Đề thi, bài tập trắc nghiệm online Da liễu – Đề 9

Bạch biến là bệnh mất sắc tố da. Tắm nắng thường xuyên vào giữa trưa (khi tia UV mạnh nhất) không được khuyến cáo vì có thể làm tăng nguy cơ cháy nắng và ung thư da, đặc biệt ở vùng da bị bạch biến do thiếu melanin bảo vệ. Các phương pháp khác (corticosteroid tại chỗ, quang trị liệu, kem chống nắng) đều có thể được sử dụng để điều trị hoặc bảo vệ da trong bệnh bạch biến.

Đi chân trần ở nơi công cộng (như phòng tắm công cộng, bể bơi) làm tăng nguy cơ tiếp xúc với nấm và gây bệnh nấm da. Các lựa chọn khác là biện pháp phòng ngừa (giữ khô ráo, không dùng chung đồ, dùng thuốc khi cần).

Mề đay cấp tính thường xuất hiện đột ngột và kéo dài dưới 6 tuần. Nguyên nhân phổ biến nhất là do dị ứng với thức ăn (ví dụ: hải sản, trứng, sữa, đậu phộng) hoặc thuốc (ví dụ: kháng sinh, NSAIDs). Các yếu tố khác ít phổ biến hơn hoặc liên quan đến mề đay mạn tính (di truyền ít liên quan, căng thẳng và thời tiết có thể là yếu tố khởi phát ở một số người nhưng không phải nguyên nhân chính).

Bệnh vẩy nến (psoriasis) có yếu tố di truyền mạnh mẽ, nghĩa là nguy cơ mắc bệnh tăng lên nếu có người thân trong gia đình mắc bệnh. Các bệnh khác ít liên quan đến yếu tố di truyền (viêm da tiếp xúc kích ứng do tiếp xúc chất kích ứng, nấm da chân do nhiễm nấm, mụn cóc do virus HPV).

Melanin là sắc tố da, chức năng chính là hấp thụ và phân tán tia cực tím (UV) từ ánh nắng mặt trời, bảo vệ da khỏi tác hại của tia UV.

Hiện tượng Koebner là sự phát triển các tổn thương da mới giống như tổn thương ban đầu tại vị trí da bị chấn thương hoặc kích thích trước đó. Hiện tượng này thường gặp trong bệnh vẩy nến, bạch biến, lichen phẳng.

Ngứa dữ dội, đặc biệt tăng lên về đêm là triệu chứng điển hình của bệnh ghẻ, do con ghẻ đào hang và hoạt động mạnh hơn vào ban đêm. Các bệnh khác có thể gây ngứa nhưng không điển hình là ngứa về đêm (vẩy nến ngứa nhiều thời điểm khác nhau, viêm da dầu ngứa nhẹ hoặc rát, mề đay ngứa bất chợt).

Tiếp xúc quá nhiều với tia cực tím (UV) từ ánh nắng mặt trời hoặc giường tắm nắng là yếu tố nguy cơ hàng đầu gây ung thư da. Các yếu tố khác có thể góp phần nhưng không phải là yếu tố chính (di truyền có vai trò, nhưng UV là nguyên nhân chính).

Corticosteroid tại chỗ là thuốc kháng viêm mạnh, cơ chế chính là ức chế hệ miễn dịch tại chỗ và giảm quá trình viêm, giúp làm giảm các triệu chứng của các bệnh viêm da như đỏ, ngứa, sưng.

Kem chống nắng phổ rộng là loại kem có khả năng bảo vệ da khỏi cả tia UVA và UVB, hai loại tia cực tím chính gây hại cho da từ ánh nắng mặt trời.

Dày sừng ánh sáng là tổn thương tiền ung thư da do tiếp xúc với ánh nắng mặt trời. Nitơ lỏng (cryotherapy) là phương pháp điều trị phổ biến và hiệu quả, sử dụng nhiệt độ cực lạnh để phá hủy các tế bào bất thường. Các lựa chọn khác không phù hợp (kem dưỡng ẩm không điều trị, corticosteroid có thể giảm viêm nhưng không loại bỏ tổn thương tiền ung thư, kháng histamine không liên quan).

Sinh thiết da và xét nghiệm mô bệnh học là tiêu chuẩn vàng để chẩn đoán xác định ung thư da (ví dụ: ung thư biểu mô tế bào đáy, ung thư biểu mô tế bào vảy, melanoma), giúp xác định loại ung thư, mức độ xâm lấn và đưa ra kế hoạch điều trị phù hợp. Các bệnh khác có thể chẩn đoán dựa vào lâm sàng hoặc các xét nghiệm khác.

Isotretinoin là thuốc điều trị mụn trứng cá rất hiệu quả nhưng có nhiều tác dụng phụ, trong đó phổ biến nhất là khô da, khô môi, khô mắt, khô mũi và các niêm mạc khác do thuốc làm giảm sản xuất bã nhờn. Các tác dụng phụ khác ít phổ biến hơn hoặc không liên quan (tăng cân, rụng tóc, huyết áp thấp).

Retinoids (như tretinoin, adapalene) là nhóm thuốc thường được sử dụng để điều trị mụn trứng cá, giúp làm thông thoáng lỗ chân lông và giảm viêm. Các lựa chọn khác không phù hợp (kháng histamine cho dị ứng, corticosteroid tại chỗ cho viêm da, kháng virus cho nhiễm virus).

Chốc lở là một bệnh nhiễm trùng da do vi khuẩn, thường gặp ở trẻ em. Các bệnh còn lại có nguyên nhân khác (viêm da cơ địa và vẩy nến liên quan đến yếu tố miễn dịch và di truyền, nám da liên quan đến sắc tố).

Khi nghi ngờ melanoma, sinh thiết da và xét nghiệm mô bệnh học là bước quan trọng nhất để xác định chẩn đoán, loại melanoma, độ dày Breslow (độ sâu xâm lấn), các chỉ số tiên lượng khác, từ đó quyết định giai đoạn bệnh và kế hoạch điều trị. Các xét nghiệm khác không thể thay thế sinh thiết trong chẩn đoán melanoma.

Metronidazole là một thuốc kháng sinh và chống viêm, được sử dụng tại chỗ trong điều trị trứng cá đỏ. Cơ chế chính là giảm viêm và có thể có tác dụng diệt Demodex mites (một loại ký sinh trùng có thể góp phần vào trứng cá đỏ). Các tác dụng khác không phải là chính (không làm bong tróc da, không giảm bã nhờn, không tăng sắc tố).

Xét nghiệm Tzanck smear là xét nghiệm tế bào học nhanh, được sử dụng để phát hiện tế bào gai khổng lồ đa nhân, thường gặp trong nhiễm virus Herpes simplex (gây mụn rộp) và Varicella-zoster virus (gây thủy đậu và zona). Do đó, xét nghiệm này hữu ích trong chẩn đoán nhanh bệnh zona và mụn rộp. Các bệnh khác không phải do virus (vẩy nến, viêm da cơ địa, mụn trứng cá).

Laser fractional CO2 là loại laser xâm lấn, tạo ra các vi tổn thương trên da, kích thích quá trình tái tạo collagen và elastin, chủ yếu được sử dụng để tái tạo da, trẻ hóa da, làm mờ nếp nhăn, và điều trị sẹo (đặc biệt là sẹo rỗ).

Tế bào sừng (keratinocytes) là loại tế bào chiếm phần lớn lớp biểu bì, chịu trách nhiệm sản xuất keratin, một protein quan trọng tạo nên lớp bảo vệ của da.

Xét nghiệm 'patch test' (thử áp bì) được sử dụng để xác định các chất gây dị ứng tiếp xúc, do đó chủ yếu được dùng để chẩn đoán viêm da tiếp xúc dị ứng.

Comedones là thuật ngữ y khoa chỉ mụn đầu đen (hở) và mụn đầu trắng (kín), là những tổn thương cơ bản trong mụn trứng cá do tắc nghẽn lỗ chân lông.

Viêm mô tế bào là nhiễm trùng da và mô mềm sâu hơn. Biến chứng nghiêm trọng nhất là nhiễm trùng huyết (sepsis), khi vi khuẩn xâm nhập vào máu và lan rộng khắp cơ thể, có thể đe dọa tính mạng. Các biến chứng khác (sẹo, viêm hạch, áp xe) ít nguy hiểm hơn về mặt toàn thân.

Hội chứng Stevens-Johnson (SJS) thường bắt đầu với các triệu chứng giống cúm như sốt, đau họng, mệt mỏi, sau đó mới xuất hiện các tổn thương da và niêm mạc. Ngứa không phải là triệu chứng ban đầu nổi bật, phát ban trong SJS thường lan rộng, và rụng tóc không phải là triệu chứng điển hình.

Bệnh vẩy nến (psoriasis) thường biểu hiện bằng các mảng da đỏ, có vảy trắng bạc, thường xuất hiện ở khuỷu tay, đầu gối, da đầu và lưng. Các bệnh khác có biểu hiện khác (viêm da cơ địa và chàm thường ngứa nhiều, mề đay là sẩn phù).

Nguyên tắc 'ABCD' trong đánh giá nốt ruồi nghi ngờ melanoma là: A - Asymmetry (Bất đối xứng), B - Border irregularity (Bờ không đều), C - Color variegation (Màu sắc không đồng nhất), D - Diameter > 6mm (Đường kính lớn hơn 6mm) hoặc Developing/Changing (Đang phát triển/Thay đổi). Chữ 'C' là viết tắt của Color (Màu sắc).

Tiêm corticosteroid nội tổn thương (tiêm trực tiếp vào sẹo) thường được coi là 'tiêu chuẩn vàng' trong điều trị sẹo lồi, giúp giảm viêm, làm phẳng và mềm sẹo. Các phương pháp khác có thể được sử dụng đơn độc hoặc kết hợp, nhưng tiêm corticosteroid thường là lựa chọn đầu tay. Kem trị sẹo thông thường ít hiệu quả với sẹo lồi, laser CO2 có thể giúp nhưng không phải tiêu chuẩn vàng, phẫu thuật có thể gây tái phát sẹo lồi.

Viêm da dầu thường ảnh hưởng đến các vùng da có nhiều tuyến bã nhờn, đặc biệt là da đầu (gây gàu) và mặt (vùng chữ T, chân mày, mép). Lòng bàn tay, bàn chân và thân mình ít bị ảnh hưởng hơn.

Laser xung dài Nd:YAG có bước sóng dài, hấp thụ tốt bởi melanin trong nang lông, do đó thường được sử dụng để triệt lông. Các ứng dụng khác có thể có nhưng triệt lông là ứng dụng chính và phổ biến nhất (xóa xăm thường dùng laser Q-switched, trị sẹo rỗ thường dùng laser fractional CO2 hoặc fractional Erbium, trị nám có nhiều loại laser nhưng Nd:YAG xung dài ít được ưu tiên bằng laser Q-switched hoặc laser pico).

Sụn là một loại mô liên kết đặc biệt, không phải là một phần cấu trúc của da. Da bao gồm lớp biểu bì, lớp hạ bì và mô dưới da.