Đề thi, bài tập trắc nghiệm online Địa lý kinh tế – Đề 5

Mặc dù chính sách thương mại quốc tế có thể ảnh hưởng đến ngành nông nghiệp nói chung, nhưng các yếu tố khí hậu, đất đai, thị trường tiêu thụ, địa hình và nguồn nước là những yếu tố địa lý trực tiếp và quan trọng hơn trong việc xác định vị trí và loại hình hoạt động nông nghiệp cụ thể.

Hệ số nhân kinh tế đo lường tác động lan tỏa của một hoạt động kinh tế ban đầu (ví dụ, đầu tư vào một nhà máy mới) đến toàn bộ nền kinh tế vùng. Nó cho biết mỗi đồng đầu tư ban đầu sẽ tạo ra bao nhiêu đồng thu nhập hoặc giá trị gia tăng cho nền kinh tế vùng.

Cụm công nghiệp là hình thức tổ chức không gian kinh tế đặc trưng bởi sự tập trung địa lý của các công ty, nhà cung cấp, tổ chức liên quan trong một lĩnh vực cụ thể. Sự tập trung này tạo ra lợi thế về kinh tế nhờ quy mô, hiệu ứng lan tỏa kiến thức và công nghệ.

Công nghiệp đóng tàu và vận tải biển có lợi thế lớn khi đặt ở vùng ven biển vì tiếp cận trực tiếp với biển, thuận lợi cho việc vận chuyển hàng hóa, xây dựng và sửa chữa tàu thuyền, cũng như tiếp cận các nguồn tài nguyên biển.

Vùng sâu vùng xa và vùng núi thường gặp nhiều khó khăn về giao thông, cơ sở hạ tầng kém phát triển, gây trở ngại lớn cho việc tiếp cận thị trường, thu hút đầu tư, và phát triển kinh tế - xã hội bền vững.

Liên minh kinh tế và tiền tệ là hình thức hội nhập kinh tế khu vực cao nhất, bao gồm khu vực thương mại tự do, liên minh thuế quan, thị trường chung, và bổ sung thêm sự hài hòa hóa chính sách kinh tế và có thể cả sử dụng chung một đồng tiền.

Đặc khu kinh tế được thiết kế để tạo ra môi trường kinh doanh thuận lợi hơn (ưu đãi thuế, thủ tục hành chính đơn giản, cơ sở hạ tầng tốt) nhằm thu hút vốn đầu tư nước ngoài, thúc đẩy sản xuất hàng xuất khẩu, và tạo động lực tăng trưởng kinh tế.

Ngành kinh tế cấp 1 bao gồm các hoạt động khai thác trực tiếp tài nguyên thiên nhiên, như nông nghiệp, lâm nghiệp, ngư nghiệp và khai thác mỏ.

Phạm vi của hàng hóa, trong lý thuyết địa điểm trung tâm, là khoảng cách tối đa mà người tiêu dùng sẵn lòng di chuyển để mua một hàng hóa hoặc dịch vụ nhất định. Vượt quá phạm vi này, họ sẽ chọn mua ở địa điểm trung tâm khác gần hơn.

'Chảy máu chất xám' là hiện tượng di cư của những người có trình độ học vấn cao, kỹ năng chuyên môn tốt từ các nước kém phát triển hoặc đang phát triển sang các nước phát triển hơn, gây thiệt hại cho nguồn nhân lực chất lượng cao của các nước đi.

Mô hình thế giới hệ thống của Immanuel Wallerstein chia thế giới thành ba nhóm quốc gia: trung tâm (core), bán ngoại vi (semi-periphery), và ngoại vi (periphery), dựa trên vai trò và vị trí của họ trong hệ thống kinh tế tư bản chủ nghĩa toàn cầu.

Đô thị hóa, mặc dù mang lại nhiều lợi ích như thúc đẩy đổi mới, tạo việc làm, và tập trung dịch vụ, nhưng thường gây áp lực lớn hơn lên tài nguyên thiên nhiên và môi trường do nhu cầu tiêu thụ và thải bỏ chất thải tăng cao.

Lý thuyết lợi thế so sánh của David Ricardo giải thích rằng các quốc gia nên chuyên môn hóa sản xuất và xuất khẩu hàng hóa mà họ có chi phí cơ hội thấp hơn, và nhập khẩu hàng hóa mà họ có chi phí cơ hội cao hơn, để tối ưu hóa lợi ích từ thương mại quốc tế.

Hiệu ứng kinh tế tập tụ là lợi ích mà doanh nghiệp nhận được khi tập trung tại các khu vực đô thị hoặc cụm công nghiệp. Các lợi ích này bao gồm giảm chi phí vận chuyển, tiếp cận nguồn lao động chuyên môn, chia sẻ cơ sở hạ tầng, lan tỏa kiến thức và công nghệ, và giảm chi phí giao dịch.

Nâng cấp chuỗi giá trị là quá trình các doanh nghiệp hoặc quốc gia cải thiện vị trí của mình trong chuỗi giá trị bằng cách chuyển từ các hoạt động sản xuất hoặc dịch vụ có giá trị gia tăng thấp (ví dụ, gia công lắp ráp) sang các hoạt động có giá trị gia tăng cao hơn (ví dụ, thiết kế, nghiên cứu và phát triển, marketing, thương hiệu).

HDI là chỉ số tổng hợp đo lường sự phát triển con người dựa trên ba khía cạnh chính: sức khỏe (tuổi thọ), tri thức (học vấn), và mức sống (thu nhập). Mức độ ô nhiễm môi trường không phải là một thành phần trực tiếp của HDI.

Trong quá trình chuyển dịch cơ cấu kinh tế, công nghiệp chế biến thường đóng vai trò ngành 'dẫn dắt', tạo động lực tăng trưởng, thu hút vốn đầu tư, tạo việc làm, và thúc đẩy sự phát triển của các ngành kinh tế khác, đặc biệt là dịch vụ.

Vùng kinh tế trọng điểm được xác định dựa trên tiềm năng và lợi thế phát triển kinh tế vượt trội, có khả năng đóng góp lớn vào tăng trưởng kinh tế quốc gia, thường tập trung các ngành kinh tế mũi nhọn, cơ sở hạ tầng phát triển và lực lượng lao động chất lượng cao.

Đô thị hóa ở các nước đang phát triển chịu tác động mạnh mẽ bởi cả 'lực kéo' từ thành thị (cơ hội kinh tế, dịch vụ tốt hơn) và 'lực đẩy' từ nông thôn (khó khăn kinh tế, thiếu cơ hội), thúc đẩy di cư từ nông thôn ra thành thị.

Phân tán công nghiệp là hình thức tổ chức không gian công nghiệp phổ biến ở giai đoạn đầu công nghiệp hóa, khi các nhà máy còn nhỏ lẻ, phân bố rải rác, chưa có sự tập trung cao độ về không gian và liên kết chặt chẽ giữa các ngành.

Các ngành công nghiệp 'hướng thị trường' có xu hướng đặt gần thị trường tiêu thụ để giảm chi phí vận chuyển thành phẩm, đặc biệt là khi sản phẩm dễ hư hỏng, cồng kềnh, hoặc chi phí vận chuyển cao so với giá trị sản phẩm. Công nghiệp chế biến thực phẩm tươi sống là một ví dụ điển hình.

Vết sinh thái là một chỉ số đo lường nhu cầu của con người về tài nguyên thiên nhiên (đất đai, nước, năng lượng,...) để duy trì cuộc sống và hấp thụ chất thải, so sánh với khả năng tái tạo tài nguyên và hấp thụ chất thải của Trái Đất. Nó phản ánh áp lực của con người lên hệ sinh thái.

Vốn nhân lực là tổng hợp các kỹ năng, kiến thức, kinh nghiệm, sức khỏe và các thuộc tính khác của người lao động, đóng góp vào năng suất và tăng trưởng kinh tế. Máy móc và thiết bị thuộc về vốn vật chất (physical capital), không phải vốn nhân lực.

Lý thuyết công nghiệp tối thiểu chi phí của Alfred Weber tập trung vào việc xác định vị trí tối ưu cho các hoạt động công nghiệp bằng cách cân nhắc chi phí vận chuyển nguyên liệu và thành phẩm, cũng như chi phí lao động.

Ngành công nghiệp 'neo đậu' là ngành ít bị ảnh hưởng bởi các yếu tố vị trí truyền thống như nguồn nguyên liệu, lao động, hoặc thị trường. Sản xuất phần mềm là một ví dụ, vì nó có thể đặt ở bất kỳ đâu có kết nối internet và lao động có kỹ năng, không phụ thuộc vào vị trí địa lý cụ thể.

Phi công nghiệp hóa, xu hướng giảm tầm quan trọng của ngành công nghiệp chế tạo trong nền kinh tế, thường đi kèm với sự tăng trưởng mạnh mẽ của khu vực dịch vụ, bao gồm tài chính, công nghệ thông tin, y tế, giáo dục, và các dịch vụ cá nhân.

Ngoại ứng (hoặc tác động ngoại vi) xảy ra khi hoạt động sản xuất hoặc tiêu dùng của một chủ thể kinh tế gây ra ảnh hưởng (tích cực hoặc tiêu cực) đến các chủ thể khác mà không được phản ánh trong giá cả thị trường. Ví dụ, ô nhiễm công nghiệp là một ngoại ứng tiêu cực.

Toàn cầu hóa kinh tế là quá trình gia tăng sự phụ thuộc lẫn nhau giữa các nền kinh tế quốc gia, thể hiện qua sự gia tăng thương mại quốc tế, đầu tư xuyên biên giới, dòng vốn, và di chuyển lao động. Nó tạo ra một thị trường toàn cầu ngày càng liên kết.

Chỉ số Gini là một thước đo mức độ bất bình đẳng trong phân phối thu nhập hoặc của cải trong một quốc gia hoặc khu vực. Chỉ số Gini có giá trị từ 0 (hoàn toàn bình đẳng) đến 1 (hoàn toàn bất bình đẳng).

Du lịch sinh thái là hình thức du lịch có trách nhiệm với môi trường, tập trung vào việc khám phá và bảo tồn thiên nhiên, đồng thời mang lại lợi ích kinh tế cho cộng đồng địa phương và nâng cao nhận thức về môi trường cho du khách.