Đề thi, bài tập trắc nghiệm online Đại cương Y học lao động – Đề 6

Mục tiêu cốt lõi của Y học lao động là tập trung vào sức khỏe người lao động trong môi trường làm việc, bao gồm phòng ngừa, chẩn đoán và quản lý các vấn đề sức khỏe phát sinh từ hoặc liên quan đến công việc.

TLV (Threshold Limit Value) là giá trị giới hạn phơi nhiễm cho phép, thường được sử dụng cho hóa chất trong môi trường làm việc. Nó biểu thị nồng độ trung bình mà hầu hết người lao động có thể tiếp xúc hàng ngày trong suốt cuộc đời làm việc mà không có tác động xấu đến sức khỏe.

Nguyên tắc ưu tiên trong phòng ngừa bệnh nghề nghiệp là loại bỏ hoặc thay thế nguồn nguy hại (Elimination/Substitution). Thay thế chất độc hại bằng chất ít độc hơn là biện pháp phòng ngừa gốc rễ, hiệu quả hơn các biện pháp kiểm soát thứ cấp như PPE hay cách ly.

Vệ sinh tay là biện pháp đơn giản, hiệu quả và quan trọng nhất trong phòng ngừa lây nhiễm các tác nhân sinh học (vi khuẩn, virus, nấm...). Nó cắt đứt đường lây truyền phổ biến nhất của các tác nhân này.

Khám sức khỏe trước tuyển dụng (hay khám sức khỏe đầu vào) được thực hiện trước khi người lao động bắt đầu công việc để đánh giá tình trạng sức khỏe nền tảng, đảm bảo người lao động đủ sức khỏe để làm công việc dự kiến và không có chống chỉ định tiếp xúc với yếu tố nguy hại.

Quy trình quản lý rủi ro nghề nghiệp thường bắt đầu bằng việc Nhận diện rủi ro (Hazard Identification) - xác định các mối nguy tiềm ẩn tại nơi làm việc. Sau đó là Đánh giá rủi ro (Risk Assessment), Kiểm soát rủi ro (Risk Control) và cuối cùng là Giám sát và đánh giá lại (Monitoring and Review).

Theo định nghĩa của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), sức khỏe nghề nghiệp không chỉ là không có bệnh tật hoặc thương tật, mà còn bao gồm trạng thái hoàn toàn khỏe mạnh về thể chất, tinh thần và xã hội của người lao động liên quan đến công việc. Nó bao hàm một khái niệm toàn diện về sức khỏe.

Trách nhiệm đảm bảo an toàn và sức khỏe tại nơi làm việc là trách nhiệm chung của cả người lao động và người sử dụng lao động. Người sử dụng lao động có trách nhiệm tạo môi trường làm việc an toàn, còn người lao động có trách nhiệm tuân thủ các quy định và biện pháp an toàn.

Khám sức khỏe khi có triệu chứng hoặc bệnh tật (khám bệnh nghề nghiệp) được thực hiện khi người lao động xuất hiện các dấu hiệu hoặc triệu chứng nghi ngờ liên quan đến công việc hoặc tiếp xúc với yếu tố nguy hại nghề nghiệp. Mục đích là xác định xem bệnh tật có liên quan đến nghề nghiệp hay không.

Chương trình phúc lợi cho nhân viên (ví dụ: trợ cấp nhà ở, hỗ trợ tài chính) có thể là một phần của chính sách nhân sự tốt, nhưng không phải là thành phần cốt lõi của chương trình sức khỏe nghề nghiệp. Chương trình sức khỏe nghề nghiệp tập trung vào các hoạt động liên quan trực tiếp đến bảo vệ và nâng cao sức khỏe người lao động trong môi trường làm việc.

Bệnh rung chuyển (Hand-Arm Vibration Syndrome - HAVS) là bệnh nghề nghiệp do tiếp xúc với rung động từ các dụng cụ cầm tay hoặc máy móc. Công nhân xây dựng sử dụng máy khoan bê tông, máy đục thường xuyên tiếp xúc với rung động mạnh, do đó có nguy cơ cao mắc bệnh này.

Kiểm soát hành chính là các biện pháp liên quan đến chính sách, quy trình, quy định và quản lý để giảm thiểu nguy cơ. Thay đổi quy trình làm việc, đào tạo an toàn và luân chuyển ca làm việc là các biện pháp hành chính. Lắp đặt rào chắn bảo vệ máy móc là biện pháp kiểm soát kỹ thuật.

Khám sức khỏe định kỳ trong Y học lao động có mục đích chính là phát hiện sớm các bệnh nghề nghiệp và các vấn đề sức khỏe liên quan đến công việc, từ đó có biện pháp can thiệp kịp thời. Nó cũng đánh giá sức khỏe tổng thể để đảm bảo người lao động phù hợp với công việc.

Bệnh bụi phổi than (Coal Worker's Pneumoconiosis - CWP), còn gọi là 'phổi đen', là bệnh bụi phổi đặc trưng và phổ biến nhất ở thợ mỏ than do hít phải bụi than trong thời gian dài.

Kiểm soát kỹ thuật là các biện pháp can thiệp vào thiết kế hoặc quy trình công nghệ để giảm thiểu hoặc loại bỏ nguy cơ. Lắp đặt hệ thống thông gió là một biện pháp kỹ thuật giúp giảm nồng độ hóa chất độc hại trong không khí làm việc.

Bụi thuộc nhóm 'yếu tố hóa học' hoặc 'yếu tố sinh học' tùy thuộc vào thành phần và nguồn gốc của bụi (bụi vô cơ, bụi hữu cơ, bụi vi sinh vật). Tiếng ồn, bức xạ ion hóa và rung động là các yếu tố vật lý gây nguy cơ nghề nghiệp.

Tam giác dịch tễ học bệnh nghề nghiệp bao gồm ba yếu tố chính: Tác nhân gây bệnh, Môi trường làm việc và Người lao động. Ba yếu tố này tương tác lẫn nhau để gây ra bệnh nghề nghiệp. Yếu tố kinh tế không trực tiếp thuộc tam giác dịch tễ học mặc dù có thể ảnh hưởng gián tiếp.

Tiếng ồn lớn là một yếu tố nguy cơ nghề nghiệp chính gây tổn thương thính lực. Điếc nghề nghiệp là bệnh nghề nghiệp phổ biến và đặc trưng cho những người làm việc trong môi trường có tiếng ồn quá mức.

Phòng ngừa bậc ba tập trung vào việc quản lý và giảm thiểu hậu quả của bệnh đã phát triển. Trong Y học lao động, nó bao gồm phục hồi chức năng, điều trị các biến chứng và giúp người lao động tái hòa nhập công việc và xã hội sau khi mắc bệnh nghề nghiệp.

Bệnh bụi phổi silic là một bệnh phổi mãn tính gây ra bởi việc hít phải bụi silic dioxide (SiO2). Do đó, nó được xếp vào nhóm bệnh bụi phổi và bệnh phổi khác do bụi vô cơ theo phân loại bệnh nghề nghiệp.

Hóa chất tẩy rửa thuộc nhóm 'yếu tố hóa học'. Vi khuẩn, virus và nấm là các tác nhân sinh học gây nguy cơ nghề nghiệp, đặc biệt trong các ngành y tế, nông nghiệp, và xử lý chất thải.

Phương tiện bảo hộ cá nhân (PPE) là loại hình kiểm soát nguy cơ ở cấp độ cá nhân, bảo vệ trực tiếp người lao động khỏi nguy cơ khi các biện pháp kiểm soát khác (loại bỏ, thay thế, kỹ thuật, hành chính) không đủ hoặc chưa khả thi.

Ô nhiễm không khí từ giao thông bên ngoài, mặc dù là vấn đề môi trường, nhưng không trực tiếp phát sinh từ môi trường LÀM VIỆC cụ thể mà người lao động tiếp xúc trong quá trình làm việc. Các yếu tố khác đều là nguy cơ nghề nghiệp trực tiếp.

Yếu tố tâm lý - xã hội trong môi trường làm việc bao gồm các khía cạnh liên quan đến tổ chức công việc, quan hệ xã hội, và áp lực tâm lý. Áp lực công việc cao và thời gian làm việc kéo dài là những yếu tố điển hình thuộc nhóm này, ảnh hưởng đến sức khỏe tinh thần và thể chất của người lao động.

Hội chứng ống cổ tay (Carpal Tunnel Syndrome) là một bệnh lý cơ xương khớp thường liên quan đến các hoạt động lặp đi lặp lại của bàn tay và cổ tay, đặc biệt khi tư thế làm việc không đúng. Sử dụng máy tính kéo dài và tư thế làm việc không đúng là yếu tố nguy cơ của hội chứng này.

Tăng huyết áp vô căn (tăng huyết áp nguyên phát) là một bệnh lý phổ biến trong cộng đồng và thường do nhiều yếu tố nguy cơ khác nhau gây ra, không đặc hiệu liên quan đến nghề nghiệp. Các bệnh còn lại đều có thể được công nhận là bệnh nghề nghiệp nếu có bằng chứng liên quan đến môi trường và điều kiện làm việc.

Sơ đồ phân cấp kiểm soát nguy cơ (Hierarchy of Controls) sắp xếp các biện pháp kiểm soát theo thứ tự hiệu quả giảm dần. Loại bỏ (Elimination) là biện pháp hiệu quả nhất vì nó loại bỏ hoàn toàn nguy cơ. Các biện pháp khác (Thay thế, Kiểm soát kỹ thuật, Hành chính, PPE) có hiệu quả giảm dần và phụ thuộc vào việc kiểm soát nguy cơ ở các mức độ khác nhau.

Đánh giá nguy cơ (Risk Assessment) là quá trình xác định mức độ rủi ro bằng cách phân tích mức độ nghiêm trọng tiềm ẩn của tác hại và khả năng xảy ra tác hại đó. Mục đích là để ưu tiên các nguy cơ cần kiểm soát trước và lựa chọn các biện pháp kiểm soát phù hợp.

Ergonomics (Công thái học) tập trung vào việc thiết kế công việc, sản phẩm và hệ thống để phù hợp với người sử dụng. Trong Y học lao động, ergonomics nhằm tối ưu hóa sự tương tác giữa người lao động và công việc, giảm thiểu nguy cơ chấn thương và tăng hiệu quả làm việc.

Vệ sinh lao động (Occupational Hygiene) tập trung vào việc nhận diện, đánh giá và kiểm soát các yếu tố môi trường và điều kiện lao động có thể gây hại cho sức khỏe người lao động. Mục tiêu là tạo ra môi trường làm việc an toàn và lành mạnh.