Đề thi, bài tập trắc nghiệm online Địa lý tự nhiên Việt Nam – Đề 7

Địa hình Việt Nam chủ yếu là đồi núi, chiếm 3/4 diện tích lãnh thổ, không phải đồng bằng là chủ yếu. Các đặc điểm còn lại (đồi núi chiếm phần lớn, thấp dần từ tây bắc xuống đông nam, đa dạng, phức tạp) là những đặc điểm chung của địa hình Việt Nam.

Nghệ An là tỉnh có diện tích tự nhiên lớn nhất Việt Nam. Các tỉnh còn lại trong danh sách có diện tích nhỏ hơn Nghệ An.

Sông Mekong khi chảy vào lãnh thổ Việt Nam phân thành hai nhánh chính là sông Tiền và sông Hậu, tạo thành hệ thống sông Cửu Long ở Đồng bằng sông Cửu Long.

Tình trạng xâm nhập mặn ở Đồng bằng sông Cửu Long là một vấn đề phức tạp do nhiều nguyên nhân kết hợp. Biến đổi khí hậu và nước biển dâng làm tăng nguy cơ xâm nhập mặn. Khai thác nước ngầm quá mức gây sụt lún đất, làm cho vùng đồng bằng dễ bị ngập mặn hơn. Xây dựng thủy điện ở thượng nguồn làm giảm lượng nước ngọt đổ về đồng bằng vào mùa khô, tăng cường xâm nhập mặn. Vì vậy, tất cả các nguyên nhân trên đều góp phần gây ra tình trạng xâm nhập mặn.

Vùng Nam Bộ nằm trong vùng nhiệt đới gió mùa cận xích đạo, có đặc điểm khí hậu nóng ẩm quanh năm, hai mùa rõ rệt (mùa mưa và mùa khô), và không có mùa đông lạnh. Các kiểu khí hậu khác không phù hợp với đặc điểm khí hậu của Nam Bộ.

Yok Đôn, Chư Mom Ray, và Cát Tiên là các vườn quốc gia nằm ở vùng Tây Nguyên hoặc khu vực lân cận (Cát Tiên trải dài trên 3 tỉnh, bao gồm cả một phần của Tây Nguyên). Phong Nha - Kẻ Bàng nằm ở tỉnh Quảng Bình, thuộc vùng Bắc Trung Bộ.

Dãy Hoàng Liên Sơn nằm ở vùng Tây Bắc, có hướng tây bắc - đông nam và là dãy núi cao nhất Việt Nam, với đỉnh Fansipan cao nhất cả nước. Trường Sơn Bắc và Trường Sơn Nam có hướng khác (Bắc - Nam hoặc gần như kinh tuyến) và độ cao thấp hơn Hoàng Liên Sơn. Bạch Mã là dãy núi thuộc vùng Bắc Trung Bộ.

Gió Tín phong hoạt động thường xuyên ở vùng vĩ độ thấp, gây mưa ở sườn đông các dãy núi và khô hạn ở sườn tây. Tuy nhiên, ở Việt Nam, gió Tín phong hoạt động yếu và không phải là gió mùa chính. Các loại gió mùa Đông Bắc, gió mùa Tây Nam và gió Tây khô nóng là các loại gió mùa hoạt động mạnh mẽ và có ảnh hưởng lớn đến khí hậu Việt Nam.

Việt Nam có tiềm năng lớn để phát triển du lịch biển đảo (với bờ biển dài, nhiều bãi biển đẹp, đảo), du lịch sinh thái (với hệ sinh thái đa dạng, vườn quốc gia, khu bảo tồn), và du lịch mạo hiểm (với địa hình đồi núi, hang động,...). Du lịch vũ trụ hiện tại chưa phải là loại hình du lịch phổ biến và có cơ sở phát triển ở Việt Nam.

Rừng ngập mặn ở Việt Nam phát triển mạnh ở vùng ven biển, cửa sông, nơi có điều kiện ngập triều và phù sa. Đồng bằng sông Cửu Long với bờ biển dài, nhiều cửa sông và hệ thống kênh rạch chằng chịt là nơi tập trung diện tích rừng ngập mặn lớn nhất cả nước.

Lũ quét là hiện tượng thiên tai nguy hiểm thường xảy ra ở miền núi Việt Nam. Mưa lớn kéo dài cung cấp lượng nước lớn gây lũ. Địa hình dốc làm tăng tốc độ dòng chảy và sức tàn phá của lũ. Mất rừng đầu nguồn làm giảm khả năng giữ nước và tăng nguy cơ lũ quét. Do đó, tất cả các nguyên nhân trên đều góp phần gây ra lũ quét.

Vùng Tây Bắc có địa hình núi cao, sông ngòi dốc, và lượng mưa lớn, tạo ra tiềm năng thủy điện rất lớn. Nhiều công trình thủy điện lớn của Việt Nam tập trung ở vùng này (Sông Đà, Sông Gâm, Sông Chảy...). Các vùng khác có tiềm năng thủy điện nhưng không lớn bằng Tây Bắc.

Bão, lốc xoáy, và hạn hán là các hiện tượng thời tiết cực đoan thường xuyên xảy ra ở Việt Nam, gây nhiều thiệt hại về người và tài sản. Sóng thần (tsunami) ít xảy ra ở Việt Nam do vị trí địa lý và đặc điểm địa chất ít chịu ảnh hưởng trực tiếp từ các trận động đất lớn dưới đáy biển gây sóng thần mạnh.

Vịnh Hạ Long nằm ở tỉnh Quảng Ninh, với vẻ đẹp thiên nhiên hùng vĩ và giá trị địa chất, địa mạo độc đáo, đã được UNESCO công nhận là Di sản Thiên nhiên Thế giới vào năm 1994 và 2000.

Ở vùng núi cao Hoàng Liên Sơn, theo độ cao, thảm thực vật phân tầng rõ rệt. Ở độ cao trên 2000m, khí hậu lạnh, xuất hiện kiểu rừng lá kim và các loài cây chịu lạnh, thích nghi với điều kiện núi cao. Đài nguyên không phải là kiểu thảm thực vật phổ biến ở Việt Nam.

Đồng bằng ven biển miền Trung có địa hình đa dạng với cồn cát, đầm phá, bãi biển do tác động của biển và quá trình bồi tụ, bào mòn. Cao nguyên bazan là dạng địa hình đặc trưng của Tây Nguyên, không phổ biến ở đồng bằng ven biển miền Trung.

Vùng núi Đông Bắc có đặc điểm địa hình vòng cung, với các cánh cung lớn như Sông Gâm, Ngân Sơn, Bắc Sơn, Đông Triều mở rộng về phía biển. Dãy Ngân Sơn là một trong những cánh cung điển hình này.

Ở các đô thị lớn của Việt Nam, quá trình công nghiệp hóa, đô thị hóa nhanh chóng đã gây ra nhiều vấn đề môi trường nghiêm trọng, đặc biệt là ô nhiễm không khí (do giao thông, công nghiệp, xây dựng) và ô nhiễm nguồn nước (do nước thải sinh hoạt, công nghiệp chưa qua xử lý). Xói mòn đất, sa mạc hóa, sạt lở bờ sông là các vấn đề môi trường quan trọng nhưng ít liên quan trực tiếp đến đô thị lớn hơn so với ô nhiễm không khí và nước.

Địa hình cacxtơ là dạng địa hình đặc trưng được hình thành do quá trình hòa tan đá vôi bởi nước và các tác nhân khác. Vùng núi đá vôi ở Việt Nam, đặc biệt là ở Bắc Bộ và Bắc Trung Bộ, có nhiều dạng địa hình cacxtơ như hang động, thung lũng khô, bề mặt cacxtơ,...

Hướng tây bắc - đông nam là hướng địa hình chung của Việt Nam. Các sông Hồng, sông Đà, sông Mã đều chảy theo hướng này, chịu ảnh hưởng của cấu trúc địa chất và hướng nghiêng địa hình. Sông Đồng Nai chảy theo hướng vòng cung, chủ yếu là hướng đông bắc - tây nam ở thượng nguồn và gần như đông - tây ở hạ lưu.

Gió phơn Tây Nam (gió Lào) là loại gió khô nóng, hình thành khi gió mùa Tây Nam vượt qua dãy Trường Sơn, bị biến tính trở nên khô và nóng hơn khi xuống vùng đồng bằng ven biển miền Trung. Bắc Trung Bộ là khu vực chịu ảnh hưởng trực tiếp và mạnh nhất của loại gió này vào mùa hè.

Sự phân hóa khí hậu theo chiều bắc - nam chủ yếu do sự thay đổi về vĩ độ (góc nhập xạ, nhiệt độ), địa hình (độ cao, hướng núi ảnh hưởng đến gió và mưa), và gió mùa (tính chất khác nhau giữa gió mùa đông bắc và tây nam). Dòng biển có ảnh hưởng đến khí hậu ven biển nhưng không phải là nhân tố chính quyết định sự phân hóa khí hậu theo chiều bắc - nam trên phạm vi cả nước.

Việt Nam có nguồn tài nguyên khoáng sản phong phú, đặc biệt là dầu mỏ, than đá, sắt, bôxit, apatit,... Tuy nhiên, kim cương không phải là khoáng sản phổ biến và có trữ lượng đáng kể ở Việt Nam.

Duyên hải Nam Trung Bộ là khu vực có lượng mưa trung bình năm thấp nhất ở Việt Nam do chịu ảnh hưởng của gió mùa Đông Bắc khô và gió Tây khô nóng vào mùa hè, đồng thời địa hình dãy Trường Sơn chắn gió ẩm từ biển vào.

Quảng Ninh, Hải Phòng, và Bà Rịa - Vũng Tàu là các tỉnh ven biển Việt Nam. Hà Nội là thủ đô của Việt Nam, nằm sâu trong nội địa và không có đường bờ biển.

Hồ Ba Bể là hồ nước ngọt tự nhiên lớn nhất Việt Nam, nằm ở tỉnh Bắc Kạn. Hồ Thác Bà là hồ nhân tạo lớn nhất, Hồ Tây là hồ tự nhiên lớn ở Hà Nội, Hồ Lắk là hồ tự nhiên lớn ở Đắk Lắk nhưng diện tích nhỏ hơn Hồ Ba Bể.

Đất feralit đỏ bazan là loại đất đặc trưng của Tây Nguyên, có độ phì nhiêu cao, tơi xốp, giàu dinh dưỡng và khả năng giữ ẩm tốt, rất thích hợp cho việc trồng các loại cây công nghiệp lâu năm như cà phê, cao su, hồ tiêu, điều,...

Gió mùa Tây Nam hoạt động vào mùa hè, thổi từ biển vào, mang theo hơi ẩm lớn và gây mưa cho cả nước, đặc biệt là khu vực Nam Bộ và Tây Nguyên. Gió mùa Đông Bắc gây mưa chủ yếu ở Bắc Bộ và Bắc Trung Bộ vào mùa đông.

Vùng biển có đặc tính điều hòa nhiệt độ của nước, làm cho mùa đông ấm hơn và mùa hạ mát hơn đất liền. Độ ẩm ở biển cao do quá trình bốc hơi nước. Tuy nhiên, biên độ nhiệt ngày đêm ở biển thường nhỏ hơn so với đất liền do nước có khả năng hấp thụ và giải phóng nhiệt chậm hơn.

Đất feralit là loại đất hình thành chủ yếu trong điều kiện khí hậu nhiệt đới ẩm, quá trình feralit diễn ra mạnh mẽ ở vùng đồi núi Việt Nam, nơi có lượng mưa lớn và nhiệt độ cao. Do đó, đất feralit chiếm diện tích lớn nhất ở vùng đồi núi.