Đề thi, bài tập trắc nghiệm online Công nghệ chế tạo máy – Đề 14

Dao tiện định hình là loại dao tiện có lưỡi cắt được thiết kế với hình dạng đặc biệt, dùng để gia công các bề mặt định hình phức tạp như mặt định hình tròn xoay, mặt cam, hoặc các biên dạng đặc biệt khác. Dao tiện định hình giúp gia công nhanh chóng và chính xác các hình dạng phức tạp mà dao tiện thông thường khó thực hiện.

Kiểm tra siêu âm (UT) sử dụng sóng siêu âm tần số cao truyền vào vật liệu. Sóng siêu âm sẽ phản xạ lại khi gặp các khuyết tật bên trong như rỗ khí, nứt, hoặc lẫn tạp chất. Dựa vào tín hiệu phản xạ, có thể xác định vị trí và kích thước của khuyết tật mà không làm hỏng mẫu.

Sai số hệ thống là loại sai số có tính chất ổn định và lặp lại, thường do nguyên nhân có tính hệ thống gây ra. Dụng cụ đo bị mòn là một nguyên nhân hệ thống vì nó sẽ gây ra sai số theo một hướng nhất định và có thể lặp lại qua các lần đo. Các sai số khác như đọc nhầm, rung động, hay thay đổi nhiệt độ thường là sai số ngẫu nhiên.

Đột dập là phương pháp gia công kim loại tấm sử dụng khuôn đột (die) và chày (punch) để tạo hình sản phẩm bằng cách cắt hoặc biến dạng tấm kim loại dưới áp lực lớn. Đột dập được sử dụng rộng rãi để sản xuất hàng loạt các chi tiết kim loại tấm có hình dạng khác nhau.

Dung sai lắp ghép là phạm vi sai lệch kích thước cho phép của các chi tiết lắp ghép. Nó cần thiết vì không thể chế tạo các chi tiết có kích thước hoàn toàn chính xác tuyệt đối. Dung sai lắp ghép đảm bảo rằng các chi tiết vẫn có thể lắp lẫn vào nhau và bộ phận lắp ráp vẫn hoạt động đúng chức năng trong phạm vi sai số cho phép.

Lean Manufacturing (Sản xuất tinh gọn) là một phương pháp quản lý sản xuất tập trung vào việc giảm thiểu lãng phí (waste) trong tất cả các khâu của quy trình sản xuất, từ đó tối ưu hóa quy trình, giảm chi phí, tăng năng suất và chất lượng. Các loại lãng phí trong Lean Manufacturing bao gồm: sản xuất thừa, tồn kho, chờ đợi, vận chuyển, thao tác thừa, khuyết tật, và lãng phí chất xám.

Mài là phương pháp gia công tinh bề mặt sử dụng đá mài hoặc giấy nhám chứa các hạt mài rất nhỏ và cứng. Quá trình mài loại bỏ lớp vật liệu mỏng trên bề mặt chi tiết, giúp đạt được độ bóng và độ chính xác kích thước cao. Mài thường được sử dụng sau các phương pháp gia công thô hoặc bán tinh.

Trong hàn MIG thép, khí bảo vệ phổ biến là Argon hoặc hỗn hợp Argon và CO2. Argon là khí trơ, ngăn chặn sự oxy hóa kim loại nóng chảy, trong khi CO2 có thể được thêm vào để cải thiện tính chất hồ quang và độ ngấu của mối hàn, đặc biệt khi hàn thép carbon.

G-code là ngôn ngữ lập trình tiêu chuẩn được sử dụng để điều khiển các máy CNC. Nó bao gồm các lệnh để xác định quỹ đạo chuyển động của dao cắt, tốc độ cắt, tốc độ tiến dao, và các thông số gia công khác. G-code là 'mã lệnh' hướng dẫn máy CNC thực hiện các thao tác gia công.

Cảm biến quang học (Encoder) là loại cảm biến phổ biến trong máy CNC để đo vị trí và tốc độ. Encoder thường được gắn vào trục động cơ hoặc trục vít me bi, chuyển đổi chuyển động quay thành tín hiệu số, cho phép hệ thống điều khiển CNC xác định chính xác vị trí và tốc độ của các trục máy.

Phay tinh là nguyên công gia công tiếp theo sau phay thô. Phay thô loại bỏ phần lớn vật liệu nhưng để lại bề mặt thô ráp. Phay tinh sử dụng chế độ cắt và lượng chạy dao phù hợp để cải thiện độ bóng bề mặt và độ chính xác kích thước, chuẩn bị cho các nguyên công hoàn thiện hơn nếu cần.

Gia công laser sử dụng chùm tia laser hội tụ để đốt nóng chảy hoặc bốc hơi vật liệu, từ đó cắt hoặc khắc vật liệu. Gia công laser có độ chính xác cao, vùng ảnh hưởng nhiệt nhỏ, và có thể gia công được nhiều loại vật liệu khác nhau.

ISO 9001 là tiêu chuẩn quốc tế về hệ thống quản lý chất lượng (Quality Management System - QMS). Nó đưa ra các yêu cầu để xây dựng, áp dụng, duy trì và cải tiến hệ thống quản lý chất lượng trong các tổ chức, bao gồm cả các doanh nghiệp trong lĩnh vực chế tạo máy, nhằm đảm bảo chất lượng sản phẩm và dịch vụ.

Additive Manufacturing là thuật ngữ chính thức cho công nghệ in 3D. Nó mô tả quá trình chế tạo bằng cách đắp lớp vật liệu từng lớp, trái ngược với các phương pháp gia công truyền thống loại bỏ vật liệu (gia công cắt gọt).

Công nghệ chế tạo máy, đúng như tên gọi, tập trung vào các kỹ thuật và quy trình để gia công, chế tạo và lắp ráp các bộ phận, sản phẩm cơ khí. Giai đoạn này nằm ở trung tâm của quy trình sản xuất, biến thiết kế thành sản phẩm vật lý.

Ram thép là quá trình nhiệt luyện tiếp theo sau quá trình tôi. Mục đích chính của ram là giảm độ giòn và ứng suất dư sinh ra trong quá trình tôi, đồng thời cải thiện độ dẻo dai của thép mà vẫn duy trì được độ cứng ở mức độ nhất định. Tôi thép thường làm tăng độ cứng nhưng cũng làm tăng độ giòn, ram giúp cân bằng lại các tính chất này.

Thấm carbon (Cemeni hóa) là quá trình nhiệt luyện bề mặt làm giàu carbon lớp bề mặt của thép, sau đó tôi và ram để tạo ra lớp vỏ bề mặt cứng và chống mài mòn, trong khi lõi thép vẫn giữ được độ dẻo dai. Điều này rất hữu ích cho các chi tiết máy chịu tải trọng va đập và mài mòn như bánh răng, trục, cam.

Gia công tia lửa điện (EDM - Electrical Discharge Machining) sử dụng hiện tượng phóng tia lửa điện giữa điện cực và phôi trong môi trường chất điện môi (thường là dầu hoặc nước khử ion). Các tia lửa điện nhỏ xíu làm xói mòn vật liệu phôi, tạo ra hình dạng mong muốn. EDM có thể gia công được các vật liệu cứng và hình dạng phức tạp, đặc biệt là khuôn mẫu và các chi tiết khó gia công bằng phương pháp cắt gọt truyền thống.

Thước cặp và panme là các dụng cụ đo cơ khí chính xác thường được sử dụng để kiểm tra kích thước hình học của chi tiết sau gia công, bao gồm chiều dài, đường kính, chiều dày, kích thước rãnh, bậc, v.v. Các phương pháp kiểm tra khác như độ cứng, thành phần hóa học, độ bền kéo đánh giá các tính chất vật liệu chứ không phải kích thước hình học.

Vật liệu composite là vật liệu tổng hợp được tạo thành từ hai hay nhiều pha vật liệu khác nhau, có tính chất cơ lý hóa vượt trội so với từng pha vật liệu riêng lẻ. Vật liệu composite thường bao gồm pha nền (matrix) và pha cốt (reinforcement), ví dụ như composite sợi carbon, composite sợi thủy tinh.

Mục đích chính của bôi trơn trong máy công cụ là giảm ma sát và mài mòn giữa các bề mặt chuyển động như ổ trục, ray trượt, bánh răng, v.v. Bôi trơn tạo ra lớp màng dầu mỏng giữa các bề mặt, ngăn chặn tiếp xúc trực tiếp, giảm nhiệt sinh ra do ma sát, và kéo dài tuổi thọ của các bộ phận máy.

Industry 4.0 (Công nghiệp 4.0) tập trung vào việc tích hợp các công nghệ như IoT (Internet of Things), dữ liệu lớn (Big Data), trí tuệ nhân tạo (AI), và điện toán đám mây vào sản xuất. Mục tiêu là tăng cường tự động hóa, kết nối các hệ thống, thu thập và phân tích dữ liệu để đưa ra quyết định thông minh hơn, tối ưu hóa quy trình sản xuất và tăng hiệu quả.

Máy tiện là loại máy công cụ chuyên dụng để gia công các chi tiết có dạng trụ tròn, côn, ren ngoài và ren trong. Nguyên lý gia công tiện là chi tiết quay tròn và dao cắt chuyển động tịnh tiến để tạo hình dạng mong muốn.

Ép đùn là phương pháp gia công không phoi, trong đó vật liệu được đẩy qua khuôn để tạo hình mà không tạo ra phoi (mảnh vụn vật liệu). Các phương pháp tiện, phay, và khoan đều là gia công phoi, loại bỏ vật liệu để tạo hình dạng mong muốn.

Ưu điểm nổi bật nhất của in 3D là khả năng tạo ra các hình dạng phức tạp, thậm chí là các cấu trúc bên trong phức tạp, và khả năng tùy biến cao cho từng sản phẩm. Các phương pháp truyền thống thường gặp khó khăn hoặc tốn kém khi chế tạo các hình dạng này. In 3D không phải là phương pháp tối ưu về giá thành hoặc tốc độ cho sản xuất hàng loạt so với các phương pháp truyền thống.

Thép gió, hay còn gọi là thép dụng cụ, là loại thép hợp kim có độ cứng và khả năng chịu nhiệt cao, rất quan trọng cho dao cắt gọt kim loại vì chúng phải làm việc ở nhiệt độ cao và chịu lực cắt lớn. Các vật liệu khác như thép carbon thấp, gang xám và nhôm hợp kim không có đủ các đặc tính này.

Gia công phay CNC (Computer Numerical Control) sử dụng máy phay được điều khiển bằng máy tính, cho phép tạo ra các hình dạng phức tạp với độ chính xác cao và khả năng lặp lại tốt, rất phù hợp cho sản xuất hàng loạt các chi tiết phức tạp.

Độ chính xác (accuracy) thể hiện mức độ gần đúng của kết quả đo so với giá trị thực hoặc giá trị chuẩn. Độ chụm (precision) hay độ lặp lại thể hiện mức độ tập trung của các kết quả đo khi đo lặp lại nhiều lần. Một phép đo có thể chụm nhưng không chính xác (các kết quả đo gần nhau nhưng sai lệch so với giá trị thực) hoặc chính xác nhưng không chụm (các kết quả đo phân tán nhưng trung bình lại gần giá trị thực).

CAD (Computer-Aided Design) được sử dụng để thiết kế sản phẩm trên máy tính, còn CAM (Computer-Aided Manufacturing) được sử dụng để lập trình các máy công cụ CNC dựa trên thiết kế CAD, từ đó tự động hóa quá trình gia công. Hệ thống CAD/CAM kết hợp cả hai giai đoạn này để tăng hiệu quả và độ chính xác trong chế tạo máy.

Doa là phương pháp gia công tinh các lỗ đã được khoan hoặc khoét trước đó, nhằm đạt được độ chính xác kích thước và độ bóng bề mặt cao. Doa thường được sử dụng để gia công các lỗ trụ chính xác, lỗ lắp ghép, và các lỗ yêu cầu độ đồng tâm cao.