Đề thi, bài tập trắc nghiệm online Cận lâm sàng hệ tim mạch – Đề 11

Điện cực V4 trong điện tâm đồ 12 chuyển đạo được đặt ở khoang liên sườn 5 đường trung đòn trái. Đây là vị trí tiêu chuẩn để ghi điện tim và đánh giá hoạt động điện của tim, đặc biệt là thành trước tim.

Sốc phản vệ là một phản ứng dị ứng nghiêm trọng, có thể đe dọa tính mạng, xảy ra nhanh chóng sau khi tiếp xúc với dị nguyên, trong trường hợp này là thuốc cản quang. Các biến chứng khác như nổi mề đay, buồn nôn, suy thận cấp cũng có thể xảy ra, nhưng sốc phản vệ là nguy hiểm nhất và cần được xử trí cấp cứu ngay lập tức.

Phác đồ Bruce là phác đồ gắng sức phổ biến nhất, bắt đầu ở giai đoạn 1 với tốc độ 1.7 mph và độ dốc 10%. Cứ sau mỗi 3 phút, tốc độ và độ dốc thảm lăn tăng dần theo từng giai đoạn, làm tăng dần mức độ gắng sức cho bệnh nhân.

Trong siêu âm tim Doppler màu, quy ước chung là dòng máu chảy về phía đầu dò (tức là dòng máu hướng tâm) được mã hóa màu đỏ, còn dòng máu chảy ra xa đầu dò (dòng máu ly tâm) được mã hóa màu xanh. Điều này giúp bác sĩ dễ dàng quan sát và đánh giá các dòng chảy trong tim và mạch máu.

Đoạn ST chênh xuống hoặc sóng T âm trên ECG gắng sức là dấu hiệu gợi ý thiếu máu cơ tim do gắng sức. Khi gắng sức, nhu cầu oxy của cơ tim tăng lên, nếu có hẹp động mạch vành, lượng máu cung cấp không đủ, gây ra thiếu máu cơ tim và biểu hiện trên ECG bằng đoạn ST chênh xuống hoặc sóng T âm.

Siêu âm Doppler động mạch cảnh là phương pháp không xâm lấn, hiệu quả để đánh giá mức độ hẹp của động mạch cảnh do xơ vữa động mạch. Siêu âm Doppler giúp đo vận tốc dòng máu và quan sát hình thái động mạch cảnh, từ đó đánh giá mức độ hẹp và nguy cơ đột quỵ.

BNP và NT-proBNP là các hormone peptide được giải phóng từ tâm thất khi tim bị căng giãn, thường gặp trong suy tim. Nồng độ BNP/NT-proBNP trong máu tăng cao ở bệnh nhân suy tim, giúp chẩn đoán, đánh giá mức độ nặng và theo dõi điều trị suy tim.

Siêu âm tim là phương pháp chính để đánh giá chức năng van tim. Siêu âm tim có thể quan sát trực tiếp hình thái van tim, đo độ mở van, đánh giá mức độ hở hoặc hẹp van, và các biến chứng liên quan. ECG, X-quang tim phổi, BNP có thể gợi ý bệnh van tim nhưng không đánh giá trực tiếp và chi tiết chức năng van tim bằng siêu âm tim.

EF (Ejection Fraction) là phân suất tống máu thất trái, là tỷ lệ phần trăm máu được tống ra khỏi thất trái trong mỗi nhịp tim. EF là chỉ số quan trọng đánh giá chức năng tâm thu thất trái, phản ánh khả năng co bóp của tim để bơm máu đi nuôi cơ thể. EF giảm thường gặp trong suy tim tâm thu.

Siêu âm tim qua thực quản đưa đầu dò siêu âm vào thực quản, gần tim hơn so với siêu âm tim qua thành ngực. Do đó, TEE cho hình ảnh rõ nét hơn, đặc biệt là các cấu trúc phía sau tim như tâm nhĩ trái, van hai lá, giúp phát hiện các bệnh lý như huyết khối tâm nhĩ trái, hở van hai lá, van tim nhân tạo tốt hơn siêu âm tim qua thành ngực.

Nhịp tim tăng đều theo mức gắng sức là phản ứng sinh lý bình thường và mong muốn trong nghiệm pháp gắng sức, không phải là lý do để dừng nghiệm pháp. Các dấu hiệu khác (đau ngực, ST chênh lên, tăng huyết áp quá mức) là những dấu hiệu nguy hiểm, cần dừng nghiệm pháp ngay.

ECG thường quy chỉ ghi lại điện tim trong một khoảng thời gian ngắn, có thể bỏ sót các rối loạn nhịp tim xuất hiện không thường xuyên. Holter ECG ghi điện tim liên tục trong thời gian dài, giúp phát hiện và ghi lại các rối loạn nhịp tim thoáng qua hoặc không thường xuyên, từ đó chẩn đoán và theo dõi hiệu quả hơn.

Thông tim phải thường được thực hiện qua đường tĩnh mạch đùi hoặc tĩnh mạch cảnh trong. Catheter được đưa vào tĩnh mạch, đi theo tĩnh mạch chủ dưới/trên vào tâm nhĩ phải, thất phải và động mạch phổi. Trong khi đó, thông tim trái thường được thực hiện qua đường động mạch (động mạch quay hoặc động mạch đùi).

Nghiệm pháp bàn nghiêng được sử dụng để chẩn đoán hạ huyết áp tư thế đứng và ngất do thần kinh phế vị. Khi bàn nghiêng lên, trọng lực kéo máu xuống chân, ở người bình thường cơ thể sẽ có cơ chế bù trừ để duy trì huyết áp. Ở bệnh nhân hạ huyết áp tư thế đứng, cơ chế bù trừ này không hiệu quả, dẫn đến tụt huyết áp và có thể gây ngất khi đứng.

Siêu âm tim qua thành ngực là phương pháp chẩn đoán hình ảnh tim mạch không xâm lấn, sử dụng đầu dò siêu âm đặt trên thành ngực để thu hình ảnh tim. Các phương pháp còn lại (chụp mạch vành qua da, siêu âm tim qua thực quản, thông tim phải) đều là các thủ thuật xâm lấn, cần đưa dụng cụ vào cơ thể.

CK-MB không chỉ có trong cơ tim mà còn có trong cơ vân. Do đó, các tổn thương cơ vân như đau cơ do vận động mạnh, chấn thương cơ, viêm cơ, phẫu thuật cơ cũng có thể gây tăng CK-MB trong máu, làm giảm độ đặc hiệu của CK-MB trong chẩn đoán nhồi máu cơ tim so với Troponin, là protein đặc hiệu cho cơ tim.

CRP (C-reactive protein) là protein phản ứng pha cấp, tăng cao trong các tình trạng viêm nhiễm. hs-CRP (high-sensitivity CRP) là xét nghiệm đo CRP với độ nhạy cao, có thể phát hiện mức độ viêm nhẹ, mạn tính. Viêm nhiễm được coi là một yếu tố quan trọng trong quá trình xơ vữa động mạch và bệnh tim mạch, do đó hs-CRP được sử dụng để đánh giá nguy cơ tim mạch.

Trong siêu âm tim 2D, 'B-mode' (Brightness mode) là chế độ hiển thị độ sáng, tạo ra hình ảnh 2 chiều của tim, trong đó độ sáng của điểm ảnh tương ứng với cường độ tín hiệu siêu âm phản xạ từ mô. Đây là chế độ cơ bản để quan sát cấu trúc tim trên siêu âm 2D.

Sóng Q bệnh lý trên điện tâm đồ thường biểu thị vùng cơ tim bị hoại tử do nhồi máu cơ tim cũ. Sóng Q này xuất hiện sau nhồi máu cơ tim và tồn tại vĩnh viễn, khác với sóng Q sinh lý nhỏ hẹp ở một số chuyển đạo.

Troponin T và Troponin I là các protein đặc hiệu cho cơ tim. Khi cơ tim bị tổn thương (như trong nhồi máu cơ tim), các protein này sẽ giải phóng vào máu, làm tăng nồng độ Troponin trong máu. Xét nghiệm này có độ nhạy và độ đặc hiệu cao trong chẩn đoán nhồi máu cơ tim cấp.

Khoảng PR trên điện tâm đồ thể hiện thời gian dẫn truyền xung động từ nhĩ xuống thất. Khoảng PR kéo dài (>0.20 giây) là dấu hiệu của block nhĩ thất độ 1, tức là dẫn truyền nhĩ thất bị chậm lại, nhưng vẫn còn dẫn truyền 1:1.

Sóng T trên điện tâm đồ đại diện cho quá trình tái cực của tâm thất, tức là giai đoạn phục hồi điện thế của tế bào cơ tim sau khi khử cực (sóng QRS). Hình dạng và biên độ sóng T có thể cung cấp thông tin về tình trạng tưới máu cơ tim và điện giải đồ.

Điện tâm đồ là công cụ chính để chẩn đoán các rối loạn nhịp tim như ngoại tâm thu thất, rung nhĩ, block nhĩ thất, vì nó ghi lại hoạt động điện của tim. Hẹp van động mạch chủ là bệnh lý cấu trúc van tim, điện tâm đồ có thể gợi ý gián tiếp (ví dụ dày thất trái) nhưng không phải là phương pháp chẩn đoán trực tiếp hẹp van động mạch chủ. Siêu âm tim là phương pháp chính để đánh giá cấu trúc và chức năng van tim.

Máy đo huyết áp thủy ngân ít được khuyến cáo sử dụng tại nhà do độ chính xác phụ thuộc vào kỹ năng người đo và nguy cơ rò rỉ thủy ngân. Máy đo huyết áp điện tử rất phổ biến và dễ sử dụng tại nhà. Máy đo huyết áp Holter 24 giờ là phương pháp theo dõi huyết áp liên tục trong 24 giờ, cũng có thể thực hiện tại nhà. Ống nghe và máy đo huyết áp cơ có thể sử dụng tại nhà nhưng cần kỹ năng đo chính xác.

Sóng P đại diện cho quá trình khử cực của tâm nhĩ, là giai đoạn khởi đầu của chu kỳ tim, khi tâm nhĩ co bóp để đẩy máu xuống tâm thất.

Chụp xạ hình tưới máu cơ tim sử dụng dược chất phóng xạ (như Technetium-99m) để đánh giá lưu lượng máu đến cơ tim. Hình ảnh xạ hình cho phép phát hiện vùng cơ tim bị thiếu máu do hẹp động mạch vành, đặc biệt là khi gắng sức. Đây là phương pháp hữu ích trong chẩn đoán bệnh động mạch vành.

HDL-C (High-Density Lipoprotein Cholesterol) được gọi là cholesterol 'tốt', có vai trò vận chuyển cholesterol từ các mô và mạch máu về gan để thải loại, giúp giảm nguy cơ xơ vữa động mạch và bệnh tim mạch. HDL-C cao được coi là yếu tố bảo vệ tim mạch. Ngược lại, LDL-C (Low-Density Lipoprotein Cholesterol) 'xấu', triglyceride cao làm tăng nguy cơ tim mạch.

Chỉ số ABI là tỷ lệ giữa huyết áp tâm thu ở cổ chân và huyết áp tâm thu ở cánh tay. ABI thấp (<0.9) gợi ý bệnh động mạch ngoại biên chi dưới, do hẹp hoặc tắc nghẽn động mạch chi dưới làm giảm lưu lượng máu đến chân, dẫn đến giảm huyết áp ở cổ chân so với cánh tay.

Siêu âm tim sử dụng sóng siêu âm để tạo hình ảnh, không sử dụng bức xạ ion hóa nên an toàn và có thể thực hiện nhiều lần. Chụp mạch vành qua da (DSA), chụp cắt lớp vi tính tim (CT tim), chụp xạ hình tưới máu cơ tim đều sử dụng bức xạ ion hóa (tia X hoặc chất phóng xạ).

NT-proBNP là hormone được giải phóng từ tâm thất khi tim bị căng giãn, thường gặp trong suy tim. Ở bệnh nhân khó thở do suy tim, nồng độ NT-proBNP trong máu sẽ tăng cao hơn bình thường. Xét nghiệm NT-proBNP giúp phân biệt khó thở do tim (suy tim) với khó thở do phổi (bệnh phổi), vì NT-proBNP thường không tăng cao trong các bệnh lý phổi đơn thuần.