (Inventory) được sử dụng để ghi nhận giá trị hàng hóa mua vào và còn tồn kho tại thời điểm báo cáo. 'Giá vốn hàng bán' ghi nhận giá trị hàng hóa đã bán. 'Doanh thu bán hàng' ghi nhận doanh thu từ việc bán hàng. 'Chi phí bán hàng' ghi nhận các chi phí liên quan đến việc bán hàng, không phải giá trị hàng mua vào.

Sai sót về nguyên tắc kế toán là việc áp dụng sai các nguyên tắc, chuẩn mực, chế độ kế toán. Việc hạch toán chi phí cá nhân của chủ doanh nghiệp vào chi phí doanh nghiệp vi phạm 'Nguyên tắc cơ sở dồn tích' và 'Nguyên tắc nhất quán' và 'Nguyên tắc doanh nghiệp liên tục' (nếu xét về bản chất hoạt động doanh nghiệp). Các lỗi khác (ghi sai số tiền, bỏ sót nghiệp vụ, tính sai khấu hao) có thể là sai sót về kỹ thuật hoặc nghiệp vụ, không nhất thiết là sai sót về nguyên tắc cơ bản.

Cửa hàng bán lẻ tạp hóa chủ yếu kinh doanh hàng hóa (thương mại), mua hàng về bán lại, không phải là doanh nghiệp dịch vụ theo nghĩa thuần túy. Khách sạn, nhà hàng, và công ty tư vấn luật đều là các loại hình doanh nghiệp cung cấp dịch vụ.

Doanh nghiệp dịch vụ tạo ra doanh thu từ việc cung cấp dịch vụ. Tài khoản 'Doanh thu cung cấp dịch vụ' (Service Revenue) được sử dụng để ghi nhận doanh thu phát sinh từ hoạt động dịch vụ của doanh nghiệp. 'Doanh thu bán hàng' dành cho doanh nghiệp thương mại, 'Doanh thu tài chính' và 'Doanh thu khác' ghi nhận các loại doanh thu khác ngoài hoạt động chính.

Mục đích chính của việc phân tích báo cáo tài chính là cung cấp thông tin hữu ích cho các bên liên quan (nhà quản lý, nhà đầu tư, chủ nợ...) để đánh giá tình hình tài chính (khả năng thanh toán, khả năng sinh lời, cơ cấu tài chính...) và hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp. Phân tích báo cáo tài chính hỗ trợ việc ra quyết định kinh tế, đầu tư, tín dụng,... Các lựa chọn khác là mục đích thứ yếu hoặc là các hoạt động khác liên quan đến kế toán.

'Giá trị hợp lý' (Fair Value) là giá mà tài sản có thể được trao đổi hoặc nợ phải trả có thể được thanh toán trong một giao dịch ngang giá giữa các bên có hiểu biết và tự nguyện. Nó thường được sử dụng để đánh giá các tài sản tài chính như cổ phiếu, trái phiếu, các công cụ phái sinh, đặc biệt là khi chúng được nắm giữ với mục đích kinh doanh hoặc đầu tư ngắn hạn. Hàng tồn kho và tài sản cố định thường được đánh giá theo giá gốc hoặc giá trị thuần có thể thực hiện được.

Theo nguyên tắc ghi nhận doanh thu, doanh thu dịch vụ được ghi nhận khi dịch vụ đã được cung cấp và hoàn thành, tức là khi doanh nghiệp đã thực hiện nghĩa vụ của mình trong hợp đồng dịch vụ. Thời điểm ký hợp đồng, thanh toán hay xuất hóa đơn không phải là thời điểm chính xác để ghi nhận doanh thu theo phương pháp dồn tích.

Phương pháp kiểm kê thường xuyên (Perpetual) cập nhật liên tục số lượng và giá trị hàng tồn kho sau mỗi nghiệp vụ mua, bán, xuất, nhập kho. Phương pháp kiểm kê định kỳ (Periodic) chỉ xác định số lượng hàng tồn kho thực tế bằng cách kiểm kê vào cuối kỳ để tính giá vốn hàng bán và hàng tồn kho cuối kỳ. Lựa chọn 3 mô tả đúng sự khác biệt này.

Phương pháp kế toán dồn tích ghi nhận doanh thu khi chúng được tạo ra (earned) và chi phí khi chúng phát sinh (incurred), không phụ thuộc vào thời điểm thực tế thu hoặc chi tiền. Điều này giúp phản ánh chính xác hơn hiệu quả kinh doanh trong một kỳ kế toán so với phương pháp tiền mặt.

Bảng cân đối thử (Trial Balance) là bảng tổng hợp số dư của tất cả các tài khoản kế toán tại một thời điểm nhất định. Nó thường được lập vào cuối kỳ kế toán (tháng, quý, năm) để kiểm tra tính cân bằng của định khoản kép (tổng số dư Nợ bằng tổng số dư Có) trước khi lập báo cáo tài chính. Doanh nghiệp có thể lập bảng cân đối thử vào bất kỳ thời điểm nào để kiểm soát số liệu kế toán.

Chiết khấu thương mại (Trade Discount) là khoản giảm giá niêm yết khi bán hàng với số lượng lớn hoặc cho khách hàng thân thiết. Nó được ghi giảm trực tiếp vào Doanh thu bán hàng khi ghi nhận nghiệp vụ bán hàng, tức là doanh thu được ghi nhận theo giá đã chiết khấu, không ghi nhận riêng khoản chiết khấu.

Khi khách hàng trả trước tiền dịch vụ, doanh nghiệp dịch vụ nhận được tiền nhưng chưa cung cấp dịch vụ, do đó doanh thu chưa được thực hiện. Bút toán đúng là: Nợ Tiền mặt/Tiền gửi ngân hàng (tăng tài sản), Có Doanh thu chưa thực hiện (tăng nợ phải trả - nghĩa vụ cung cấp dịch vụ trong tương lai). Khi dịch vụ được cung cấp, 'Doanh thu chưa thực hiện' sẽ được chuyển thành 'Doanh thu dịch vụ'.

Mục tiêu chính của kế toán là cung cấp thông tin tài chính chính xác và kịp thời, hỗ trợ các bên liên quan (nhà quản lý, nhà đầu tư, chủ nợ...) đưa ra quyết định kinh tế hợp lý. Các mục tiêu khác như tối đa hóa lợi nhuận, tuân thủ pháp luật, và giảm thiểu chi phí là các mục tiêu kinh doanh rộng hơn, kế toán đóng vai trò hỗ trợ.

'Hệ thống tài khoản kế toán' (Chart of Accounts) là danh mục liệt kê tất cả các tài khoản kế toán mà một doanh nghiệp sử dụng để ghi chép và tổng hợp thông tin tài chính. Các tài khoản thường được mã hóa và sắp xếp theo một trật tự logic (ví dụ: theo loại tài sản, nợ phải trả, vốn chủ sở hữu, doanh thu, chi phí...) để dễ dàng quản lý và sử dụng.

Phương pháp khấu hao đường thẳng (Straight-line method) phân bổ đều chi phí khấu hao của tài sản trong suốt thời gian sử dụng hữu ích của nó. Công thức tính chi phí khấu hao hàng năm là: (Nguyên giá - Giá trị thanh lý ước tính) / Số năm sử dụng hữu ích. Lựa chọn 2 thể hiện đúng công thức này.

Lợi nhuận gộp (Gross Profit) là lợi nhuận thu được từ hoạt động bán hàng cốt lõi, được tính bằng cách lấy Doanh thu thuần (Net Sales Revenue) trừ đi Giá vốn hàng bán (Cost of Goods Sold). Nó cho thấy khả năng sinh lời trực tiếp từ hoạt động mua bán hàng hóa trước khi trừ các chi phí hoạt động khác.

'Nguyên tắc thận trọng' (Prudence concept) yêu cầu kế toán nên thận trọng trong việc ghi nhận doanh thu và chi phí. Cụ thể, nên ghi nhận chi phí khi có khả năng phát sinh (ngay cả khi chưa chắc chắn), nhưng không ghi nhận doanh thu cho đến khi chắc chắn thu được. Nguyên tắc này giúp tránh việc đánh giá quá cao tài sản và lợi nhuận, đảm bảo báo cáo tài chính không lạc quan quá mức.

Bảng cân đối kế toán (Balance Sheet) hay còn gọi là Bảng tình hình tài chính, thể hiện tình hình tài sản, nợ phải trả và vốn chủ sở hữu của doanh nghiệp tại một thời điểm nhất định (thường là cuối kỳ kế toán). Nó tuân theo phương trình kế toán cơ bản: Tài sản = Nợ phải trả + Vốn chủ sở hữu. Các báo cáo khác có mục đích khác nhau: Báo cáo KQHĐKD thể hiện hiệu quả kinh doanh, Báo cáo LCTT thể hiện dòng tiền, Báo cáo VCSH thể hiện sự thay đổi vốn chủ sở hữu.

'Chi phí vận chuyển hàng bán' (Freight Out) là chi phí phát sinh để vận chuyển hàng hóa từ kho của doanh nghiệp đến khách hàng. Đây là chi phí liên quan trực tiếp đến hoạt động bán hàng, do đó được phân loại là 'Chi phí bán hàng' (Selling Expenses).

Doanh nghiệp thương mại mua bán hàng hóa, do đó kế toán thương mại đặc biệt chú trọng đến hàng tồn kho, giá vốn hàng bán. Doanh nghiệp dịch vụ cung cấp dịch vụ, chi phí nhân công và chi phí dịch vụ là trọng tâm chính trong kế toán dịch vụ. Các lựa chọn khác không phản ánh sự khác biệt cốt lõi.

Tỷ suất lợi nhuận gộp (Gross Profit Margin) là một chỉ số đo lường khả năng sinh lời từ hoạt động bán hàng cốt lõi của doanh nghiệp. Công thức tính là: (Lợi nhuận gộp / Doanh thu thuần) * 100%. Nó cho biết mỗi đồng doanh thu thuần tạo ra bao nhiêu đồng lợi nhuận gộp.

Giá vốn hàng bán (COGS) là chi phí trực tiếp liên quan đến việc sản xuất hàng hóa hoặc mua hàng hóa để bán. Các công thức 1, 2 và 4 đều đúng. Công thức 'COGS = Giá bán - Lợi nhuận gộp' là sai vì nó thể hiện mối quan hệ giữa giá bán, lợi nhuận gộp và giá vốn, nhưng không phải là công thức *tính* COGS trực tiếp mà là suy ra COGS từ giá bán và lợi nhuận gộp.