Đề thi, bài tập trắc nghiệm online Cơ khí đại cương – Đề 6

Độ cứng (hay độ bền chảy) đặc trưng cho khả năng của vật liệu chống lại biến dạng dẻo. Vật liệu có độ cứng cao sẽ khó bị biến dạng dẻo dưới tác dụng của lực. Độ bền kéo liên quan đến khả năng chịu lực kéo đứt, độ dẻo liên quan đến khả năng biến dạng dẻo lớn trước khi gãy, độ dai liên quan đến khả năng hấp thụ năng lượng trước khi gãy.

Hệ số an toàn được sử dụng trong thiết kế cơ khí để đảm bảo độ bền và độ tin cậy của kết cấu. Nó là tỷ số giữa ứng suất giới hạn (ví dụ: giới hạn bền, giới hạn chảy) và ứng suất làm việc cho phép. Hệ số an toàn giúp dự phòng cho các yếu tố không chắc chắn như sai số chế tạo, tải trọng động, sự suy giảm vật liệu theo thời gian.

Công suất là tốc độ thực hiện công. Đơn vị đo công suất trong hệ SI là Watt (W), được định nghĩa là Jun trên giây (J/s). Jun là đơn vị đo công và năng lượng, Newton là đơn vị đo lực, và Pascal là đơn vị đo áp suất.

Độ bền của vật liệu là khả năng của nó chống lại sự phá hủy (gãy, nứt, vỡ) khi chịu tải trọng. Nó thể hiện giới hạn chịu lực tối đa mà vật liệu có thể đạt được trước khi bị phá hủy. Các lựa chọn khác mô tả các tính chất khác của vật liệu (độ cứng, khả năng dẫn nhiệt, khả năng chống ăn mòn).

Ổ đũa côn được thiết kế đặc biệt để chịu cả tải hướng kính và tải dọc trục đồng thời. Hình dạng côn của đũa lăn và rãnh lăn cho phép phân bố tải trọng theo cả hai phương. Ổ bi đỡ chủ yếu chịu tải hướng kính, ổ đũa trụ chỉ chịu tải hướng kính, ổ bi chặn chỉ chịu tải dọc trục.

Trong cơ cấu tay quay - thanh lắc, tay quay thực hiện chuyển động quay tròn liên tục, còn thanh lắc thực hiện chuyển động lắc qua lại quanh một trục cố định với một góc lắc giới hạn. Đây là đặc điểm cơ bản của cơ cấu này, dùng để biến đổi chuyển động quay thành chuyển động lắc.

Định luật Newton thứ nhất phát biểu rằng một vật sẽ giữ nguyên trạng thái đứng yên hoặc chuyển động thẳng đều nếu không có lực nào tác dụng lên nó hoặc hợp lực tác dụng lên nó bằng không. Đây chính là nội dung của định luật quán tính.

Ròng rọc động giúp lợi lực bằng cách phân chia tải trọng cần nâng lên nhiều đoạn dây chịu lực. Mỗi đoạn dây chỉ chịu một phần của tổng tải trọng, do đó lực kéo cần thiết giảm đi tương ứng với số đoạn dây chịu lực.

Hiện tượng 'ăn khớp' trong cơ cấu bánh răng là sự tiếp xúc và truyền chuyển động tuần tự giữa các răng của hai bánh răng. Các răng của bánh răng này lần lượt tiếp xúc với các răng của bánh răng kia, tạo ra chuyển động quay và truyền momen.

Công (A) thực hiện bởi một lực (F) khi vật dịch chuyển một quãng đường (s) cùng hướng với lực được tính bằng công thức A = F x s. Đây là công thức cơ bản về công trong cơ học.

Các phương pháp đo độ cứng phổ biến bao gồm Brinell, Rockwell, Vickers, đều dựa trên việc đo độ sâu hoặc diện tích vết lõm để lại trên bề mặt vật liệu sau khi bị đầu đo có độ cứng cao hơn ép vào. Thí nghiệm kéo đo độ bền kéo, thí nghiệm uốn đo độ bền uốn, thí nghiệm va đập đo độ dai va đập.

Phanh cơ khí hoạt động dựa trên hiện tượng ma sát. Lực ma sát sinh ra giữa các bề mặt tiếp xúc (như má phanh và đĩa phanh/tang trống phanh) chuyển đổi động năng của vật chuyển động thành nhiệt năng, làm giảm tốc độ hoặc dừng chuyển động.

Động năng (KE) của một vật được tính bằng công thức KE = 1/2 * m * v^2, trong đó m là khối lượng và v là vận tốc. Nếu vận tốc (v) tăng gấp đôi, động năng sẽ tăng lên (2)^2 = 4 lần. Vậy động năng tăng gấp bốn.

Khớp nối mềm có ưu điểm chính là khả năng bù sai lệch tâm và sai lệch góc giữa các trục được nối. Điều này giúp giảm tải trọng động và rung động lên hệ thống, kéo dài tuổi thọ và cải thiện độ tin cậy. Khớp nối cứng không có khả năng này.

Bánh đà trong cơ cấu tay quay con trượt (và nhiều cơ cấu khác) có vai trò chính là ổn định tốc độ quay của trục khuỷu (tay quay). Nó tích lũy năng lượng khi tốc độ tăng và giải phóng năng lượng khi tốc độ giảm, giúp giảm thiểu sự biến động tốc độ trong quá trình hoạt động.

Liên kết bản lề là liên kết động, cho phép các bộ phận liên kết quay tương đối với nhau quanh trục bản lề. Các liên kết hàn, đinh tán và ren thường là liên kết cố định hoặc bán cố định, hạn chế chuyển động tương đối.

Ưu điểm nổi bật của truyền động xích so với truyền động đai là khả năng truyền động chính xác và không bị trượt. Xích và bánh xích ăn khớp cơ khí với nhau, đảm bảo tỉ số truyền không đổi và không xảy ra hiện tượng trượt như trong truyền động đai.

Nhiệt luyện thép là quá trình gia công nhiệt nhằm thay đổi cấu trúc tế vi của thép, từ đó cải thiện các cơ tính của nó như độ bền, độ cứng, độ dẻo, độ dai,... Tùy thuộc vào phương pháp nhiệt luyện (ủ, thường hóa, tôi, ram), có thể đạt được các tính chất mong muốn cho thép.

Sai số lắp ghép (sự khác biệt giữa kích thước thực tế và kích thước lý thuyết của các chi tiết lắp ghép) có thể gây ra nhiều ảnh hưởng tiêu cực đến hoạt động của máy. Nó có thể dẫn đến tiếng ồn, rung động, tăng ma sát, mài mòn nhanh, giảm tuổi thọ và hiệu suất của máy.

Ma sát lăn xuất hiện khi một vật tròn (như bánh xe, con lăn) lăn trên một bề mặt. Ma sát trượt xuất hiện khi hai bề mặt trượt lên nhau, ma sát nghỉ ngăn cản sự bắt đầu chuyển động trượt, và ma sát nhớt xuất hiện trong chất lỏng hoặc chất khí.

Tỉ số truyền động trong hệ thống trục vít - bánh vít phụ thuộc vào bước vít (khoảng cách giữa hai đỉnh răng vít liên tiếp) và số răng của bánh vít. Tỉ số truyền thường được tính bằng số răng bánh vít chia cho số đầu mối của trục vít (thường là 1).

Quy luật chuyển động của con đội (tức là cách con đội dịch chuyển theo thời gian) trong cơ cấu cam hoàn toàn phụ thuộc vào hình dạng đường profile của cam. Hình dạng này quyết định mối quan hệ giữa góc quay của cam và vị trí của con đội.

Điểm khác biệt cơ bản nhất giữa động cơ đốt trong và động cơ điện là nguồn năng lượng sơ cấp. Động cơ đốt trong sử dụng năng lượng hóa học từ nhiên liệu đốt cháy, trong khi động cơ điện sử dụng năng lượng điện.

Khi thiết kế trục, yếu tố độ bền (đặc biệt là độ bền uốn và xoắn) thường được xem xét đầu tiên để xác định đường kính trục. Trục phải đủ khỏe để chịu được các mômen uốn và mômen xoắn tác dụng mà không bị phá hủy hoặc biến dạng quá mức. Các yếu tố khác như vật liệu, tốc độ quay, chiều dài cũng quan trọng nhưng thường được xem xét sau khi đã xác định sơ bộ đường kính dựa trên độ bền.

Đại lượng vectơ là đại lượng có cả độ lớn và hướng. Trong các lựa chọn, chỉ có lực là đại lượng vectơ. Công, năng lượng và thời gian là các đại lượng vô hướng (chỉ có độ lớn).

Ứng suất là đại lượng đo cường độ lực nội tại phân bố trên một đơn vị diện tích mặt cắt ngang của vật liệu. Nó thể hiện lực mà các phân tử vật liệu tác dụng lên nhau để chống lại ngoại lực và duy trì trạng thái cân bằng.

Mômen lực (M) đối với một điểm được tính bằng tích của độ lớn lực (F) và khoảng cách vuông góc từ điểm đó đến đường thẳng chứa lực (d). Công thức là M = F x d.

Đúc là phương pháp gia công không phoi, trong đó vật liệu được nung chảy và rót vào khuôn để tạo hình sản phẩm. Các phương pháp tiện, phay, khoan là gia công cắt gọt kim loại (gia công phoi), trong đó vật liệu được loại bỏ dưới dạng phoi để tạo hình.

Động cơ thủy lực hoạt động dựa trên nguyên tắc chất lỏng (thường là dầu) không nén được. Áp suất chất lỏng được tạo ra bởi bơm thủy lực và truyền đến động cơ, tác dụng lực lên piston hoặc cánh gạt, biến năng lượng áp suất thành cơ năng (chuyển động).

Ren dạng tam giác (ren hình thang cân) được sử dụng phổ biến cho bulong và vít vì nó tạo ra lực kẹp lớn khi siết và có khả năng tự hãm tốt. Góc nghiêng của ren tạo ra thành phần lực dọc trục lớn hơn, giúp ép chặt các chi tiết lại với nhau và chống tự tháo lỏng do rung động.