Đề thi, bài tập trắc nghiệm online Đau dây thần kinh tọa – Đề 9

Thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng là nguyên nhân phổ biến nhất gây đau dây thần kinh tọa. Đĩa đệm bị thoát vị có thể chèn ép rễ dây thần kinh tọa, gây đau và các triệu chứng khác.

Khi cơn đau dây thần kinh tọa đã giảm bớt, các hoạt động thể chất nhẹ nhàng và ít tác động như bơi lội và đi bộ thường được khuyến khích. Chúng giúp tăng cường sức mạnh cơ bắp, cải thiện tính linh hoạt và duy trì sức khỏe tổng thể mà không gây áp lực quá lớn lên cột sống.

Đau dây thần kinh tọa, theo định nghĩa, là tình trạng đau dọc theo đường đi của dây thần kinh tọa, dây thần kinh lớn nhất trong cơ thể, kéo dài từ lưng dưới xuống chân.

Nâng tạ nặng không được khuyến khích trong giai đoạn cấp tính của đau dây thần kinh tọa vì có thể làm tăng áp lực lên cột sống và dây thần kinh, làm trầm trọng thêm cơn đau. Các bài tập nhẹ nhàng như đi bộ, kéo giãn nhẹ và tăng cường cơ core nhẹ nhàng có thể được thực hiện.

Thuốc kháng viêm không steroid (NSAIDs) như ibuprofen hoặc naproxen thường được sử dụng để giảm đau và viêm trong giai đoạn cấp tính của đau dây thần kinh tọa. Chúng giúp giảm các triệu chứng đau, sưng và cứng khớp.

Đau dây thần kinh tọa có thể bị nhầm lẫn với đau khớp háng vì cả hai tình trạng đều có thể gây đau ở vùng hông và lan xuống chân. Tuy nhiên, đau khớp háng thường tập trung ở vùng háng và bẹn, trong khi đau dây thần kinh tọa thường lan dọc theo đường đi của dây thần kinh tọa, xuống phía sau đùi và cẳng chân.

Duy trì tư thế đúng khi ngồi và đứng là một biện pháp quan trọng để phòng ngừa đau dây thần kinh tọa. Tư thế tốt giúp giảm áp lực lên cột sống và dây thần kinh tọa, giảm nguy cơ phát triển các vấn đề gây đau.

Phẫu thuật là một lựa chọn điều trị khi các phương pháp bảo tồn như thuốc, vật lý trị liệu, tiêm corticosteroid không hiệu quả trong việc giảm đau dây thần kinh tọa và cơn đau kéo dài, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của bệnh nhân.

Điều trị bảo tồn ban đầu cho đau dây thần kinh tọa thường bao gồm nghỉ ngơi (nhưng không nghỉ ngơi hoàn toàn kéo dài), chườm nóng hoặc lạnh để giảm đau và viêm, và sử dụng thuốc giảm đau không kê đơn như paracetamol hoặc ibuprofen.

Hút thuốc lá là một yếu tố nguy cơ gây đau dây thần kinh tọa. Hút thuốc có thể làm giảm lưu lượng máu đến cột sống và đĩa đệm, làm tăng nguy cơ thoái hóa và các vấn đề khác dẫn đến đau dây thần kinh tọa.

Điểm khác biệt chính giữa đau lưng thông thường và đau dây thần kinh tọa là đau dây thần kinh tọa lan xuống chân, thường dọc theo phía sau đùi và cẳng chân, và có thể kèm theo các triệu chứng thần kinh như tê bì, yếu cơ hoặc cảm giác bất thường ở chân, điều mà đau lưng thông thường ít khi có.

Tiêm corticosteroid ngoài màng cứng là một thủ thuật trong đó thuốc corticosteroid (một loại thuốc kháng viêm mạnh) được tiêm trực tiếp vào không gian ngoài màng cứng, khu vực xung quanh tủy sống và dây thần kinh tọa. Mục đích là giảm viêm và đau tại vị trí chèn ép dây thần kinh.

Khi bị đau dây thần kinh tọa, điều quan trọng là tránh tiếp tục các hoạt động gây đau hoặc làm trầm trọng thêm cơn đau. Việc tiếp tục các hoạt động này có thể làm chậm quá trình phục hồi và kéo dài cơn đau. Nên nghỉ ngơi hợp lý và thực hiện các biện pháp giảm đau khác.

Hẹp ống sống là tình trạng ống sống bị thu hẹp, làm giảm không gian cho tủy sống và các dây thần kinh, bao gồm cả dây thần kinh tọa. Sự thu hẹp này có thể gây chèn ép dây thần kinh tọa, dẫn đến đau và các triệu chứng khác của đau dây thần kinh tọa.

Mục đích chính của các bài tập kéo giãn trong điều trị đau dây thần kinh tọa là giảm áp lực lên dây thần kinh tọa bằng cách tạo không gian và giải phóng sự chèn ép, đồng thời cải thiện tính linh hoạt của các cơ và khớp xung quanh, giúp giảm đau và phục hồi chức năng.

Thời gian phục hồi sau phẫu thuật đau dây thần kinh tọa có thể khác nhau tùy thuộc vào loại phẫu thuật và tình trạng sức khỏe của từng người, nhưng thường kéo dài từ vài tuần đến vài tháng. Vật lý trị liệu đóng vai trò quan trọng trong quá trình phục hồi để giúp bệnh nhân lấy lại sức mạnh và chức năng.

Trong trường hợp đau dây thần kinh tọa do hẹp ống sống, phẫu thuật mở rộng ống sống (laminectomy) có thể được thực hiện. Phẫu thuật này nhằm mục đích loại bỏ một phần xương đốt sống (lamina) để tạo thêm không gian cho tủy sống và dây thần kinh, giảm chèn ép và giảm đau.

Phẫu thuật thường được xem xét khi đau dây thần kinh tọa dữ dội, kéo dài, không đáp ứng với các phương pháp điều trị bảo tồn (như thuốc, vật lý trị liệu) và ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống của bệnh nhân.

Kiểm soát cân nặng đóng vai trò quan trọng trong điều trị và phòng ngừa đau dây thần kinh tọa. Thừa cân hoặc béo phì làm tăng áp lực lên cột sống, đặc biệt là vùng lưng dưới, và có thể làm trầm trọng thêm tình trạng chèn ép dây thần kinh tọa. Giảm cân có thể giúp giảm áp lực này và cải thiện triệu chứng.

Nếu không được điều trị, đau dây thần kinh tọa có thể dẫn đến đau mãn tính kéo dài, yếu cơ ở chân bị ảnh hưởng, và trong những trường hợp nghiêm trọng, có thể gây mất kiểm soát ruột hoặc bàng quang do tổn thương dây thần kinh.

Liệu pháp chườm nóng và chườm lạnh là các biện pháp giảm đau tại nhà có thể giúp giảm đau và viêm tạm thời trong đau dây thần kinh tọa. Chườm lạnh thường được sử dụng trong giai đoạn cấp tính để giảm viêm, trong khi chườm nóng có thể giúp thư giãn cơ và giảm đau mãn tính hơn.

Đau dây thần kinh tọa thường ảnh hưởng đến một bên cơ thể, với cơn đau lan từ lưng dưới hoặc mông xuống phía sau đùi và cẳng chân, và có thể đến bàn chân.

Vật lý trị liệu trong điều trị đau dây thần kinh tọa tập trung vào việc tăng cường sức mạnh cơ bắp, đặc biệt là cơ lưng và cơ bụng, cải thiện tính linh hoạt và tư thế, giúp giảm áp lực lên dây thần kinh tọa và giảm đau.

Nghỉ ngơi hoàn toàn trên giường trong thời gian dài không được khuyến khích cho đau dây thần kinh tọa cấp tính. Mặc dù nghỉ ngơi ngắn hạn có thể giúp giảm đau, nhưng nghỉ ngơi kéo dài có thể làm yếu cơ và làm chậm quá trình phục hồi. Vận động nhẹ nhàng và các bài tập phù hợp thường được khuyến khích hơn.

Chụp cộng hưởng từ (MRI) thường được sử dụng để chẩn đoán đau dây thần kinh tọa vì nó cung cấp hình ảnh chi tiết về các mô mềm, bao gồm đĩa đệm, dây thần kinh và tủy sống, giúp xác định các vấn đề như thoát vị đĩa đệm hoặc hẹp ống sống.

Thuốc giãn cơ có thể được sử dụng trong điều trị đau dây thần kinh tọa để giúp giảm co thắt cơ và giảm đau. Co thắt cơ có thể xảy ra do phản ứng với cơn đau hoặc do sự chèn ép dây thần kinh, và thuốc giãn cơ giúp thư giãn các cơ này, từ đó giảm đau.

Nghiệm pháp Lasègue, hay nghiệm pháp nâng chân duỗi thẳng, là một phần quan trọng của khám lâm sàng đau dây thần kinh tọa. Nghiệm pháp này được sử dụng để đánh giá sự căng của dây thần kinh tọa. Nếu nghiệm pháp dương tính (gây đau khi nâng chân), nó gợi ý rằng có sự kích thích hoặc chèn ép dây thần kinh tọa.

Đau bụng dữ dội không phải là triệu chứng điển hình của đau dây thần kinh tọa. Các triệu chứng điển hình bao gồm đau lưng dưới lan xuống chân, tê bì, yếu cơ, và cảm giác bất thường ở chân.

Nằm sấp và không kê gối không được khuyến khích cho người bị đau dây thần kinh tọa vì tư thế này có thể làm tăng độ cong của lưng dưới và gây thêm áp lực lên dây thần kinh tọa. Các tư thế nằm nghiêng với gối giữa hai đầu gối hoặc nằm ngửa với gối dưới đầu gối thường được khuyến khích hơn để giảm áp lực lên cột sống.

Tuổi tác là một yếu tố nguy cơ không thể thay đổi được của đau dây thần kinh tọa. Khi tuổi tác tăng, các đĩa đệm cột sống có thể bị thoái hóa, làm tăng nguy cơ thoát vị đĩa đệm và các vấn đề khác gây đau dây thần kinh tọa. Các yếu tố khác như cân nặng, hút thuốc, nghề nghiệp có thể thay đổi được.