Đề thi, bài tập trắc nghiệm online Huyết học – truyền máu – Đề 4

Tiểu cầu là thành phần tế bào máu quan trọng trong việc hình thành nút chặn ban đầu tại vị trí tổn thương mạch máu và tham gia vào quá trình đông máu thứ phát.

Nhóm máu AB nhận chung vì huyết tương của họ không chứa kháng thể kháng A hoặc kháng B, do đó họ có thể nhận máu từ tất cả các nhóm máu ABO khác mà không gây phản ứng truyền máu do ABO.

Xét nghiệm Coombs trực tiếp (DAT) phát hiện kháng thể IgG hoặc bổ thể C3d đã gắn trực tiếp lên bề mặt hồng cầu của bệnh nhân, thường gặp trong các trường hợp thiếu máu tan máu tự miễn hoặc tan máu do truyền máu.

Trong truyền máu khối lượng lớn để điều trị sốc mất máu do chấn thương hoặc phẫu thuật, tỷ lệ 1:1:1 giữa hồng cầu lắng, FFP và tiểu cầu được khuyến cáo để cân bằng các yếu tố đông máu, oxy và thể tích tuần hoàn, giảm nguy cơ DIC và tử vong.

Phản ứng sốt không tan máu do truyền máu (FNHTR) là phản ứng thường gặp, gây ra bởi các cytokine được tích lũy trong chế phẩm máu hoặc kháng thể của người nhận phản ứng với bạch cầu hoặc HLA của người cho. Triệu chứng điển hình là sốt, rét run, đau đầu, đau cơ, và thường tự giới hạn.

Huyết tương tươi đông lạnh (FFP) chứa tất cả các yếu tố đông máu, do đó được chỉ định để bổ sung yếu tố đông máu trong các trường hợp thiếu hụt yếu tố đông máu mắc phải, như bệnh gan, DIC, hoặc quá liều warfarin.

Truyền máu tự thân là quá trình bệnh nhân hiến máu của chính mình trước một phẫu thuật hoặc thủ thuật dự kiến, và sau đó được truyền lại máu này nếu cần trong hoặc sau thủ thuật. Mục đích là giảm nguy cơ phản ứng truyền máu và lây truyền bệnh.

Bệnh tan máu ở trẻ sơ sinh do bất đồng nhóm máu Rh (HDN-Rh) xảy ra khi mẹ Rh âm (-) mang thai con Rh dương (+). Trong lần mang thai đầu tiên hoặc khi có sự cố gây hòa hợp mẹ con (ví dụ sảy thai, can thiệp sản khoa), mẹ có thể sinh ra kháng thể anti-D. Trong lần mang thai sau, kháng thể này có thể qua nhau thai tấn công hồng cầu Rh(+) của thai nhi, gây tan máu.

Khối hồng cầu lắng được bảo quản tốt nhất ở nhiệt độ 4-6°C trong tủ lạnh chuyên dụng để duy trì chức năng và giảm thiểu sự phát triển của vi khuẩn. Thời gian bảo quản thường là 35-42 ngày tùy thuộc vào chất bảo quản sử dụng.

Để đảm bảo an toàn truyền máu và tránh sai sót nghiêm trọng, điều dưỡng cần thực hiện quy trình xác định bệnh nhân và chế phẩm máu cẩn thận. Điều này bao gồm đối chiếu ít nhất hai thông tin nhận dạng bệnh nhân trên nhiều nguồn khác nhau để xác nhận chính xác bệnh nhân và chế phẩm máu phù hợp trước khi truyền.

Truyền khối tiểu cầu thường được chỉ định khi số lượng tiểu cầu giảm xuống dưới 50 x 10^9/L và bệnh nhân có biểu hiện xuất huyết hoặc có nguy cơ xuất huyết cao (ví dụ trước phẫu thuật, thủ thuật xâm lấn). Ngưỡng truyền tiểu cầu có thể thay đổi tùy thuộc vào tình trạng lâm sàng của bệnh nhân.

TACO xảy ra do truyền máu quá nhanh hoặc quá nhiều thể tích, gây tăng gánh nặng cho hệ tuần hoàn. Bệnh nhân suy tim, suy thận, người cao tuổi, hoặc trẻ nhỏ dễ bị TACO do khả năng chịu đựng thể tích tuần hoàn kém.

Pha Coombs trong phản ứng chéo sử dụng huyết thanh Coombs (anti-IgG, anti-C3d) để phát hiện các kháng thể IgG hoặc bổ thể đã gắn lên hồng cầu nhưng không gây ngưng kết trực tiếp ở pha muối. Các kháng thể này có thể gây phản ứng truyền máu muộn hoặc tan máu chậm.

Trong thiếu máu thiếu sắt mạn tính ổn định, việc điều trị bằng sắt đường uống hoặc đường tĩnh mạch là ưu tiên để giải quyết nguyên nhân gốc rễ của thiếu máu. Truyền máu chỉ nên xem xét khi có triệu chứng nặng hoặc không đáp ứng với điều trị sắt.

Để giảm nguy cơ nhiễm khuẩn và đảm bảo chất lượng máu, thời gian truyền một đơn vị khối hồng cầu lắng không nên vượt quá 4 giờ sau khi lấy ra khỏi tủ lạnh. Nếu truyền chậm hơn, máu cần được bảo quản lạnh liên tục.

Hemophilia A là bệnh rối loạn đông máu do thiếu hụt yếu tố VIII. Điều trị chính là truyền yếu tố VIII cô đặc để bổ sung yếu tố đông máu bị thiếu hụt và kiểm soát tình trạng xuất huyết.

Bệnh nhân nhóm máu O Rh+ có thể nhận máu từ nhóm máu O Rh+ (cùng nhóm) và O Rh- (nhóm máu cho phổ quát Rh âm). Họ không thể nhận máu từ nhóm máu A, B, AB vì có kháng thể anti-A và anti-B trong huyết tương, và không thể nhận Rh+ nếu là Rh-.

Phản ứng truyền máu do nhiễm khuẩn thường biểu hiện sớm nhất bằng sốt cao đột ngột và rét run dữ dội. Các triệu chứng khác có thể bao gồm tụt huyết áp, sốc nhiễm khuẩn và suy đa tạng.

Nhóm máu O Rh- (hồng cầu lắng O Rh-) được coi là nhóm máu truyền cấp cứu vì không có kháng nguyên A, B, RhD trên bề mặt hồng cầu, do đó có thể truyền cho mọi nhóm máu khác trong tình huống khẩn cấp khi chưa xác định được nhóm máu của bệnh nhân.

Cryoprecipitate là chế phẩm máu được làm giàu yếu tố VIII, yếu tố von Willebrand, fibrinogen và yếu tố XIII. Nó được sử dụng trong điều trị bệnh von Willebrand, thiếu fibrinogen và một số trường hợp Hemophilia A khi không có yếu tố VIII cô đặc.

Nguyên tắc truyền máu hạn chế khuyến cáo truyền máu khi thực sự cần thiết, với mục tiêu duy trì hemoglobin ở mức đủ để đảm bảo cung cấp oxy cho mô, thay vì truyền máu một cách tự do. Ngưỡng hemoglobin và quyết định truyền máu cần dựa trên tình trạng lâm sàng cụ thể của bệnh nhân và hướng dẫn hiện hành.

Phản ứng dị ứng khi truyền máu thường do kháng thể IgE của người nhận phản ứng với protein huyết tương trong chế phẩm máu, đặc biệt là IgA ở những người thiếu IgA. Triệu chứng có thể từ nhẹ (mề đay, ngứa) đến nặng (sốc phản vệ).

Lọc bạch cầu (leukoreduction) là biện pháp hiệu quả để giảm nguy cơ FNHTR bằng cách loại bỏ bạch cầu và các cytokine do bạch cầu tiết ra khỏi chế phẩm máu. Bạch cầu trong chế phẩm máu được coi là nguyên nhân chính gây FNHTR.

Xét nghiệm hòa hợp nhóm máu (phản ứng chéo) là bắt buộc trước mỗi lần truyền máu khối hồng cầu hoặc chế phẩm chứa hồng cầu để đảm bảo an toàn truyền máu và tránh phản ứng truyền máu do bất đồng nhóm máu ABO. Không có trường hợp nào được phép bỏ qua xét nghiệm này, trừ khi bệnh nhân đã được xác định nhóm máu và truyền máu nhiều lần trong vòng 72 giờ gần nhất (có thể được xem xét giảm bớt một số bước).

Khối tiểu cầu đậm đặc được bảo quản ở nhiệt độ phòng (20-24°C) với lắc liên tục để duy trì chức năng tiểu cầu và ngăn ngừa kết tập. Tuy nhiên, nguy cơ nhiễm khuẩn tăng lên ở nhiệt độ phòng, do đó thời gian bảo quản tối đa thường là 5 ngày.

Nguyên tắc '4 đúng' trong truyền máu là một phần quan trọng của quy trình an toàn truyền máu, bao gồm đảm bảo đúng bệnh nhân được truyền, đúng chế phẩm máu đã được chỉ định, đường truyền phù hợp và tốc độ truyền theo y lệnh để giảm thiểu nguy cơ sai sót và biến chứng.

TRALI là một biến chứng nguy hiểm của truyền máu, đặc trưng bởi tổn thương phổi cấp tính không do tim mạch, xảy ra trong vòng 6 giờ sau truyền máu. Cơ chế chính là do kháng thể HLA hoặc kháng thể kháng bạch cầu hạt trong chế phẩm máu người cho hoạt hóa bạch cầu trung tính của người nhận trong phổi, gây tổn thương nội mô mao mạch và phù phổi.

Cryoprecipitate là chế phẩm máu giàu fibrinogen, do đó được chỉ định trong điều trị giảm fibrinogen máu (hypofibrinogenemia) mắc phải hoặc bẩm sinh, đặc biệt khi nồng độ fibrinogen rất thấp và có nguy cơ xuất huyết.

Truyền máu trao đổi ở trẻ sơ sinh bị HDN-Rh nhằm mục đích chính là loại bỏ bilirubin đã được sản xuất quá mức do tan máu (ngăn ngừa vàng da nhân não), loại bỏ kháng thể anti-D từ tuần hoàn của trẻ, và thay thế hồng cầu bị kháng thể tấn công bằng hồng cầu khỏe mạnh.

Ở bệnh nhân có tiền sử phản ứng dị ứng truyền máu, việc sử dụng thuốc kháng histamine (ví dụ diphenhydramine) và/hoặc corticosteroid (ví dụ hydrocortisone) trước khi truyền máu tiếp theo có thể giúp giảm nguy cơ hoặc mức độ nghiêm trọng của phản ứng dị ứng tái phát.